PINAR BAĞÇELİ KAHRAMAN, Büşra DOĞAN, Murat ŞİMŞEK

Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk İhmal ve İstismarı ile Çocuk Haklarına Yönelik Görüşleri

Bu araştırmada okul öncesi öğretmenlerinin çocuk ihmal ve istismar ile çocuk haklarına yönelik bilgi ve deneyimlerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada bireylerin kendi deneyimlerini ön plana çıkarmayı amaçlayan durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmada amaçlı örnekleme tekniklerinden kartopu örneklemesi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, 2018-2019 eğitim öğretim yılında Eğitim Fakültesinin Okul Öncesi Eğitimi Anabilim Dalından yeni mezun olmuş ve beşi özel, beşi devlet anaokulunda çalışmakta olan 10 okul öncesi öğretmeni ile en az iki yıldır beşi özel, beşi devlet anaokulunda çalışmakta olan 10 okul öncesi olmak üzere toplam 20 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Bu araştırmada nitel araştırma tekniklerinden görüşme tekniği kullanılmıştır. Öğretmenler araştırmaya gönüllü olarak ve onam formunu imzalayarak katılmışlardır. Öğretmenlere isimleri yerine kodlar verilmiş ve bilgileri gizli tutulmuştur. Öğretmenlere “Okul Öncesi Öğretmenlerin Çocuk İhmal ve İstismarı ile Çocuk Haklarına Yönelik Deneyimlerini Belirleyen Yarı Yapılandırılmış Öğretmen Görüşme Formu” uygulanmıştır. Görüşme formu hazırlanırken öncelikle çocuk ihmal ve istismarı ile çocuk haklarına ilişkin sorulardan oluşan bir taslak form hazırlanmıştır. Öğretmenlerin çocuk ihmal ve istismarına ilişkin görüş ve deneyimlerinin belirlenmesine yönelik hazırlanan bu taslak formda sekiz soru sorulmuştur. Taslak form çocuk hakları alanında uzman iki kişinin görüşleri alınmış ve değiştirilmeden son halini almıştır. Uzman görüşlerine göresoruların kapsam geçerliği olduğu söylenebilir. Araştırma kapsamı dışında tutulan iki okulöncesi öğretmeni ile pilot uygulama yapılmış, soruların açık ve anlaşılır olduğu görülerek form uygulamaya konmuştur.Verileriçerik analizi yoluyla analiz edilmiştir. İstismara uğradığı düşünülen çocuklarda en çok sosyal davranış problemleri ardından bireysel belirtiler ve davranış problemleri, en son olarak sözel davranış problemleri olduğu gözlemlenmiştir. Öğretmenlerin sınıf içinde sosyal davranışları gözlemleyebileceği çok fazla alanın olması bu durumu anlaşılır kılmaktadır. Öğretmenlerin ihmal ve istismar hakkında uyguladıkları etkinliklerin cinsel farkındalığa yönelik, sosyal farkındalığa yönelik ve çocuk haklarına yönelik olduğu belirlenmiştir. Çocukların mutluluğu için çocuk haklarına inanan ve bu konuda iyi eğitim almış öğretmenlere ihtiyaç vardır. Bu durumun gerçekleşebilmesinde öğretmen adaylarına öğretmenlik eğitimleri süresince çocuk hakları ile ihmal ve istismara yönelik bir eğitimin verilmesinin ve öğretmenlere hizmet içi eğitimlerin verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

Opinions of Preschool Teachers Regarding Child Negligence and Abuse and Child Rights

In this research it is aimed to evaluate knowledge and experiences of teacher candidates regarding child negligence and abuse and child rights. Case study that aims to give prominence to self-experiences of individuals was used in the research. Snowball sampling method, which is one of the purposive sampling methods, was used for the determination of participants. The sample of the research consists of 20 preschool teachers. 10 teachers had been working for two years at least and five of them work at private schools and other five teachers work in public schools. Also 10 teachers from this group were newly graduated from Education Faculty Preschool Education Department in 2018-2019 education year. Five of these newly graduate teachers work at private schools and other five teachers work at public schools. Interview technique, which is one of the qualitative research techniques, was used in this research. Teachers participated in the research voluntarily and they signed the consent information form.Alsoin the research teachers were given codesinstead of their namesand their information was kept confidential.“Semi Structured Teacher Interview Form That Determines Experiences of Preschool Teachers Regarding Child Negligence and Abuse” was carried out.When semi structured interview form was prepared, first of all a draft form was prepared, which consists of questions regarding child negligence and abuse and child rights. Draft form took its final shape after taking views of two experts specialized in the field of child rights. Finally pilot scheme was carried out with two preschool teachers and form was put into practice after observing that the questions were accurate and understandable.Data was analyzed via content analysis. It was observed that the children, who suffered from abuse, mostly had social behaviour problems, then individual symptoms and behavioural problems and finally verbal behavioural problems. The teachers’ possessing excessive zone within the classroom to observe the social behavioursmakes the situation recognizable. It was determined that the activities performed by the teachers regarding neglect and abuse were aimed at sexual awareness, social awareness and child rights awareness. For the happiness of children teachers who believe in child rights and who are educated well in this field, are required.It is thought that in order to realise this situation, teacher candidates must be given an education and also teachers must be given in service trainings regarding child negligence and abuse and child rights.

