TÜRKİYE’DE GELİR DAĞILIMINDA ADALET VE YOKSULLAŞMA SORUNU: 2000 SONRASI DÖNEM ÜZERİNE BİR ANALİZ
Ekonomik büyüme, tüm dünya ülkeleri için temel iktisadi hedeflerden biridir. İktisadi büyüme ile elde edilen gelirin toplumsal sınıfların tümüne adil dağılımı ise kalkınmanın henüz tam olarak çözüm geliştirilememiş en önemli sorunlarından birisidir. Gelirin adil bir şekilde dağılımının gerçekleştirilememesi problemi genel olarak bütün ülkelerin karşılaştığı bir problem olup gelişmiş ve gelişmemiş ülkelerde benzer sorunlara yol açmaktadır. Elde edilen gelirin adil bir yapıda dağılımının sağlanamaması sonucu ortaya çıkan sorunlar daha büyük problemlere de yol açmaktadır. Bunun sonucunda karşılaşılan yoksulluk, önemli bir sosyo-ekonomik problem olarak ortaya çıkmaktadır. Ekonomiler genel olarak incelendiinde gelir dağılımı adalatsizliği ile yoksulluk düzeylerinin birbirleri ile yoğun bir şekilde ilişkili olduğu görülmektedir. Bu sebeple ekonomik kalkınma amacıyla yürütülen politikalar yoksulluk ile mücadele ve gelir dağılımının adil bir yapıya kavuşturulabilmesi konularını birlikte ele alarak stratejik birer hedef olarak belirlemektedir. Bu çalışma, Türkiye’de 2000 yılı sonrasındaki dönemde, yoksulluk ve gelir eşitsizliği göstergelerinin ortaya koyduğu istatistik verilerinin kullanılarak Türkiye’nin aynı dönemde uyguladığı sosyal politikaların başarısını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Yapılan analizde, özellikle 80 sonrasında ortaya çıkan gelir dağılımındaki uçurumun kapatılmasına yönelik çalışmaların başarılı sonuçlar verdiği, ancak yoksullukla mücadele kapsamında uygulanan sosyo-ekonomik politikaların, nispi düzeylerde sonuçlar verdiği görülmüştür. Genel olarak elde edilen bulgular çerçevesinde bir değerlendirme yapıldığında, yoksulluk ve gelir dağılımı alanlarında nispi bir başarının sağlandığı görülmüş ancak yaşanan iyileşme düzeyinin uluslararası boyutlarda değerlendirildiğinde, elde edilen başarının yeterli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır
THE PROBLEM OF JUSTICE AND IMPOVERISHMENT INCOME DISTRIBUTION IN TURKEY: AN ANALYSIS ON THE PERIOD AFTER 2000
Economic growth is one of the main economic goals for all countries in the world. The fair distribution of income generated by economic growth among all social classes is one of the most important problems of development that has not yet been fully solved. The problem of inequitable distribution of income is a problem faced by all countries in general and leads to similar problems in developed and underdeveloped countries. The problems arisen as a result of not achieving a fair distribution of the income obtained also lead to bigger problems. As a result, poverty is an important socio-economic problem. When the economies are analyzed in general, it is seen that income distribution injustice and poverty levels are intensely related to each other. For this reason, the policies carried out for the purpose of economic development are considered as strategic targets by combating poverty and achieving a fair structure of income distribution. This study, in the period after 2000 in Turkey, Turkey's poverty and income inequality using data statistics revealed by the indicators applied in the same period aims to analyze the success of social policy. In the analysis, it was seen that the studies aimed at closing the gap in income distribution especially after 80 gave successful results, but socio-economic policies implemented within the scope of struggle against poverty gave results at relative levels. In general, an evaluation was made within the framework of the findings and it was observed that there was a relative success in the areas of poverty and income distribution.
___
- Abay, Ç. ve Sezgin, S. (2018). “Türkiye ve Bazı AB Ülkelerinde Yoksulluk ve Gelir Dağılımı”, Journal of Life Economics, 5(4): 97-110, Ekim.
- Acar, İ. (2015). “Türkiye' de Gelir Dağılımı”, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 4(8).
- Akın, F. (2015). “Gelir Dağılımı ve Gelir Dağılımına Müdahale Gereği”, İş ve Hayat Dergisi 1(1), 9- 25
- Alkin, E. (1995). “Türkiye’de Gelir Dağılımı”, Yeni Türkiye,141–144. Aren, S. (1989). “Paylaşım, Demokrasi ve Sosyalist Parti”, Bir Dönemden Yazılar 1980–1988, İstanbul: Gerçek Yayınevi.
- Beken, H. G. (2006). “Yoksulluk Olgusuna Kavramsal Bir Bakış”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
- Burkhauser, R. V., Crews, A. D. and Daly, M. C. (1997). “Recounting Winners and Losers in the 1980s: A Critique of İncome Distribution Measure Ment Methodology”, Economic Letters, 54, pp. 35-40.
