ADALET AĞAOĞLU’NUN DAR ZAMANLAR DÖRTLEMESİNDE ZAMAN ANALİZİ

Adalet Ağaoğlu'nun Ölmeye Yatmak, Bir Düğün Gecesi, Hayır ve Dert Dinleme Uzmanı adlı romanlarından oluşan Dar Zamanlar dörtlemesi zamansal açıdan farklı tekniklerle kurgulanmıştır. Söz konusu romanlardaki zaman stratejisinin nasıl inşa edildiğine yönelik bu tür bir soruya yanıt aramak araştırmanın gerekçesini oluşturmaktadır. Bu gerekçeden hareketle dörtlemedeki zaman nosyonu irdelenerek inceleme nesnesi olan anlatılarda zamanın nasıl düzenlediği ve biçimlendirildiği amaçlanmıştır. Belirlenen amaç doğrultusunda Gérard Genette’in Anlatının Söylemi adlı eserinde zamanla ilgili ortaya koyduğu çözümleme yönteminden hareketle bir taraftan analepsis ve prolepsis gibi anakronik unsurlarla zamanın nasıl sapmalara uğradığına diğer taraftan da özet, ara, eksilti ve sahne gibi tekniklerle zamanın ne gibi değişimler gösterdiğine dair çözümlemeler yapılmıştır. Bu çalışmada Dar Zamanlar’a dair çözümlemeler yapılırken bir takım bulgular dikkatlere sunulmuştur. Ölmeye Yatmak’ta zaman farklı açılardan düzenlenmiş ve biçimlendirilmiştir. Bir Düğün Gecesi'nin zamansal açıdan dört farklı zaman düzlemine bağlı olarak kurgulandığı ve zamanın harekete bağlı olarak algılandığı gözlemlenmiştir. Hayır’da paralel evrenlerle ilişkili olarak bükülebilen zamanın varlığı gözler önüne serilmiştir. Dert Dinleme Uzmanı'nda anlatıcının zaman isimlerine değinmeden zamanla oyun oynadığı ve anlatıdaki geriye dönüşlere başvurulmasının temel nedenin çağrışım faktörü olduğu ortaya konulmuştur. Dörtlemedeki zaman sorunsal hale getirilerek farklı zaman anlayışlarının anlatılara yansıdığı ve geniş konuların dar bir zaman çerçevesinde kurgulandığı sonucuna varılmıştır.

AN ANALYSIS OF TIME IN ADALET AĞAOĞLU’S DAR ZAMANLAR TETRALOGY

Adalet Ağaoğlu’s tetralogy Dar Zamanlar, which includes Ölmeye Yatmak, Bir Düğün Gecesi, Hayır and Dert Dinleme Uzmanı, is fictionalised with different temporal techniques. Investigating the answer of the question about the temporal strategy of the novels is the main argument of the study and thus, it is aimed to probe how time is organized and formed in the narratives of the tetralogy. In line with this purpose, with reference to Gerard Genette’s analysis on time in Narrative Discourse, this study contains both the analysis of the deviation of temporal structure of the novels through anachronic elements such as analepsis and prolepsis and how time changes through techniques like summary, lapses, ellipsis and stage. Here at, some findings are presented about Dar Zamanlar. The time in Ölmeye Yatmak is arranged and shaped from different angles. It is educed that temporal structure of Bir Düğün Gecesi is built on four different time periods and that time changes are related to the movement. The existence of inflecting time connected to the parallel universes is unveiled in Hayır. Also, it is deduced that in Dert Dinleme Uzmanı the narrator plays with time without mentioning the names of the time periods and the reason of the application of the analepsises is the association factor. So, it is concluded that time notion is problematized in the tetralogy which enables the writer to reflect different temporal understandings and that a wide range of subjects are fictionalized in a short period of time.