PDF

___

Akacan, B. (2012). Ortaöğretim okullarında görev yapan eğitimcilerin çocuk istismarına ilişkin görüşleri. Turkish International Journal of Special Education and Guidance & Counselling (TIJSEG) 1(2), 37-53
Akar, H. (2017). Durum çalışması. (Ed. A. Saban ve A. Ersoy)., Eğitimde nitel araştırma desenleri içinde. (s. 139-176), Anı Yay.
Aksel, E. Ş.,& Irmak, T. Y. (2015). Çocuk cinsel istismarı konusunda öğretmenlerin bilgi ve deneyimleri. Ege Eğitim Dergisi, 16(2), 373-391. https://doi.org/10.12984/eed.60194
Aral, N., & Gürsoy, F. (2001). Çocuk hakları çerçevesinde çocuk ihmal ve istismarı. Milli Eğitim Dergisi, 151(5), 27-54.
Bağçeli Kahraman P.,Başal H.A. (2015). Theeffects of preschool education program with enriched parental involvement dimension on school readiness of 5-6 year old children. Asosjournal,13(3), 1-10.
Banko, Ç. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk haklarına ilişkin tutum, davranış ve görüşlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Bee, H. L. (1995). The growing child. Harpercollins College Division.
Benner, A. D., Boyle, A. E., & Sadler, S. (2016). Parental involvement and adolescents’ educational success: Theroles of prior achievement and socio economic status. Journal of Youth and Adolescence, 45(6), 1053-1064. https://doi.org/10.1007/s10964-016-0431-4
Bilginer, C., Hesapcioglu, S. T., & Kandil, S. (2013). Sexualabuse in childhood: A multidimensional look from the viewpoint of victims and perpetrators. The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 26, 55–64.
Bourke, A.,&Maunsell, C. (2016). ‘Teachers matter’: theimpact of mandatory reporting on teacher education in Ireland. Child Abuse Review, 25(4), 314-324. https://doi.org/10.1002/car.2379
Bozgun, K., & Pekdoğan, S. (2018). Öğretmenlerin çocuk ihmali ve istismarı hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(2), 433-443. https://doi.org/10.33417/tsh.643971
Breadkamp, S. & Copple, C. (2002). Developmentally appropraite practice ın early childhood programs. National Association for The Education of Young Children.
Bruïne, E. J.,Willemse, T. M., D’Haem, J., Griswold, P., Vloeberghs, L. &Eynde S. V. (2014) Preparing teacher candidates for family–school partnerships, European Journal of Teacher Education, 37(4), 409-425. https://doi.org/10.1080/02619768.2014.912628
Buckley, H. &McGarry, K. (2011). Child protection in primary schools: a contradiction in termsor a potential opportunity? Irish Educational Studies, 30(1), 113-128. https://doi.org/10.1080/03323315.2011.535979
Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2016). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. Sage Publications.
Çakar, F. S., & Okuyan, H.Y. (2017). Öğretmen adaylarının çocuk istismarı ve ihmaline ilişkin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 250-275. https://doi.org/10.21764/maeuefd.332243
Dereobalı, N., Karadağ, S. Ç., & Sönmez, S. (2013). Okulöncesi eğitim öğretmenlerinin çocuk istismarı ihmali şiddet ve eğitimcilerin rolü konusundaki görüşleri. Ege Eğitim Dergisi, 14(1), 50-66. https://doi.org/10.1501/egifak_0000001078
Dilsiz, H.,&Mağden, D. (2015). Öğretmenlerin çocuk istismar ve ihmali konusunda bilgi ve risk tanıma düzeylerinin tespit edilmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1, 678-694. https://doi.org/10.17681/hsp.79915
Durmuşoğlu-Saltalı, N. (2015). Çocuk istismarı ve ihmali. S. Sunay Yıldırım-Doğru (Ed.), Çocuk hakları ve koruma içinde (s. 61-120). (3. Baskı). Eğiten Kitap.
Erbay, E. (2013). Çocuk hakları. Yeni İnsan Yayınevi.
Ersoy, A. F. (2012). Vatandaşlık eğitiminde ihmal edilen bir alan: evde ve okulda çocuk haklarının eğitimi. International Online Journal of Educational Sciences, 4(2),359-376
Gallagher‐Mackay, K. (2014). Teachers' duty to report child abuse and neglect and the paradox of noncompliance: Relational theory and “compliance” in the human services. Law & Policy, 36(3), 256-289. https://doi.org/10.1111/lapo.12020
Goebbels, A.F.G., Nicholson, J.M., Walsh, K. & De Vries, H. (2008). Teachers’ reporting of suspected child abuse and neglect: Behavior and determinants. Health Education Research, 23(6), 941-951. https://doi.org/10.1093/her/cyn030
