Ankara ili ağızlarında şimdiki zaman ekinin varyantları

Türkiye Türkçesi ağızlarında {–yor} Şimdiki zaman ekininin tarihî dönemlerden itibaren çeşitli sebeplerle pek çok varyantı oluşmuştur. {-yor} Şimdiki zaman ekindeki söz konusu fonetik varyantlaşma, Türkiye Türkçesi ağızlarının sınıflandırılmasında en çok kullanılan ölçütlerden biridir. Bununla birlikte Türkiye Türkçesi Ağızlarında Şimdiki zaman ekinin varyantlarıyla ilgili günümüze kadar pek çok çalışma yapılmıştır. Bu makalede ilk önce Türkiye Türkçesi ağızlarının sınıflandırılmasında Şimdiki zaman ekinin esas alındığı çalışmalara değinilecek daha sonra Ankara ili ağızlarında {–yor} Şimdiki zaman ekinin varyantları üzerinde durulacaktır.

Variants of present progressive tense suffix in dialects of Ankara

Since ancient times there have been several variants in the present progressive tense suffix {-yor} in Turkey Turkish dialects due to various reasons. The mentioned phonetic variant in the present progressive tense suffix {-yor} is one of th e most frequently used criteria in the classification of Turkey Turkish dialects. So far there have been many studies on the variants of the present progressive tense suffix in Turkey Turkish dialects. In this article, first of all, the studies focusing on present progressive tense suffix in the classification of Turkey Turkish dialects will be stated and following that the variants of the present progressive suffix in dialects of Ankara will be examined.

PDF

___

ADAMOVIC Milan (1985), Konjugationsgeschichte Der Türkischen Sprache, Leiden – E. J. Brill.
AKAR Ali (2004), Muğla Ağızları, Muğla Üniversitesi Yay. Muğla.
AKCA Hakan (2009a), “Ankara İlinin Diyalektolojik Durumu”, Türkiye Türkçesi Ağız Araştırmaları Çalıştayı, (25-30 Mart 2008 Şanlıurfa), TDK. Yay. Ankara: 33-42.
AKCA Hakan (2009b), Ankara İli Ağızları (İnceleme-Metinler-Dizin), (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
ATALAY Besim (1985), Divanü Lügat-it-Türk Tercümesi III, TDK Yay. Ankara.
AY Özgür (2009), Türkiye Türkçesi Ağızlarında Fiil Çekimi, TDK Yay. Ankara.
BALYEMEZ, Sedat (2004), Ankara Evren İlçesi Ağzı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
BİRAY Nergis (2007), “Acıpayam Ağızlarında Kullanılan Şimdiki Zaman Ekleri ve Etnik Yapı İle İlişkisi”, Acıpayam Sempozyumu (1-3 Aralık 2003)i, Acıpayam Sempozyumu Bildirileri, Denizli.
CAFEROĞLU Ahmet (1960), “Anadolu ve Rumeli Ağızları Araştırmalarının Bugünkü Durumu” Bilimsel Bildiriler 1957, TDK Yay. Ankara: 65-70.
DEMİR Nurettin (1996), “Güneybatı Anadolu Ağızlarında Kullanılan Şimdiki Zaman Eki -ik gelir” Uluslararası Türk Dili Kongresi (26 Eylül-1 Ekim 1992) Ankara: 43-56.
ERCİLSUN Ahmet Bican (1983), Kars İli Ağızları – Ses Bilgisi, Ankara.
ERCİLSUN Ahmet Bican (1983), Kutadgu Bilig Grameri – Fiil, Gazi Üniversitesi Yay. Ankara.
ERGİN Muharrem (1971), Azeri Türkçesi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay. İstanbul.
GABAIN Annamaria Von (1988), Eski Türkçenin Grameri, Çev. Mehmet Akalın, TDK Yay., Ankara.
GÜLENSOY Tuncer (1985), “Anadolu Ağızlarında Şimdiki Zaman Eki”, TKA Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu'nun Hatırasına Armağan, XXIII /I-2.
GÜLSEVİN Gürer (1997), Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, TDK Yay. Ankara.
GÜLSEVİN Gürer (2002), Uşak İli Ağızları, TDK Yay. Ankara.
İMER Kâmile (2000), “Türkçenin Ağızlarının Sınıflandırılmasında Temel Alınan Ölçütler”, Türkçenin Ağızları Çalıştay Bildirileri (hzl. A. Sumru Özsoy, Eser E. Taylan), Boğaziçi Üniversitesi Yay. İstanbul.
JOHANSON Lars (2009), “Türk Dillerinde Odaksıl Şimdiki Zaman İşaretleyicisi ve Kıbrıs Türkçesinde Eksikliği” Bilig, Bahar, Sayı 49, Ankara.
KARAHAN Leyla (1996), Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, TDK. Yay. Ankara.
KRAL Piet (1980), De in Turkije gesproken Turkse dialecten met een overzicth van de verwantschapstermen in Turkije, M.A. thesis, Leiden University.
KORKMAZ Zeynep (1994), Nevşehir ve Yöresi Ağızları, TDK Yay. Ankara.
KORKMAZ Zeynep (2008), “Anadolu ve Rumeli Ağızlarında Etnik Yapı Ayrılıklarından Kaynaklanan Ses ve Şekil Bilgisi Zenginliği Üzerine”, Ahmet Bican Ercilasun Armağanı, Akçağ Yay. Ankara.
TÜRK Vahit (1999), “Türkçede Şimdiki Zaman Kavramı, Çekimleri ve Ekleri”, TDAY Belleten [1999] 1996, Ankara.