KLASİK İKTİSATIN FELSEFİ TEMELLERİ VE WEBERYEN ELEŞTİRİSİ

Klasik iktisat bir disiplin olarak empirist rasyonalist felsefe geleneği üzerine kuruldu. Descartes, Hobbes, Locke ve özellikle Hume klasik iktisatın felsefi temellerini belirleyen filozoflar oldular. Bu felsefe bilim anlayışı, konusunun akılla kavranabilir bir yapısı olduğunu bu yapıyı yönlendiren yasalar olduğunu ve empirik araştırmayla bu yapının ortaya çıkarılabileceği temel düşüncesi üzerine kuruludur. Özellikle 17.yüzyılla birlikte gelişen doğa biliminin elde ettiği başarılar bu bilim anlayışının büyük bir otorite kazanmasına yol açmıştır. 18. Yüzyıldan itibaren toplumsal alan bilimsel incelemenin konusu yapılmaya başlandığında doğa bilimlerinde başarı kazanmış bu aynı yöntemin toplum bilimlerinde de kullanılabileceği düşünülmüştür. Tıpkı doğabilimlerinde olduğu gibi empirik veriler kullanılarak toplumu yöneten kanunlar tümevarım ve tümdengelim yöntemiyle bulunabilir kabulü hakim olmuştur. Nedensel anlama ve empirik gözlem bu anlayışın temelini oluşturur. Weber ise toplumsal eylemi anlayabilmek için onu gerçekleştiren sosyal bireyin ona atfettiği anlamı bilmek gerekir. Aktuelles verstehen ve erklarendes verstehen kavramlarını birbirinden ayırarak bilim adamının anlamı araması gerektiğini söyler. Toplumsal yapı bireyin eylemini biçimlendirir. Bu anlayış klasik iktisat anlayışının atomik bireyciliğinin karşıtıdır. Dolayısıyla doğada olduğu gibi en küçük parçanın özelliklerini ve hareketinin yasasını inceleyerek buradan yaptığımız çıkarımla bütünü anlayamayacağımızı bütünün parçanın hareketini yönlendirdiğini, anlamın toplumsal alanının incelenmesinde taşıdığı önemi ortaya koyar. Çalışmamızda klasik iktisatın felsefi temellerini açık bir şekilde ortaya koyduktan sonra Weber’in pozitivist bilim anlayışı eleştirisine bakarak bunun günümüzde sosyal bilimler için anlamı üzerinde duracağız.

PHILOSOPHICAL CONSTRUCTION OF CLASSICAL ECONOMICS AND ITS WEBERIAN CRITIC

Classic economics as discipline was constructed on the base ofempiricist rationalist tradition. Descartes, Hobbes, Locke and especiallyHume have their influence on the philosophical foundations of classiceconomics. This concept of science in general conceives its subject aslaw governed and rational structure and this structure can be studiedby empirical research. Especially the achievements of natural sciencebeginnig with 17th century led to this understanding of science to gaingreat authority. In the 18th century, when the subject of scientificstudy become social sphere, it was thought that this same method,which gained success in natural sciences, could be used in socialsciences too with same success. Just as in natural sciences, the lawsgoverning society could be investigated using empirical data on theaccepantance of atomic indivudualism. Using this empirical data lawsof society could be found with induction. Causal explanation andempirical observation lies in the heart of this understanding. Weber onthe other side thinks, in the social science in order to ascertain causeof an action you have to understand meaning attached to it by socialagent. He separates aktuelles verstehen from erklarendes verstehenwhere scientists should search for the meaning of an action. Structureof society shapes action of the indivual. This is against atomisticindivualism of the classical economy. In our paper we will try to give aclear understanding of philosophical foundations of classic economicsand then turn to Weberian critic of positivist science to evaluate itsmeaning for contemporary economics as a social science.