Goldman, J.D.G. (2005). Student teachers' learning about child sexual abuse strategies for primary school: An exploratory study of surface and deep learning. Sex Education: Sexuality, Society and Learning, 5(1), 79-92. https://doi.org/10.1080/1468181042000301902
Gökler, R. (2009). Okullarda akran zorbalığı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6 (2), 511-537.
Hodgkinson, K.,&Baginsky, M. (2000). Child protection training in school-based initial teacher training: A survey of school-centred initial teacher training courses and their trainees. Educational Studies, 26(3), 269-279. https://doi.org/10.1080/03055690050137105
Howe, R. B.,&Covell, K. (2005). Empowering children: Children's rights education as a pathway to citizenship. University of Toronto Press. https://doi.org/10.3138/9781442674387
Kenny, M. C. (2004). Teachers’ attitudes toward and knowledge of child maltreatment. Child Abuse&Neglect, 28(12), 1311-1319. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2004.06.010
Kenny, M.C. &McEachern, A.G. (2008). Reporting suspected child abuse: A pilot comparison of middle and high school counselors and principals. Journal of Child Sexual Abuse, 11(2), 59- 75. https://doi.org/10.1300/j070v11n02_04
Keser, N., Odabaş, E., & Elibüyük, S. (2010). Ana-babaların çocuk istismarı ve ihmali konusundaki bilgi düzeylerinin incelenmesi. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 4(3), 150-157. https://doi.org/10.33417/tsh.643971
King, C. B., & Scott, K. L. (2014). Why are suspected cases of child maltreatment referred by educators so often unsubstantiated?. Child Abuse & Neglect, 38(1), 1-10. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2013.06.002
Kozikoğlu, İ . (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk hakları ve çocuk katılım hakkına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 7 (4), 408- 427. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967201932166
Kucuk, S. (2016) Analyses of child sex abuse cases in turkey: Aprovincial case. Journal of Child Sexual Abuse, 25,3: 262-275. https://doi.org/10.1080/10538712.2016.1153557
Kurtoğlu, M. (2016). Çocuk bu ihmale gelmez. Nesil Basım Yayın.
Márquez-Flores, M. M., Márquez-Hernández, V. V., & Granados-Gámez, G. (2016). Teachers’ knowledge and beliefs about child sexual abuse. Journal of Child Sexual Abuse, 25(5), 538- 555. https://doi.org/10.1080/10538712.2016.1189474
McIntyre, T. (1990). Theteacher's role in cases of suspected child abuse. Education and Urban Society, 22(3), 300-306.
McKee, B.E., &Dillenburger, K. (2009). Child abuse and neglect: Training needs of student teachers. International Journal of Educational Research, 48, 320-330. https://doi.org/10.1016/j.ijer.2010.03.002
Miles, M. B., &Huberman, M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
Münger, A. C., & Markström, A. M. (2019). School and child protection services professionals’ views on the school’s mission and responsibilities for children living with domestic violence–tensions and gaps. Journal of Family Violence, 34(5),385-398. https://doi.org/10.1007/s10896-019-00035-5
Neslitürk, S., & Ersoy, A. (2007). Okulöncesi öğretmen adaylarının çocuk haklarının öğretimine ilişkin görüşleri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(2), 245-257. https://doi.org/10.17244/eku.347789
Oral, Ü. K., Engin, P., & Büyükyazıcı, Z. (2010). Türkiye’de çocuk istismarı ve aile içi şiddet araştırması özet raporu. UNICEF, https://www.unicef.org/turkey/raporlar/t%C3%BCrkiyede-%C3%A7ocuk-istismari-veaile- i%C3%A7i-%C5%9Fiddet-ara%C5%9Ftirmasi-%C3%B6zet-raporu-2010.
Öztürk, A.,& Doğanay, A. (2017). Çocuk hakları temelli okul ölçeğinin geliştirilmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 41-58. https://doi.org/10.21550/sosbilder.288966
Özyürek, A., Çetin, A., & Yıldırım, R. (2018). Aile Hekimi ve Öğretmenlerin Çocuk İhmal ve İstismarı Konusundaki Görüş ve Tutumları. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 7(1), 436-453. https://doi.org/10.17719/jisr.2019.3277
Pears, K. C., Kim, H. K., & Fisher, P. A. (2008). Psychosocial and cognitive functioning of children with specific profiles of maltreatment. Child Abuse & Neglect, 32(10), 958-971. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2007.12.009
Polat, O. (2007). Tüm boyutlarıyla çocuk istismarı 1, Seçkin Yayıncılık.
Sağır, M. &Gözler, A.( 2013). Sınıf öğretmenlerinin çocuk istismarı ve ihmaline yönelik görüşleri ve farkındalık düzeyleri. Türkiye Sosyal Politika ve Çalışma Hayatı Araştırmaları Dergisi, 3 (5), 67-102. https://doi.org/10.17719/jisr.2017.1687
Seggie, F. N. ve Bayyurt, Y. (2015). Nitel araştırma: Yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları. Anı Yayıncılık
Seyhan, G. B.,& Cansever, B. A. (2017). Öğretmen adaylarının “çocuk hakları” na ilişkin algılarının materyal tasarımları ve görüşleri çerçevesinde incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(41), 98-119. https://doi.org/10.21764/efd.40550
Sheridan, S. M.,Knoche, L. L., Kupzyk, K. A., Edwards, C. P., &Marvin, C. A. (2011). A randomized trial examining the effects of parent engagement on early language and literacy: The Getting Ready intervention. Journal of School Psychology, 49(3), 361-383. https://doi.org/10.1016/j.jsp.2011.03.001
Shumba, A. (2003). Children's rights in schools: what do teachers know?.Child Abuse Review. 12, 251-260. https://doi.org/10.1002/car.800
Şallı, D. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk hakları ile ilgili görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırma Dergisi Journal of Research in Education and Teaching (JRET), 6(2), 80-87. https://doi.org/10.14686/buefad.310566
Topçu, B. (2019). Yaratıcı drama temelli çocuk hakları programının geliştirilmesi ve uygulanması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
Topçu, S. (2009). Silinmeyen izler çocuk, genç ve engellilerin istismar ve ihmali. Phoenix.
Toros, K.,&Tiirik, R. (2016). Preschool teachers’ perceptions about and experience with child abuse and neglect. Early Childhood Education Journal, 44(1), 21-30. https://doi.org/10.1007/s10643-014-0675-0
Turupçu, A.,& Gültekin Akduman, G. (2015). Okul öncesi eğitim ve çocuk hakları. (Ed. G. Uyanık Balat), Okul Öncesi Eğitime Giriş kitabı içinde (ss. 235-252). Nobel Akademik Yayıncılık.
Usakli, H. (2012). The school counselors' ideas on features, determinant and intervention on child negligence and abuse cases. Online Submission, 2(3), 63-74.
Uçuş, Ş.,& Şahin, A. E. (2012). Çocuk hakları sözleşmesine yönelik öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin görüşleri. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (1), 25-41. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.446598
Üstündağ, A., Şenol, F., & Mağden, D. (2015). Ebeveynler Çocuk İstismarına Yönelik Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi ve Bilinçlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1, 212-227. https://doi.org/10.21020/husbfd.103913
Walsh, K. M.,Farrell, A. M., Schweitzer, R., &Bridgstock, R. S. (2005). Critical factors in teachers' detecting and reporting child abuse and neglect: Implications for practice. Final report prepared for the abused child trust. Queensland University of Technology. https://doi.org/10.1177/1476718x06059790
Yalçın, H., Koçak, N., & Duman, G. (2014). Anne babaların çocuk istismarıyla ilgili tutumlarının incelenmesi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3, 137-143. https://doi.org/10.18493/kmusekad.21268
Yanowitz, K. L., Monte, E., &Tribble, J. R. (2003). Teachers’ beliefs about the effects of child abuse. Child Abuse & Neglect, 27(5), 483-488. https://doi.org/10.1016/s0145- 2134(03)00033-4
Yenibaş, R.,& Şirin, A. (2007). Ailede çocuğun istismarı ve umutsuzluk. Nobel Yayıncılık.
Yıldırım- Doğru, S. (2015). Yasal düzenlemeler. S. Sunay Yıldırım-Doğru (Ed.), Çocuk Hakları ve Koruma içinde (s. 61-120). (3. Baskı). Eğiten Kitap.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
Yin, R. K. (2013). Validity and generalization in future case study evaluations. Evaluation, 19(3), 321-332. https://doi.org/10.1177/1356389013497081

Turkish Studies - Educational Sciences-Cover

ISSN: 2667-5609
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