Yöneticilerin Demokratik Tutumlarının Öğretmenlerin Örgütsel Sosyalleşmesi ile Olan İlişkisi

Bu araştırma, yöneticilerin öğretmenlerce algılanan demokratik tutumlarının öğretmenlerin örgütsel sosyalleşmesi ile olan ilişkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, 2016–2017 eğitim öğretim yılında Şırnak ilinde görev yapan, 1070 öğretmen oluşturmaktadır. Örneklemi ise evrenden tesadüfi örneklem yöntemiyle seçilen 379 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplamak amacıyla kişisel bilgi anketi, “Demokratik Tutum Ölçeği” ve “Örgütsel Sosyalleşme Ölçeği ’kullanılmıştır. Araştırmanın tüm istatistiksel analizleri SPSS for Windows 17.00 paket program ile yapılmıştır. Ölçme araçlarını uygulamak için etik kurul onayı (26.8.2016 tarih ve 2016/121 sayılı) alınmıştır.Araştırma sonucuna göre, okul yöneticilerinin “çoğunlukla” demokratik tutum sergiledikleri görülmüştür. Öğretmenlerin, yöneticilerinin demokratik tutum ve davranışlarına ilişkin algıları, cinsiyet, kıdem ve branş değişkenine göre anlamlı farklılık göstermezken, öğrenim durumu ve görev yapılan okul türü değişkenine göre anlamlı farklılık gösterdiği görülmüştür. Öğretmenlerin algılarına göre örgütsel sosyalleşmeleri çok düzeyindedir. Öğretmenlerin, örgütsel sosyalleşmelerine ile ilgili algıları, mesleki kıdemlerine, öğrenim durumlarına ve branşlarına göre anlamlı bir farklılık göstermezken, cinsiyet değişkeni açısından “dil-tarih” alt boyutunda anlamlı farklılık göstermiştir. Öğretmenlerin, yöneticilerinin demokratik tutumlarına ilişkin algıları ile örgütsel sosyalleşmelerine ilişkin algıları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerce algılanan yönetici demokratik tutum algı düzeyinin, öğretmenlerin örgütsel sosyalleşmelerinin anlamlı bir yordayıcısı olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin örgütsel sosyalleşmelerine ilişkin varyansın % 26.5’inin, yönetici demokratik tutum algı düzeyi ile açıklandığı ifade edilebilir. Okul yöneticileri yüksek düzeydeki demokratik tutumlarını sürdürmelidirler. Öğretmenler örgütsel sosyalleşme durumlarını sürdürülmelidirler.

The Relationship between Administrators ’Democratic Attitudes and Teachers ’Organizational Socialization

The aim of this research was to determine the relationship between administrators ’democratic attitudes perceived by teachers and teachers ’organizational socialization. Relational screening model was used in the research. The population of the research consists of 1070 teachers working in Şırnak province during the academic year of 2016-2017. The sample consists of 379 teachers selected through random sampling method from the population. A personal information form, ‘Organizational Socialization Scale ’ developed by Erdoğan (2012) and ‘Democratic Attitude Scale ’developed by Bakır (2007) were used in order to collect data. All statistical analyses of the research were done with SPSS for Windows 17.00 package program. Ethics committee approval was obtained to apply the measurement tools (Dated 26.8.2016 and numbered 2016/121) . According to the results of the research, it was seen that school administrators ‘mostly ’ have a democratic attitude. Teachers ’perceptions of the democratic attitudes and behaviors of their administrators did not differ significantly in terms of gender, seniority and branch variables. However, there were significant differences according to the educational level and type of school the teachers worked. According to the teachers ’perceptions, their organizational socialization is at a very high level. While the teachers ’perceptions of organizational socialization did not differ significantly in terms of their professional seniority, educational background and branches, they differed significantly in the ‘language- history ’subdimension in terms of gender variable. It has been determined that there is a meaningful relationship in a positive direction between teachers ’perceptions of their administrators ’democratic attitudes and their organizational socialization. It is seen that the level of teachers ’perceptions of their administrators ’ democratic attitudes is a significant predictor of their organizational socialization. It can be stated that 26.5% of the variance related to the organizational socialization of teachers is explained with the level of perception of administrators ’democratic attitudes.

___

  • Açıkalın, A. (1998). Toplumsal, kuramsal ve teknik yönleriyle okul yöneticiliği. Pegem Yayıncılık.
  • Andur, A. (2014). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel sosyalleşme ve örgütsel bağlılığa ilişkin algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi (Manisa ili örneği), [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Araza, A., Aslan, G. ve Bulut, Ç. (2013). Örgütsel sosyalleşme: Bir literatür taraması. Yaşar Üniversitesi Dergisi, 8(32), 5556-5582.
  • Arslan, M. C. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin demokratik tutum ve davranışlarının öğretmen motivasyonu ve öğrenci başarısına etkisi, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Bakır, A. A. (2007). Sergiledikleri demokratik tutum ve davranışlar açısından ilköğretim okulu yöneticilerinin değerlendirilmesi (Malatya ili örneği), [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Balcı, A. (2000). Örgütsel sosyalleşme: Kuram, strateji ve taktikler. Pegem Akademi.
  • Barber, B. (1995). Güçlü demokrasi (M. Beşikçi, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
  • Bayır, E. (2016). Öğretmen algıları açısından ilk ve ortaokul yöneticilerinin demokratik tutumları üzerine bir araştırma, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Bilgin, N. (2003). Sosyal psikoloji sözlüğü: Kavramlar, yaklaşımlar. Bağlam Yayınları.
  • Bulut, N. (2006). Bir grup üniversite öğrencisinin demokratik tutumları ile çeşitli değişkenler arasındaki ilişkiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45, 37-59.
  • Can, H. (2002). Organizasyon ve yönetim. Siyasal Kitabevi.
  • Cantekin, Ö. F. (2013). İngilizce okutmanlarının örgüte uyum sorunları. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi. 30, 1-9.
  • Chao, G.T., O'Leary-Kelly, A.M., Wolf, S., Klein, H.J. ve Gardner, P.D. (1994). Örgütsel sosyalleşme: İçeriği ve sonuçları. Uygulamalı Psikoloji Dergisi, 79 (5), 730-743.
  • Çalık, C. (2006). Örgütsel sosyalleşme sürecinde eğitimin değişen rolü ve önemi. KastamonuEğitim Dergisi, 14 (1), 1-10.
  • Çapar, A. D. (2007). İlköğretim okulu sınıf ve branş öğretmenlerinin örgütsel sosyalleşme düzeyleri (Antalya ili örneği), [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Çelik, V. (2002). Okul kültürü ve yönetimi. Pegem Akademi.
  • Dahl, R. A. (2000). On democracy. Yale University Pres.
  • Demir, M. K. (2010). Dört yıl arayla ilköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin sınıf öğretmenlerinin demokratik davranışlar sergileme sıklığına ilişkin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(1), 21-40.
  • Demirbolat, O. A. (1997). Eğitim-demokrasi ilişkisi: Demokrasi ve insan hakları eğitimi. L. Küçükahmet (Editör). Eğitim bilime giriş (139-166). Gazi Kitapevi.
  • Demirer, S. (2014). Öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme ve özdeşleşme düzeyleri ile birlikte çalışma yeterlilikleri arasındaki ilişki, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Demirkart, M. (2015). İlköğretim okul yöneticilerinin örgütsel sosyalleşme düzeyleri, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Demirsöz, E. S. (2010). Yaratıcı dramanın öğretmen adaylarının demokratik tutumları, bilişüstü farkındalıkları ve duygusal zekâ yeterliliklerine etkisi, [Yayımlanmamış doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Dönmez, E. (2016). Örgütsel sosyalleşme ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişki, [Yayımlanmamışyüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Oymuş, K., Özdemir, Y. ve Şimşek, Ü. (2006). Lise düzeyinde eğitim gören öğrencilerin demokratik tutumlarına işbirlikçi öğrenme yönteminin etkisinin incelenmesi. Erzurum Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 165-172.
  • Efil, İ. (2010). İşletmelerde, yönetim ve organizasyon (11. baskı). Dora Yayın-Basım.
  • Elçi, D. (2008). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel sosyalleşme düzeylerinin incelenmesi, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Erbil, D. G. (2014). İlkokul 3.sınıf hayat bilgisi dersinde işbirlikli öğrenme yönteminin öğrencilerin akademik başarılarına, demokratik tutumlarına ve yansıtıcı düşünme becerilerine etkisi, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bölümleri Enstitüsü.
  • Erdoğan, U. (2012). İlköğretim okullarının bürokratik yapıları ile öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme düzeyleri arasındaki ilişki (Malatya ili örneği), [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Ertürk, S. (1993). Diktacı tutum ve demokrasi. Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Feldman, D. C. (1981). The Multiple socialization of organization members. Academy of Management Journal. 6, 309-318.
  • Freire, P. (2013). Ezilenlerin pedagojisi. (D. Hatatoğlu ve E. Özbek, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
