Değer Eğitimi Dersinin Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarına Kazandırdıkları
Araştırmacılar tarafından birçok farklı tanımlar geliştirilmiş olan değer kavramı iyi, güzel, doğru, arzulanan, toplum tarafından kabul gören duygu, düşünce ve davranış biçimlerini ifade etmek için kullanılmaktadır. Felsefenin etik ve ahlâk konuları içerisinde değer kavramına da sıklıkla yer verilmektedir. Henüz neliğine dair felsefî tartışmaların devam ettiği değer kavramı, küreselleşme ile birlikte tehdit altında bulunan yerel kültürlerin ve evrensel kabul gören davranış biçimlerinin devamlılığını sağlamak üzere eğitim programlarına eklenmiştir. Dünyanın diğer ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’de de değer eğitimi öğretmenlerimiz tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu çalışmada, milli eğitim sistemine dâhil olduktan sonra sosyal bilgiler dersi kapsamında değer eğitimi de gerçekleştirecek olan sosyal bilgiler öğretmen adaylarının, bir dönem boyunca seçmeli ders olarak aldıkları Değer Eğitimi dersinin, onların değer dünyalarına kazandırdıkları incelenmiştir. Toplam 21 katılımcının katkı sağladığı bu araştırmada nitel araştırma desenlerinden biri olan durum çalışması işe koşulmuş ve görüşme yöntemi ile veriler toplandıktan sonra betimsel analiz yapılarak yorumlanmıştır. Neticede Değer Eğitimi dersinin sosyal bilgiler öğretmen adaylarında bir değer farkındalığı oluşturduğu, onların değer dünyalarına pozitif katkı sağladığı ve Değer Eğitimi dersinin zorunlu bir ders olarak okutulması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmanya ait etik kurul izni, Uşak Üniversitesi Rektörlüğü’ne bağlı Sosyal ve Beşeri Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulunun 13.04.2020 tarih ve 2020-44 sayılı kararı ile temin edilmiştir.
Contrubition of Values Education to Pre-Service Teacher of Social Studies
The concept of value is used to express good, fine, true, desired feelings, thoughts, and behaviors by society. The concept of value is also frequently included in the ethical and moral issues of philosophy. The concept of value, in which philosophical debates about what happens to continue, has been incorporated into educational programs to ensure the continuity of local cultures and universally accepted forms of behavior that are threatened with globalization. Value education is carried out by the teachers in our country as in the whole world. In this study, social studies pre-service teachers, who will carry out value education within the scope of social studies course after being included in the national education system, took the value education course as an elective course during a semester. Then, their value worlds are examined. The case study, which was one of the qualitative research patterns were implemented in this study. The study conducted with a total of 21 participants and it was interpreted by content analysis after the data were collected by interview method. As a result, it was concluded that the value education course creates a value awareness on social studies pre-service teachers, contributes positively to their value worlds, and lastly that the value education course should be taught as a mandatory course.
___
- Acat, B & Aslan, M. (2012). Yeni Bir Değer Sınıflaması ve Bu Sınıflamaya Bağlı Olarak Öğrencilere Kazandırılması Gereken Değerler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, Cilt 12, Sayı 2, 1461-1474.
- Akınoğlu, O. (2003). Bir Eğitim Değeri Olarak Eleştirel Düşünme. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 1 Sayı 3, 7-26.
- Akkaya, N. (2013). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Değer Tercihleri (Deu Buca Eğt. Fak. Örneği). TSA, Yıl 17, Sayı 2, 69-82.
- Aktan, O. (2012). 100 Temel Eserde Yer Alan Değerlerle Sosyal Bilgiler Öğretim Programındaki Değerlerin Uyumu. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Aktaş, N. (2010). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Programında Verilen Değerleri Edinme Düzeyleri (Erzincan Örneği). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Aktepe, V. (2010). İlköğretim 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Yardımseverlik Değerinin Etkinlik Temelli Öğretimi ve Öğrencilerin Tutumlarına Etkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Aktepe, V. & Yel, S. (2009). İlköğretim Öğretmenlerinin Değer Yargılarının Betimlenmesi: Kırşehir İli Örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt 7, Sayı 3, 607-622.
- Aladağ, S. (2009). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretiminde Değer Eğitimi Yaklaşımlarının Öğrencilerin Sorumluluk Değerini Kazanma Düzeyine Etkisi. [Yayımlanmış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Aladağ, S. & Kuzgun, M. P. (2015). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Değer Kavramına İlişkin Metaforik Algıları. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 29, 163-193.
- Albayrak, F. (2015). İlkokul Sosyal Bilgiler Dersinde Kazandırılan Değerlerle İlgili Sınıf Öğretmenlerinin Görüşleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Atatürk Üniversitesi Eğitiml Bilimleri Enstitüsü.
- Aydın, M.Z. (2010). Okulda Değerler Eğitimi. Eğitime Bakış, Yıl 6, Sayı 18, 16-19.
- Aydın, O. (2014). Ortaokul Öğrencilerinin 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programındaki Değerleri Kazanma Düzeyleri (Afyonkarahisar İli Örneği). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Balay, R. & Kaya, A. (2014). Eğitim Fakültesinde Okuyan Öğretmen Adaylarının Ahlâki Değer Yönelimleri. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 12, Sayı 28, 7-45.
