ÖĞRETİM DURUMLARI MODELİ: KURAMSAL TEMELLERİ BAĞLAMINDA KAPSAMLI BİR DERLEME ÇALIŞMASI

Bireyin bilişsel, duyuşsal ve psiko-motor davranışlarını kendi yaşantısı yoluyla istendik yönde ve kalıcı izli olarak değişimini amaçlayan eğitim sistemlerinin iki temel ögesi bulunmaktadır. Bu ögeler, eğitimin öğrenenlerle ilgili olan ögesi “öğrenme” ve öğretenlerle ilgili olan ögesi “öğretim” kavramlarıyla karşılık bulmaktadır. Eğitimin genel ve uzak hedeflerine ulaşılması için kuramsal alt yapılarının geçerli ve güvenilir olduğu öğretim modellerine dayalı olması büyük önem taşımaktadır. Öğretim modeli, büyük olasılıkla ulaşılabilecek öğrenme hedeflerine hangi şartlar altında ulaşılacağını ve bu şartları en iyi sağlayacak yöntemlerin belirlenmesi olarak tanımlanabilir. Alanyazında yer alan ve eğitim sistemlerini etkileyen birçok öğretim modeli bulunmaktadır. Bu modellerden biri de Gagne tarafından geliştirilen “Öğretim Durumları Modelidir.” Öğretim durumları modeli davranışçı, bilişsel ve bilgiyi işleme modellerinden yararlanmış ve bu modellerin en genel özelliklerini bir bakıma sentezlemiştir. Alanyazında yer alan çoğu kaynaklarda öğretim durumları modeli yer verilmediği; yer veren kaynaklarda modelin teorik temellerinin yüzeysel olarak ele alındığı görülmektedir. Öte yandan bu modelin etkililiğinin sınandığı veya modelle ilgili araştırmaların sayısı ülkemizde oldukça azdır. Öğretim durumları modeli temelde öğrenme aşamaları, öğrenme kategorileri (çeşitleri-türleri-hiyerarşisi) ve öğrenme ürünleri (çıktıları) olmak üzere üç ana bileşenden oluşmaktadır. Derleme niteliği taşıyan bu çalışma kapsamında ulaşılan kaynaklarda öğretim durumları modeliyle ilgili olan bilgiler derlenmiş, bir araya getirilmiş, teorik (kuramsal) temelleri ve temel bileşenleri (öğrenme aşamaları, öğrenme kategorileri ve öğrenme ürünleri) bir bütünlük içerisinde açıkça ve detaylı bir şekilde “öğretim durumları modeli öğretmen el kitabı” niteliğinde açıklanmıştır. Bu bakımdan çalışmanın hem alanyazına ve hem de öğretim-öğrenme sürecinin temel ögesi olan öğretmenlere uygulamada katkı sağlayacağı umulmaktadır.

PDF

___

Akçay, A. (2011). Web macerası öğretim yönteminin Gagne’nin öğretim durumları modeline uygunluğu, Eğitim Teknolojileri Araştırmaları Dergisi,2(1), 1-11.

Akınoğlu, O. (2008). Öğretim ilke ve yöntemleri (Ed. Ş. Tan), Öğretim kuram ve modelleri (ss. 131-179), Ankara: Pegem Akdemi.

Akpınar, B. (2012). Eğitim programları ve öğretim, Ankara: Data Yayınları.Alkan, C. (2005), Eğitim teknolojisi,Ankara: Anı Yayıncılık.

Ausubel, D. P. (1963). The psychology of meaningful verbal learning,New York: Grune & Stratton.

Ausubel, D. P. (1968). Educational psychology: A cognitive view,New York: Holt, Rinehart and Winston.

Bakırcıoğlu, R. (2012). Ansiklopedik eğitim ve psikoloji sözlüğü,Ankara: Anı Yayıncılık.

Baş, G. (2012). Gagne’nin öğretim etkinlikleri modelinin öğrencilerin akademik başarılarına ve İngilizce dersine yönelik tutumlarına etkileri, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (2), 433-457.