  • Garip, N. E. (2009). Okul yöneticilerinin, göreve yeni başlayan öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme sürecinde, sosyalleştirme stratejilerini kullanma düzeylerinin incelenmesi (Tekirdağ ili örneği), [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Gülmek, M. N. (2012). İlköğretim okul yöneticilerinin demokratik tutumları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki (Zeytinburnu örneği), [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Güney, S. (2000). Yönetim ve organizasyon el kitabı. Nobel Yayın.
  • Hotaman, D. (2010). Demokratik eğitim: Demokratik bir eğitim programı. Kuramsal Eğitimbilim, 3(1), 29-42.
  • Hurley, J. C. (1990). The organizational socialization of high school principals: A description and analysis. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association. MA, 16-20.
  • İlgar, L. (2005). Eğitim yönetimi, okul yönetimi, sınıf yönetimi. Beta Yayınları.
  • İshakoğlu, G. (1998). Örgüt-birey uyumunun sağlanmasında personel seçimi ve sosyalleşmenin önemi, [Yayımlanmamış doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
  • Karpat, H. K. (2010). Türk demokrasi tarihi: Sosyal, kültürel, ekonomik temeller. Timaş Yayınları.
  • Kartal, S. (2003). İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin örgütsel sosyalleşme düzeyleri, [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Kartal, S. (2007). Eğitimde örgütsel sosyalleşme. Maya Akademi Yayınları.
  • Koç, Y. (2008). Beden eğitimi öğretmenlerinin demokratik tutumlarının belirlenmesi ve çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması, [Yayımlanmamış doktora tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Kristof, A. L. (1996). Person organization fit: An integrative review of it’s conceptualizations, measurement, and implications. Personnel Psychology, 49(1), 1-49.
  • Kuyumcu, N. (2014). Kamuda görev yapan öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme düzeyleri ile örgütsel adanmışlıkları arasındaki ilişkide içsel güdülenmenin aracı rolü, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Kuzgun, Y. (2002). Eğitimde kendini gerçekleştirme. A. Şimşek (Editör). Sınıfta demokrasi içinde (1-25). Eğitim Sen Yayınları.
  • Lök, S., Taşğın, Ö., Tekin, M. ve Yıldız, M. (2009). Beden eğitimi ve spor Yüksekokulunda öğrenim gören öğretmen adaylarının çeşitli değişkenlere göre demokratik tutum düzeylerinin incelenmesi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3 (3), 204-212.
  • Mayer, P. (2004). Socialization: Anthropology and ethnography. Library Edition Routledge. Erişim adresi: https://content.taylorfrancis.com/books/download? dac=C20100425147 &isbn= 9781136542213&format=googlePreviewPdf Erişim tarihi: 14/03/2017.
  • Morrison, E. W. (2002). Newcomers' relationships: The role of social network ties during socialization. Academy Of Management Journal, 45(6), 1149-1160.
  • Mutlu, B. (2008). İstanbul ortaöğretim okullarında okul kültürü ve öğretmenlerin örgütsel sosyalleşmeleri, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Öğretir, M. (2013). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme düzeyleri, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Özbek, B. (2015). Öğretmenlerin okul yöneticilerinin demokratik tutum ve davranışlarına ilişkin görüşleri, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Zirve Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Özdemir, A. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin demokratik tutumlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılık algısı ile ilişkisi: İstanbul ili Sancaktepe-Çekmeköy ilçeleri, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Özden, Y. (2004). Eğitim ve okul yöneticiliği el kitabı. Pegema Yayıncılık.
  • Özkan, Y. (2005). Örgütsel sosyalleşme sürecinin öğretmenlerin örgüte bağlılıklarına etkisi (Ordu ili örneği), [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Schein, E, H. (1988). Organizational socialization and the profession of management, Sloan Management Review, 30 (1), 53–65.
  • Seyyar, A. (2004). Davranış bilimleri terimleri. Beta Yayınları. Trowler, P. ve Knight, P. (1999). Organizational socialization and induction in universities: Reconceptualizing theory and practice. Higher Education, 37, 177-195.
  • Tunç, H. (2008), Demokrasi türleri ve müzakereci demokrasi kavramı. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12, 1113-1134.
  • Uğurlu, Z., Kıral, E. ve Aksoy, G. (2011). İlköğretim okul yöneticilerinin görüşlerine göre öğretmenlerin sosyalleşmesinde kullandıkları örgütsel sosyalleşme strateji ve taktikleri. (2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 706- 719). Siyasal Kitapevi.
  • Vural, F. (2015). İlkokul ve ortaokul yönetici ve öğretmenlerinin örgütsel sosyalleşme düzeylerinin incelenmesi (İzmir ili örneği), [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Yeşil, R. (2002). Okul ve ailede insan hakları ve demokrasi eğitimi. Nobel Yayın Dağıtım.
Turkish Studies - Educational Sciences-Cover
  • ISSN: 2667-5609
  • Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
  • Başlangıç: 2006
  • Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