___

  • Friedman, Milton (1994) The Methodology of Positive Economics” Readings in the Philosophy of Social Science Ed.: Michael Martin & Lee C. Mcintyre, The MIT Press, Massachusetts.
  • Gordon, Scott (1993) The History and Philosophy of Social Science, Routledge,London Heilbroner, Robert L.(2003) İktisat Düşünürleri, çev.Ali Tartanoğlu, Dost kitabevi, Ankara.
  • Holton, Robert J. (1997) Classical Social Theory, The Blackwell Companion to Social Theory, Ed. Bryan S. Turner, Oxford, Blackwell Publishing
  • Hume, David(1997) İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme, çev. Aziz Yardımlı, İdea, İstanbul.
  • Özlem, Doğan (2001) Max Weber’de Bilim ve Sosyoloji, İnkılap Yayınları, İstanbul.
  • Smith, Adam (1977) An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations. (ed) Edwin Cannan, University of Chicago Press,
  • Smith, Adam(2004) The Theory of Moral Sentiments. (ed.) Knud Haakonssen, Cambridge texts in the history of philosophy, Cambridge University Press, Cambridge
  • Weber, Max (2004) Science as a Vocation, Hackett Publishing Company, Indianopolis/Cambridge.
  • Weber; Max(2005) Sosyoloji Yazıları,İletişim Yayınevi, İstanbul Weber; Max(1995) Toplumsal ve Ekonomik Örgütlenme Kuramı, İmge Kitabevi, Ankara
Turkish Studies - Economics, Finance, Politics-Cover
  • ISSN: 2667-5625
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2006
  • Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ
Sayıdaki Diğer Makaleler

HOLDİNGLERİN YAPISI VE XUTUM (BORSA İSTANBUL ULUSAL TÜM) ENDEKSİ İLE XHOLD (BORSA İSTANBUL HOLDİNG VE YATIRIM) ENDEKSİ ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN ANALİZİ

Eşref KULOĞLU

OTEL YATIRIMLARINDA KURULUŞ YERİ SEÇİMİ VE AGLOMERASYON KOŞULLARININ ETKİSİ

Ebru ULUCAN, İsmail KIZILIRMAK

POLİTİK RİSK ENDEKSİNİN BORSA İSTANBUL HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ÜZERİNE ETKİSİ: SEKTÖREL BİR UYGULAMA

Yüksel HATIR, Cem KARTAL

EMPIRICAL INVESTIGATION OF TECHNOLOGY-INDUSTRY 4.0 RELATION OF THE EFFECT ON TRADE: AN ANALYSIS ON TURKEY

Ceren PEHLİVAN, Rabia EFEOĞLU

TURİZM ÇALIŞANLARININ İŞTEN AYRILMA NİYETLERİNİN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERE GÖRE GÖSTERDİĞİ FARKLILIKLAR VE KİŞİ-ÖRGÜT UYUMUNDAN ETKİLENMESİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMES

Bayram KIRMIZIGÜL

FİNANS KURULUŞLARINDA GRİ İLİŞKİSEL ANALİZ YÖNTEMİ İLE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK PERFORMANSI DEĞERLENDİRMESİ: TÜRKİYE BANKACILIK SEKTÖRÜNDE UYGULAMA

Ali KESTANE, Niyazi KURNAZ, Mert osman SİZER

SİYASAL PARTİ İMAJININ SEÇMEN TERCİHLERİNE ETKİSİ: KÜTAHYA VE AFYONKARAHİSAR’DA CHP’YE OY VERMEYEN SEÇMEN ÖRNEĞİ*

Abdülkadir YAŞAR

YAPISAL KIRILMA ALTINDA CİNSİYET TEMELLİ İŞSİZLİK HİSTERİSİNİN SINANMASI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Ayşe Esra PEKER, Ayşegül BOYRAZ

MEDYADAKİ KADINA YÖNELİK ŞİDDET VE CİNAYET HABERLERİNİN BOŞANMIŞ KADINLAR AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Aysel TEKGÖZ OBUZ

KLASİK İKTİSATIN FELSEFİ TEMELLERİ VE WEBERYEN ELEŞTİRİSİ

Lütfü ŞİMŞEK