Bloom, B. S. (1979). İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme(Çev: D. A. Özçelik; 2016), Ankara: Pegem Akademi.

Çelik, M. (2014). Eğitim psikolojisi el kitabı (Ed. R. Ç. Eroğul & F. Yurtal),Öğrenme ve öğrenmeyi etkileyen faktörler (ss. 309-326), Ankara: Mentis Yayıncılık.

Donmuş Kaya, V. (2018). Öğretim etkinlikleri modeli’ne dayalı çevrimiçi öğrenme ortamının öğrencilerin akademik başarılarına, tutumlarına ve öğrenmede kalıcılığa etkisi, Doktora tezi,Fırat Üniversitesi.

Driscoll, M. P. (2005). Psychology of learning for instruction(Öğretim süreçleri ve öğrenme psikolojisi; Çev. Ö. F. Tutkun, S. Okay & E. Şahin; 2012), Ankara: Anı Yayıncılık.

Duman, B. (2007). Süreç temelli öğrenme-öğretim modeli, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,(19), 37-61.

Eşgi, N. & Arslan, Ö. (2015). Öğretim tasarımı üzerine bir söyleşi: Robert Gagne ve David Merrill, No: 1-2, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi,3(21), 561-589.

Fidan, N. (2012). Okulda öğrenme ve öğretme,Ankara: Pegem Akademi.

Gagne, R. M. & Driscoll, M. P. (1988). Essentials of learning for instruction,Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.

Gagne, R. M. & Medsker, K. L. (1996). The conditions of learning: Training applications,Fort Worth: Harcourt Brace College Publishers.

Gagne, R. M. (1985). The conditions of learning and theory of instruction, New York: Holt, Rinehart & Winston.

Gagne, R. M., Briggs, L. J. & Wager, W. W. (1992). Principles of instructional design,Fort Worth: Harcourt Brace Jovanovich.

Gökalp, M. (2014). Öğrenme, öğretme kuram ve yaklaşımları(Ed. B. Oral), Öğretme-öğrenme modelleri (ss. 325-349), Ankara: Pegem Akademi.

Gündoğdu, K. (2016). Öğrenme -öğretme kuramları ve uygulamadaki yansımaları (Ed. G. Ekici), Gagne’nin öğretim durumları modeli(ss. 347-371), Ankara: PegemAkademi.

Gündüz, M. M. (2010). İlköğretim din kültürü ve ahlâk bilgisi V. sınıf ders kitabının Gagne’nin öğretim ilkelerine göre içerik açısından incelenmesi,Yüksek lisans tezi,Selçuk Üniversitesi.

Gündüz, Ş. (2002). İlköğretim 6. sınıf fen bilgisi dersinde Gagne’nin öğretim etkinlikleri modeline göre hazırlanmış bilgisayar destekli öğretim uygulamasının öğrencilerin başarı düzeylerine etkisi,Yüksek lisans tezi,Selçuk Üniversitesi.

Güneş, F. (2014). Öğretim ilke ve yöntemleri (Ed. F. Güneş), Tanım ve kavramlar(ss. 1-22), Ankara: Pegem Akademi.

İlhan Beyaztaş, D., Kaptı, S. B. & Gelbal, S. (2013). Ortaöğretim ve özel dershane öğretmenlerinin öğretme-öğrenme sürecindeki davranışlarına ilişkin öğrenci görüşleri, Uluslararası Eğitim Programları ve ÖğretimÇalışmaları Dergisi,3(5), 1-10.

Karaağaçlı, M. & Erden, O. (2008). İnternet destekli uzaktan eğitimde dokuz aşamalı öğretim durumunun tasarımı, Bilişim Teknolojileri Dergisi,1(2), 21-29.

Kaya, M. F. (2015). Öğretim ilke ve yöntemleri, Semra Güven & Mehmet Arif Özerbaş (Ed.), Öğretme-öğrenme stratejileri ve modelleri(ss. 179-236), Ankara: Pegem Akademi Yayınları.

Kılıç, A., Babacan, T. & Padem, S. (2014). Araştırma temelli etkili öğretim yöntemleri, (Çev. Ed. B. Acat), Ünite ve ders planlama(ss. 160-202), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.