- Balcı, F.A. & Yanpar Yelken, T. (2010). İlköğretim Öğretmenlerinin Değer Kavramına Yükledikleri Anlamlar. Haccettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 39, 81-90.
- Batur, Z., Sır, A. & Bek, H. (2012). Nasreddin Hoca Fıkralarında Değer Yargıları ve Eğitim. Turkish Studies, Cilt 7, Sayı 3, 583-586.
- Baykal, N. (2013). Ortaokul Sosyal Bilgiler Derslerinde Değerler Eğitimi Uygulamalarının Öğretmenler Yönüyle Değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Niğde Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Beldağ, A. (2012). İlköğretim 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersindeki Değerlerin Kazanılma Düzeyinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: Erzurum İli Örneği. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Bulut, M., Bulut, N. & Bulut, A. (2012). Öğretmen Eğitiminde Değer Eğitimi Fırsatı Olarak Topluma Hizmet Uygulamaları Dersi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 9, Sayı 17, 347-357.
- Canatan, K. (2004). Avrupa Birliği Ülkelerinde Değerler Yönelimi. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 2, Sayı 7-8, 41-63.
- Coşkun, D. (2011). İlköğretim Birinci Kademe Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi (Denizli İli Örneği). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Çelikkaya, T. & Filoğlu, S. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Değere ve Değer Eğitimine İlişkin Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, Cilt 14, Sayı 4, 1541-1556.
- Çınar, A. (2006). Modern Zamanların Değer Arayışı: Varlık-Bilgi-Değer Birliğinin Önemi. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 4, Sayı 11, 53-68.
- Çomaklı, K. (2015). Mevlana’nın Mesnevi Adlı Eserinde Yer Alan Hikayelerin Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programındaki Değerlerin Öğretiminde Kullanımının İncelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Demircioğlu, İ. H. & Tokdemir, M.A. (2008). Değerlerin Oluşturulma Sürecinde Tarih Eğitimi: Amaç, İşlev ve İçerik. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 6, Sayı 15, 69-88.
- Dilmaç, B., Bozgeyikli, H. & Çıkılı, Y. (2008). Öğretmen Adaylarının Değer Algılarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 6, Sayı 16, 69-91.
- Diyânet İşleri Başkanlığı (2015). Dînim İslâm / Temel Bilgiler. Diyânet İşleri Başkanlığı Yayınları.
- Doğan, A. (2013). Yunus Emre Divanında İdeal İnsan. Turkish Studies, Cilt 8, Sayı 13, 829-839.
- Doğan, L. (2015). Sünnetin Işığında İslâm Ahlâkının Esasları. Diyânet İşleri Başkanlığı Yayınları.
- Dönmez, B. & Cömert, M. (2007). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Değer Sistemleri. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 5, Sayı 14, 29-59.
- Dönmez, S. (2016). Dede Korkut kitabı Nokta-i Nazarından Dürüstlük, Sözünde Durma, Mütevazılık ve Merhamet Erdemlerine Felsefi Bir Bakış. İlahiyat Akademi Dergisi, Cilt 2, Sayı 3, 89-99.
- Ekşi, H. (2003). Temel İnsani Değerlerin Kazandırılmasında Bir Yaklaşım: Karakter Eğitimi Programları. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, 79-96.
- Er, H. (2013). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Değer Algıları ile Benlik Saygıları Arasındaki İlişki. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Filiz, Ş. (2014). Ahlâkın Aklî ve İnsânî Temelleri. Say Yayınları.
- Güler, İ. (2010). Îman-Ahlâk İlişkisi. Ankara Okulu Yayınları.
- Katılmış, A. (2010). Sosyal Bilgiler Dersindeki Bazı Değerlerin Kazandırılmasına Yönelik Bir Karakter Eğitimi Programının Geliştirilmesi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Kaya, U. (2013). Değerler Eğitiminde Bir Meslek Teşkilatı: Ahilik. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 11, 41-62.
- Koruklu, N. & Aktamış, H. (2012). Öğretmen Adaylarının Kavramsallaştırma Boyutundaki Değer Tercihlerinin İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, Cilt 12, Sayı 2, 1291- 1307.
- Kurnaz, A., Çiftçi, Ü. Ve Karapazar, H. (2013). Üstün Zekâlı ve Yetenekli Öğrencilerin Değer Algılarının Betimsel Bir Analizi. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 11, 185-225.
- Patton, M. Q (2018). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. Pegem Akademi Yayınları.
- Sarı, E. (2005). Öğretmen Adaylarının Değer Tercihleri. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt 3, Sayı 10,73- 88.
- TDK (2020). Türkçe Sözlük. Farkındalık. https://sozluk.gov.tr/
- Turan, R., Ulusoy, K. (2016). Farklı Yönleriyle Değerler Eğitimi. Pegem Akademi Yayınları.
- Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim Araştırmalarında Etkin Olarak Kullanılabilecek Nitel Bir Araştırma Tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, Sayı 24, 543- 559.
- Yıldırım, A., Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınları.