ÜSTÜN ZEKÂLI VE ÜSTÜN YETENEKLİ ÖĞRENCİ AİLELERİNİN ÇOCUKLARININ GELİŞİMLERİNE İLİŞKİN İHTİYAÇLARI

Ülkemizde üstün zekâlı ve yetenekli çocuğu olan ailelerin çocuklarını yetiştirme sürecinde ihtiyaçlarının belirlenmesi, bu ihtiyaçlara yönelik çalışmaların yapılması boyutunda bilimsel çalışmalar oldukça sınırlıdır. Bu çalışmanın amacı, üstün zekâlı ve yetenekli öğrenci ailelerinin çocuklarını yetiştirme sürecinde onların gelişimlerine ilişkin mevcut durumu belirleyerek ihtiyaçlarını belirlemektir. Bu çalışmada nitel araştırma desenlerinden biri olan bütüncül tek durum deseni kullanılmıştır. Çalışma grubu, 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Güney Marmara Bölgesi’nde bulunan iki Bilim ve Sanat Merkezi’nde uyum eğitimini tamamlamış; destek eğitimi, bireysel yetenekleri fark ettirme ile özel yetenekleri geliştirme programlarına devam eden, amaçlı örnekleme yöntemine göre belirlenen toplam 40 üstün zekâlı ve yetenekli öğrencinin ailesinden oluşmaktadır. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada, veriler araştırmacı tarafından yarı yapılandırılmış ve yönlendirici olmayan görüşme tekniği kullanılarak elde edilmiştir. Araştırma verilerinin modelleştirilmesinde ise NVivo 8. nitel veri analiz programı kullanılmıştır. Araştırmada nitel araştırma verileri içerik analizi tekniğine uygun olarak çözümlenmiştir. Araştırmada elde edilen verilerin çözümlenmesinde kodlar ve kodlardan yola çıkılarak oluşturulan temalar modelleştirilmiştir.Üstün zekâlı ve yetenekli çocuğa sahip ailelerin, çocuklarının gelişimi için onların potansiyellerini arttırmak, sağlıklı bir birey olarak yetişmelerine katkı sağlamak için danışmanlık hizmetine ihtiyaç duydukları tespit edilirken; her ebeveyn gibi çocuklarının mutlu bir birey olarak yaşam sürme beklentisi içinde oldukları tespit edilmiştir. Araştırma bulguları ışığında ebeveyneler için aile eğitim modelleri geliştirilmesi, aileleri bilgilendirecek eğitim kitapları, materyaller, eğitim kitleri hazırlanması öneri olarak sunulmuştur.

___

Akar, İ. (2010). İlköğretim kademesindeki üstün yetenekli öğrencilerin rehberlik gereksinimlerinin ebeveynlerin ve öğretmenlerin görüşlerine dayalı olarak belirlenmesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.

Alsop, G. (1997). Coping or counseling: families of intellectually gifted students. Roeper Review, 20(1), 28-35

Ary, D., Jacobs, L.C., Razavieh, A. & Sorenson, C. (2006). Introduction to Research in Education (7th ed.) (Belmont, CA, Thomson Wadsworth).

Bloom, B. S. & Sosniak, L. A. (1981). Talent development vs. schooling. Educational Leadership, 39, 86-94

Britten, N. (1995). Qualitative interviews in medical research. British Medical Journal, 311, 251–253.

Clark, B. (1997). Growing up gifted(5. Ed.). Upper Saddle River, New Jersey, Columbus, Ohio: Merrill

Clark, B. (1997). Growing up gifted. developing the potential of children at home and at school. (5th ed.) New Jersey: Merrill, an imprint of Prentice Hall.

Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2000), Research methods in education. London: Routledge Falmer.

Cohen J. (1960). A coefficient of agreement for nominal scales, Educational and Psychological Measurement, 20, 37-46.

Colangelo, N. & Assouline, S. G. (1993). Families of gifted children: A research agenda. Quest, 4, 1-4.

Colangelo, N., Davis, G.A. (eds). (2003). Handbook of Gifted Education. Boston: Allyn & Bacon.

Creswell, J. W. & Clark, V. L. P. (2016). Designing and conducting mixed methods research. New York: Sage.

Çalıkoğlu, B.S. (2009). Üstün zekalı öğrencilerin çalışma alışkanlıkları ile mükemmeliyetçilik arasındaki ilişki.Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.

Davaslıgil, Ü. (2000). Üstün çocuklara sahip ailelerin eğitimi, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Özel Eğitimde Aile Eğitimi Sempozyumu(ss. 142-148). Ankara.

Davaslıgil, Ü. (2004). Üstün Çocuklar. I. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Seçilmiş Makaleler Kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları, 63.

Davaslıgil, Ü. ve Zeana, M. Z. (2004). Üstün zekâlıların eğitimi projesi. Üstün yeteneklilerin ana-babalarınınkarşılaştıkları güçlükler. I. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Bildiriler Kitabı 6(1),(ss.85-100). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.

Delisle, J. (2006). Üstün Yetenekli Çocuklara Ebeveynlik. Prufrock Press, Referans Çeviri Hizmetleri ve Yayıncılık Ltd.

Fonseca, C. (2011). Emotional intensity in gifted students: Helping kids cope with explosive feelings. Waco, TX: Prufrock Press, Inc.

Hackney, H. (1981). The Gifted Child, The Family, and the School.Gifted Child Quarterly, 25(2), 51-54

Howard-Hamilton, M. F. (1994). An assessment of moral development in gifted adolescents. Roeper Review, 17, 57 -59.

İşlekeller, A. (2008). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan Türkçe öğretiminin üstün ve normal zihin düzeyindeki öğrencilerin erişi, eleştirel düşünme düzeylerine ve tutumlarına etkisi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.

Kanlı, E. (2008). Fen ve teknoloji öğretiminde probleme dayalı öğrenmenin üstün ve normal zihin düzeyindeki öğrencilerin erişi, yaratıcıdüşünme ve motivasyon düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul

Karakuş, F. (2010).Üstün Yetenekli Çocukların Anne Babalarının Karşılaştıkları Güçlükler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1),127-144

Kearney, K. (1996). Highly gifted children: In full ınclusion classrooms. 06.06.2019 tarihinde http://members.aol.com/discanner/hgfull.htmladresinden alınmıştır.

Kerr, B. (2009). Encyclopedia of Giftedness, Creativity, and Talent. Thousand Oaks, CA: Sage Publications, 2009. Print

Kerr, B. (2009). Encyclopedia of giftedness, creativity, and talent. Thousand Oaks, CA: Sage Publications, 2009. Print.

Klein, B. S. (2006). Raising gifted kids: Everything you need to know to help your exceptional child thrive. New York: Amacom

Kleine, P.A. & Webb, J.T. (1992). Community links as resources. ın challenges in gifted education: Developing potential and ınvesting in knowledge for the 21st century. Colombus, OH. Ohio Department of Education.

Koçal, Z.D., Kanar, E. ve Kanar, K. P.(2009). Bilim ve sanat merkezine devam eden üstün yetenekli öğrencilerin temel ihtiyaçları: Amasya örneği, Üstün Yetenekli Çocuklar II. Ulusal Kongresi (25-27 Mart 2009), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi

Kurnaz, A. (2012). Üstün yetenekli çocuklarda değer eğitimi. Geleceğin Mimarları Üstün Yetenekliler Sempozyumu, 27 Nisan 2012, 49-71,Namık Kemal Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu.

Kurnaz. A. , A.M. Sünbül. S. Arslantaş. (2007).Effect of student activities based on mevlana’sseven pieces of advice” on students’ Values Caucasus Educational Journal, (in press).

Lincoln, Y. S. & Guba, E. G. (2000). Paradigmatic controversies, contradictions, and emerging confluences.In N. K. Denzin, & Y. S. Lincoln (Eds.), The handbook of qualitative research (2nd ed., pp. 1065-1122), Thousand Oaks, CA: Sage Publications.

Lovecky, D. V. (1997). Identity development in gifted children: Moral sensitivity. 26.05.2019 tarihinde http://search.epnet.com/direct.asp?an=14899&db=aphadresinden alınmıştır.

Mays, N. & Pope, C. (1995). Rigour and qualitative research. British Medical Journal, 311, 109–112.

Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber(3. Baskıdan Çeviri) S. Turan (Çev. Ed.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım

Moon, S. M. (2004). Social emotial issues underachievment and counciling of gifted and talent students. California: Corwin Press

Moon, S. M., Feldhusen, J. F. & Dillon, D. R. (1994). Long-term effects of a pullout enrichment program based on the Purdue Three-Stage Model. Gifted Child Quarterly, 38, 38-18.

Ogurlu, Ü., Yaman, Y. (2013). Ebeveynlerin Üstün Zekâlı ve Yetenekli Çocuklarıyla İlgili Rehberlik İhtiyaçları. Türk Üstün Zekâ ve Eğitim Dergisi, 3(2), 81-94.

Olszewski-Kubilius, P. (2008). The role of the familiy in talent development, (edt. Steven I. Pfeiffer), (53-70), Florida State University, Tallahassee: Springer Science+Business Media.

Patton, M. Q. (2005). Qualitative research. New York: John Wiley & Sons, Ltd.

Renzulli, J.S. (1999). What is thing called giftedness and how do we develop it? A twenty five year perspective, Journal for the Education of Gifted, 23 (1), 3-54.

Robinson, N.M. (1993). Parenting the very young, gifted children, the national research center on the gifted and talented, The University of Connecticut. Parenting Research Based Decision Making Series.

Saranlı, A. G. (2011). Üstün yetenekli çocukların ailelerine yönelik geliştirilen aile rehberliği programlarının etkililiğinin incelenmesi. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Saranlı, A. G. (2011). Üstün Yetenekli Çocukların Ailelerine Yönelik Geliştirilen Aile Rehberlik Programlarının Etkiliğinin İncelenmesi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Silverman, L.K. (1993). Counselling the gifted. Denver, UK:Love Publishing. Denver, CO: Love Pub., 1993. Print

Silverman, L.K.(2010). Resource for parents of gifted children. 26.02.2019 tarihinde https://childdevelopmentinfo.com/learning/gifted_children/?ak_action=reject_mobileadresinden erişilmiştir.

Stake, R. R. (2005). Case studies. In N. K. Denzin & Y. S. Lincoln (Eds.), The SAGE handbook of qualitative research (Third edition). London: Sage.

Sternberg, R. J. (1988).The nature of creativity, Cambridge, UK, Cabridge UniversityPres,

Strauss, A. L. & Corbin, J. (1990). Basic of qualitative research: grounded theory producers and techniques. Newbury Park, CA: Sage.

Stuart T. ve Beste A. (2008). Farklı olduğumu biliyordum: Üstün yeteneklileri anlayabilmek, (Çev. Armağan Gönenli),Ankara: Kök Yayıncılık

Viera, A. J. & Garrett, J. M. (2005). Understanding Interobserver Agreement: The Kappa Statistic. Family Medicine, 37(5), 360-363.

Webb, J.T. (1993). Nurturing social-emotional development of gifted children.K. Heller, F.J. Mönks, A.H. Passow (Ed.), International handbook of research and development of giftedness and talent, (pp. 525-538) Oxford, UK: Pergamon Press

Yıldırım, A. ve Şimşek, A. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları

Yin, R. K. (2003). Case study research design and methods (3. Baskı). London: Sage Publications.
Turkish Studies - Educational Sciences-Cover
  • ISSN: 2667-5609
  • Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
  • Başlangıç: 2006
  • Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ
Sayıdaki Diğer Makaleler

İLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ YAPILANDIRMACI BİR ORTAM DENEYİMİ: KESİRLERİ BİRİM KESİRLERİN TOPLAMI OLARAK YAZMA

Mustafa GÖK, Melisa ARIK

KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINA YÖNELİK HİZMET İÇİ EĞİTİM PROGRAMI ÖNERİSİ

CEVAT EKER, ÖZGÜR MURAT ÇOLAKOĞLU, Birsen GÜNERİ, Mümine AKÇAALAN

ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN SOSYAL BİLGİLER DERSİMOTİVASYON DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Turan KAÇAR

CÜMLE VE SES TEMELLİ CÜMLE YÖNTEMİ İLE İLK OKUMA-YAZMA ÖĞRETİMİNİN MUKAYESELİ DEĞERLENDİRİLMESİ

Muhittin SAĞIRLI

ÖĞRETİM DURUMLARI MODELİ: KURAMSAL TEMELLERİ BAĞLAMINDA KAPSAMLI BİR DERLEME ÇALIŞMASI

Etem YEŞİLYURT

ANADOLU LİSESİİNGİLİZCE DERS PROGRAMININ BAĞLAM-GİRDİ-SÜREÇ-ÜRÜN MODELİNE GÖRE ÖĞRENCİ GÖRÜŞLERİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

ADEM UZUN, Ersin ŞAHİN, Rüçhan UZ, Şenay ŞAHİN

SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNDE SİMÜLASYON TABANLI DENEYİMSEL ÖĞRENME YÖNTEMİ HAKKINDA ÖĞRENCİ GÖRÜŞLERİ

KAMİL UYGUN, Ceyhun UZUN

ERASMUS PLUS KAPSAMINDA YURTDIŞINDA EĞİTİM GÖREN MÜZİK ÖĞRENCİLERİNİN EĞİTİM SÜREÇLERİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ

Bahar AYDIN, Ebru GÜNER CANBEY, Osman E. SOĞULCAKLI, Mehmet GİRGİN

ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖZ-YETERLİK İNANCI KAYNAKLARI VE YAŞAMA DOYUMLARININ İNCELENMESİ

Elif AKDEMİR, Birsen GÜNERİ, Mumine AKCAALAN

BEDEN EĞİTİMİ ÖĞRETMENLERİNİN BAĞIMLILIK YAPICI MADDELERİ KULLANIM YAYGINLIĞI, BAĞIMLILIK YAPICI MADDELERE VE BAĞIMLILIK YAPICI MADDELERİ KULLANAN BİREYLERE YÖNELİK TUTUMLARININ İNCELENMESİ(MARDİN İL ÖRNEĞİ)

Yusuf CEYLAN, Çetin TAN