PDF

___

Ağaoğlu, A. (2001). Başka Karşılaşmalar: Denemeler, değiniler, söyleşiler: 1993-96. İstanbul: Yapı Kredi.
Ağaoğlu, A. (2011). Ölmeye Yatmak. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
Ağaoğlu, A. (2012). Bir Düğün Gecesi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
Ağaoğlu, A. (2014a). Hayır. İstanbul: Everest.
Ağaoğlu, A. (2014b). Dert Dinleme Uzmanı. İstanbul: Everest.
Ağaoğlu, A. (2015). Damla Damla Günler II. İstanbul: Everest.
Andaç, F. (2005). Adalet Ağaoğlu Kitabı “Sen Türkiye’nin En Güzel Kazasısın”. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
Apaydın, M. (2006). “Adalet Ağaoğlu’nun Dar Zamanlar Üçlemesinde Zaman Kurgusu Üzerinde Bazı Değerlendirmeler.” Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 17-38.
Aristoteles. (1987). Poetika. (İ. Tunalı, Çev.). İstanbul: Remzi.
Aristoteles. (1996). Fizik. (S.Babür, Çev.). İstanbul: İmge.
Aytür, Ü. (2009). Henry James ve Roman Sanatı. İstanbul: Yapı Kredi.
Chatman, S. (2008). Öykü ve Söylem: Filmde ve Kurmacada Anlatı Yapısı. (Ö. Yaren, Çev.). Ankara: Deki.
Chion, M. (1987). Bir Senaryo Yazmak. (N. Tanyolaç, Çev.). İstanbul: Afa.
Çıraklı, M. Z. (2015). Anlatıbilim. Ankara: Hece. Dervişcemaloğlu, B. (2014). Anlatıbilimine Giriş. İstanbul: Dergah.
Genette, G. (1980). Narrative Discourse: An Essay In Method. New York: Cornell University.
Genette, G. (1990). Narrative Discourse Revisited. London: Cornell University.
Genette, G. (1993). Fiction & Diction. London: Cornell University.
Genette, G. (2007). Anlatının Söylemi: Yöntem Hakkında Bir Deneme. (F.B. Aydar, Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
Gümüş, S. (2000). Adalet Ağaoğlu’nun Romancılığı. İstanbul: Adam.
Herman, D. (2009). Basic elements of narrative. United Kingdom: Blackwell. . Jahn, M. (2012). Anlatıbilim. (B. Dervişcemaloğlu, Çev.). İstanbul: Dergah.
Kabacalı, A. (2009). "An"ların uzun soluklu yazarı Adalet Ağaoğlu. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
Kaplan, S. (2006). Adalet Ağaoğlu: "Okurunun Yazarı". İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
Karaca, A. (2002). “Adalet Ağaoğlu’nun ölmeye yatmak romanında zaman öğesi.”,Arayışlar, 7–8, 1– 16.
Parla, J. (2012). Don Kişot’tan, Bugüne Roman. İstanbul: İletişim.
Proust, M. (2008). Guermantes Tarafı-Kayıp Zamanın İzinde. (R. Hakmen, Çev.).İstanbul: Yapı Kredi.
Proust, M. (2009). Sodom ve Gomorra-Kayıp Zamanın İzinde. (R. Hakmen, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.
Proust, M. (2010). Yakalanan Zaman-Kayıp Zamanın İzinde. (R. Hakmen, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi
Proust, M. (2010). Çiçek Açmış Genç Kızların Gölgesinde-Kayıp Zamanın İzinde. (R. Hakmen, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.
Proust, M. (2017). Albertine Kayıp-Kayıp Zamanın İzinde. (R. Hakmen, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.
Proust, M. (2017). Mahpus-Kayıp Zamanın İzinde. (R. Hakmen, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.
Proust, M. (2017). Swan'ların Tarafı-Kayıp Zamanın İzinde. (R. Hakmen, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.
Rifat, M. (2015). Marcel Proust ya da Bir Roman Yaratmak. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
Rimmon-Kenan, S. (2005). Narrative Fiction: Contemporary poetics. NewYork: Routledge.
Robbe-Grillet, A. (2015). Yeni Roman. (E. Korkut, Çev.). İstanbul: Kafekültür.
Scher, L. (2014). Senaryo okumak. (C.Kaplan, Çev.). İstanbul: Khora.
Schimid, W. (2010). Narratology An Introduction. Berlin: Walter de Gruyter. Rabinowitz, (Eds.), A Companion To Narrative Theory (pp. 136-150). UK: Blackwell.
Stevick, P. (2004). Roman Teorisi. (S. Kantarcıoğlu, Çev.). Ankara: Akçağ.
Tekin, M. (2003). Roman Sanatı. Ankara: Ötüken.