Menzi, N. (2012). Gagne’nin öğretim durumları modeli’ne göre hazırlanan internet temelli öğretim uygulamasının ilköğretim bilişim teknolojileri dersinde öğrencilerin akademik başarılarına ve kalıcılığa etkisi,Yüksek lisans tezi,Çukurova Üniversitesi.

Olkun, S. & Toluk Uçar, Z. (2014). İlköğretimde etkinlik temelli matematik öğretimi,Ankara: Eğiten Kitap.

Özbek, R. (2011). Öğretim ilke ve yöntemleri (Ed. G. Ocak), Öğrenme -öğretme süreci,(ss. 159-196), Ankara: Pegem Akademi.

Özkök, E. (2010). Gagne’nin öğretim modeliyle hazırlanan öğretim yazılımının ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin matematik dersi kareköklü sayılar konusundaki akademik başarısına ve öğrenci tutumlarına etkisi,Yüksek lisans tezi,Gazi Üniversitesi.

Senemoğlu, N. (2010). Gelişim, öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya,Ankara: Gazi Kitapevi.

Sönmez, V. (2007). Program geliştirmede öğretmen el kitabı,Ankara: Anı Yayıncılık.

Sünbül, A. M., Gündüz, Ş. & Yılmaz, Y. (2002). Gagne’nin öğretim etkinlikleri modeline göre hazırlanmış bilgisayar destekli öğretim uygulamasının öğrencilerin erişi düzeylerine etkisi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,(14), 379-404.

Tanyeri, T. (2004). Fen bilgisi öğretmenlerinin web tabanlı öğretime ilişkin görüşlerinin belirlenmesi: İlköğretim 8. sınıf fen bilgisi dersi madde ve enerji ünitesinin Gagne’nin öğretim modeline göre web tabanlı öğretimi,Yüksek lisans tezi,Anadolu Üniversitesi.

Taşdemir, M. (2003). Eğitimde planlama ve değerlendirme,Ankara: Ocak Yayınevi.

Taşpınar, M. & Atıcı, B. (2002). Öğretim model, strateji, yöntem ve becerileri/teknikleri: kavramsal boyut, Eğitim Araştırmaları,2(8), 207-215.

Taşpınar, M. (2012). Kuramdan uygulamaya öğretim ilke ve yöntemleri,Ankara: Elhan Kitap.

TDK (2019). Güncel Türkçe sözlük (öğretim), http://www.tdk.gov.tr/index.php?option= com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5d95bd1f679845.54191552, Erişim Tarihi: 03.06.2019.

Varış, F. (1996). Eğitimde program geliştirme: Teori ve teknikler,Ankara: Aklım Kitapçılık.

Yeşilyaprak, B. & Uçar, E. (2012). Eğitim psikolojisi (Ed: B. Yeşilyaprak), Öğrenmeden öğretime(ss. 337-398), Ankara: Pegem Akademi.

Yeşilyurt, E. (2019a). İşbirliğine dayalı öğrenme yöntemi: Tüm teknikleri kapsayıcı bir derleme çalışması, Turkish Studies Educational Sciences, 14(4), 1941-1970.

Yeşilyurt, E. (2019b). Değerler eğitimine uygunluğu açısından öğretim yöntem ve tekniklerinin incelenmesi: Bir derleme çalışması, Ekev Akademi Dergisi,23(77), 121-146.

Yeşilyurt, E. (2013). Öğretmenlerin öğretim yöntemlerini kullanma amaçları ve karşılaştıkları sorunlar, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,17(1), 163-188.

Yeşilyurt, E. (2012). Öğretmen adaylarının bilişsel alanla ilgili sınama durumu soruları yazma yeterliklerinin değerlendirilmesi, Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi,20(2), 519-530.

Yıldırım, B. (2015). Eğitsel oyun ve dönüt-düzeltmenin öğrenme düzeyi ve kalıcılığa etkisi, Yüksek lisans tezi,Necmettin Erbakan Üniversitesi.

Turkish Studies - Educational Sciences-Cover

ISSN: 2667-5609
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