- Çalışkan, Ş. (2010). “Türkiye’de Gelir Eşitsizliği ve Yoksulluk, Sosyal Siyaset Konferansları”, 2 (59), 89–132.
- Danışoğlu, A. Ç. (2004). “Küreselleşmenin Gelir Eşitsizliği ve Yoksulluk Üzerine Etkileri”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 160.
- Elveren, A. Y. (2013). “Gelir Dağılımı Çalışmaları İçin Bir Alternatif: Texas Üniversitesi Eşitsizlik Projesi Veri Setleri”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 35-42.
- Erdem, T. (2009). “Feodaliteden Küreselleşmeye”, Lotus Yayınları, Ankara Güneş, Z. (2009). “Türkiye’de Yoksulluk Araştırmaları, 1990 Sonrası Çalışmaların Bibliyografik Analizi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- İzgi, B. B. ve Alyu, E. (2018). “Yoksulluk ve Gelir Dağılımı Eşitsizliği: OECD ve AB Ülkeleri Panel Veri Analizi”, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17 (3), 9887-996.
- Kabaş, T. (2010). “Gelişmekte Olan Ülkelerde Yoksulluğun Nedenleri Ve Yoksullukla Mücadele Yolları, Adana: Nobel Kitabevi.
- Kalaycı, S. ve Öztürk, A. (2017). “Türkiye’de Eğitim, İşsizlik ve Enflasyona Dayalı Gelir Dağılımı Adaletsizliği”, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literatureand History of Turkishor Turkic Volume 12/31, p. 151-168.
- Kalaycı, S., Öztürk, A. ve Gündüz, M. A. (2017). “Kuzey Avrupa ve Latin Amerika Ülkeleri Arasında Gelir Dağılımı Adaletsizliği Açısından Ekonometrik Bir Analiz”, Electronic Turkish Studies, 12(29).
- Karluk, S. R. (2005). “Cumhuriyetin İlanından Günümüze Türkiye Ekonomisinde Yapısal Dönüşüm”, 10. Baskı, İstanbul: Beta.
- Kartal, N., Demirhan, Y., (2014). “Türkiye’de Kentsel Yoksulluğun Kırsal Nedenleri ve Çözüm Önerileri Üzerine”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi,15-2, 135-154. Katar, B. (2017). “Neoliberal Politikaların Gelir Dağılımı ve Yoksulluk Üzerine Etkileri”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
- Kayalıdere, G. ve Şahin, H. (2014). “Sosyal Devlet Anlayışı Çerçevesinde Türkiye’de Sosyal Koruma Harcamalarının Gelişimi ve Yoksulluk”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2 (2).
- Kaynak, M. (2007). “Kalkınma İktisadı” Ankara: Gazi Kitabevi. Kuştepeli, Y. R. ve Halaç, U. (2004). “Türkiye'de Genel Gelir Dağılımının Analizi ve İyileştirilmesi. Marasalı, Ö. S. (2018). “Türkiye’de Gelir Dağılımı”, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek lisans Tezi.
- Sapancalı, F. (2005). “Sosyal Dışlanma”, 1.Baskı, Dokuz Eylül Yayınları, İzmir.
- Selim, R., Günçavdı, Ö. ve Bayar, A. A. (2014). “Türkiye’de Bireysel Gelir Dağılımı Eşitsizlikleri: Fonksiyonel Gelir Kaynakları ve Bölgesel Eşitsizlikler”, TÜSİAD, 2014-06, 15-201.
- Şahin, H. (2007). “Türkiye Ekonomisi”, 9. Baskı, Bursa: Ezgi Yayınları.
- Şenses, F. (2006). “Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk”, İletişim Yayınları, 4.baskı, İstanbul.
- The United Nations Development Programme (UNDP). (1997). “Human Development Report”, Oxford University Press, New York.
- Todaro, M. P. (2000). “Economic Development”, Seventh Edition, Addison Wesley, Massachusetts. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Gelir Dağılımı ve Yaşam Koşulları İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1011, (Erişim Tarihi: 13/05/2019)
- Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Yoksulluk İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1013, (Erişim Tarihi: 13/05/2019)
- Üzümcü, A., Korkat, M., (2014). “Türkiye’de Gelir Dağılımı Adaletsizliği ve Yoksullukla Mücadelede Sosyal Yardımların Gelişimi (2003-2012)”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt 5, Sayı 8, 135-166.
- World Bank (WB). Yoksulluk Göstergeleri, https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?end=2015&locations=1W&start=1981&vi ew=chart, (Erişim Tarihi: 13/05/2019)
- World Bank and the State Institute of Statistics, Turkey (WB). (2005). “Turkey Joint Poverty Assesment Report, Report No. 29619-TU”, August 8, http://documents.worldbank.org/curated/en/910241468312641389/Main-report, (Erişim Tarihi: 13/05/2019)
- Yazgan, T. (1975). “Gelir Dağılımı Açısından Sosyal Güvenlik”, İstanbul: Fatih Gençlik Vakfı Matbaası.