G-20 Ülkelerinde Sera Gazı Salınımının Seçilmiş Sağlık Göstergelerine Etkisi

Sanayileşme ve hızlı teknolojik gelişme birçok sorunu da beraberinde getirmiştir. Ülkelerin ekonomik büyümeyi artırarak toplumsal refahı yükseltme düşüncesi, çevre kirliliği ve onun insan sağlığına etkilerinin ihmal edilmesine ve kontrolsüz bir büyümeye neden olmuştur. Son yıllarda önemli oranlara ulaşan çevre kirliliği sadece insanların değil, dünyadaki bütün canlıların hayatını tehdit eder duruma gelmiştir. Bu durum halk sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olurken toplumun sağlık düzeyinide düşürmektedir. Çevre kirliliği insan sağlığına doğrudan etkilemekte, insanların sağlık kalitesinide düşürmekte, ölüm oranlarını artırmakta ve sağlık harcamalarının artmasına neden olmaktadır. Bu çalışmada G-20 ülkelerinde 1995-2016 döneminde sera gazı (CO2 emisyonu) salınımının kişi başı sağlık harcaması, doğuşta yaşam beklentisi ve kaba ölüm oranı üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Analizler için ikinci nesil eş bütünleşme testlerinden olan ve Westerlund & Edgerton (2007) tarafından ileri sürülen LM eş bütünleşme testinden yararlanılmıştır. Buna göre, G-20 ülkelerinde karbondioksit emisyonunda meydana gelen bir değişikliğin sağlık göstergeleri üzerindeki etkisinin ülkelere göre farklılık gösterdiği tahmin edilmiştir. Ayrıca G-20 ülkelerinde karbondioksit emisyonu ile ele alınan göstergeler arasında uzun dönemli bir ilişkinin olduğu, karbondioksit emisyonundaki %1’lik artışın sağlık harcamalarını %0,07 oranında artırdığı tespit edilmiştir. Doğuşta yaşam beklentisi ve kaba ölüm oranı üzerinde ise karbondioksit emisyonunun istatistiksel olarak bir etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Karbondioksit emisyonunun ele alınan göstergeler üzerindeki etkileri ülkeler bazında incelendiğinde farklı sonuçların elde edildiği görülmüştür.

Effect Of Greenhouse Gas Emissions On Selected Health Indicators In G-20 Countries

Industrialization and rapid technological development brought with it many problems. The idea of increasing the social welfare by increasing the economic growth of the countries has led to an uncontrolled growth and neglect of environmental pollution and its effects on human health. Environmental pollution, which has reached significant proportions in recent years, has become a threat not only to humans but also to all living things in the world. While this situation causes negative effects on public health, it also decreases the health level of the society. Environmental pollution directly affects human health, decreases the health quality of people, increases mortality rates and causes an increase in health expenditures. In this study, the effect of greenhouse gas emission (CO2 emission) on G-20 countries in 1995-2016 period on per capita health expenditure, life expectancy at birth and crude death rate was investigated. For the analyzes, LM cointegration test, which is the second generation co-integration tests and proposed by Westerlund & Edgerton (2007), was used. Accordingly, it has been estimated that the impact of a change in carbondioxide emissions in G-20 countries on health indicators will vary by country. In addition, it was determined that there is a long-term relationship between the indicators discussed and carbondioxide emissions in G-20 countries, and 1% increase in carbondioxide emissions increased health expenditures by 0.07%. It was concluded that carbondioxide emission had no statistically effect on life expectancy at birth and crude death rate. When the effects of carbondioxide emissions on the indicators under consideration are analyzed base in countries, it is seen that different results are obtained.

PDF

___

Abdullah, H., Azam, M. & Zakariya, S. K. (2016). The impact of environmental quality on public health expenditure in Malaysia, Asia Pacific Journal of Advanced Business and Social Studies, 2(2), 365-379. https://apiar.org.au/wpcontent/uploads/2016/08/29_APJABSS_APCAR_BRR723_BUS-365-379.pdf
Akbar, A., Rehman, A., Ullh, I., Zeeshan, M. & Fahridi, F. A. A., (2020), Unraveling the dynamic nexus between trade liberalization, energy consumption, co2 emissions, and health expenditure in Southeast Asian Countries. Risk Manag Healthc Policy, 13, 1915-1927.
Baltagi, B. H. (2008). Econometric Analysis of Panel Data. John Wiley&Sons. BÇM (Bölgesel Çevre Merkezi). (2015). A’ dan Z’ye iklim değişikliği başucu rehberi, Bölgesel Çevre Merkezi.
Boachie, M. F., Mensah, I. O., Sobiesuo, P., Immurana, M., Iddrisu, A. & Kyei-Brobbey, I.(2014). Determinants of public expenditure in Ghana: a cointegration analysis. Journal of Behavioral Economics, Finance, Entrepreneurship, Accounting and Transport, 2(2), 35-40.
Büyükşahin, F. (2018). Antropojenik etkiler ile havanın kirletilmesi ve iklim. International Journal of Human Studies (Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi), 1(1), 13-24.
Breusch, T. S. & Pagan, A. R. (1980). The lagrange multiplier test andıts applications to model specification in econometrics. The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253.
Chaabouni, S. & Abednnadher, C. (2014). The determinants of health expenditures in Tunisia. International Journal of Information Systems in the Service Sector, 6(4), 60-72. https://www.researchgate.net/publication/319978577_The_determinants_of_health_expend itures_in_Tunisia_An_ARDL_bounds_testing_approach
Chaabouni, S., Zghidi, N. & Ben Mbarek, M. (2016). On the causal dynamics between CO2 emissions, health expenditures and economic growth. Sustainable Cities and Society, 22, 184-191. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2210670716300142
Ecevit, E. & Çetin, M. (2016). Ekonomik büyüme ve çevre kirliliğinin sağlık üzerindeki etkisi: Türkiye ile ilgili ampirik kanıt. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0(48), 83-98. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/282795
Gövdeli, T. (2019). Health expenditure, economic growth, and CO2 emissions: evidence from the OECD countries. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(31), 488- 516
Jerrett, M., Eyles, J., Dufournaud, C. & Birch, S. (2003). Environmental influences on healthcare expenditures: an exploratory analysis from Ontario, Canada. Journal of Epidemiology and Community Health, 57(5), 334-338. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1732448/pdf/v057p00334.pdf
Katrakilidis, C., Kyritsis, I. & Patsika, V. (2016). The dynamic linkages between economic growth, environmental qualityand health in Greece. Applied Economics Letters, 23(3), 217-221. https://www.researchgate.net/publication/283695683_The_dynamic_linkages_between_ec onomic_growth_environmental_quality_and_health_in_Greece
Kiraz, E. D. E. (2019). İklim değişikliğinin insan sağlığına etkileri, iklim değişikliği alanında ortak çabaların desteklenmesi projesi (İklimİN). İklim Değişikliği Eğitim Modülleri Serisi 14.
Kuşkaya, S. & Gençoğlu, P. (2017). OECD ülkelerinin 1995-2015 yılları itibariyle sera gazı salınımları açısıdan karşılaştırılması: İstatistiksel bir analiz. International Journal Of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies, 3(3), 177-188.
McCoskey, S. & Kao, C. (1998). A residual-based test of the null of cointegration in panel data. Econometric Reviews, 17(1), 57-84.
Narayan, P. K. & Narayan, S. (2008). Does environmental quality influence health expenditures? empirical evidence from a panel of selected OECD countries. Ecological Economics, 65(2), 367-374. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0921800907003941
Nazlıoğlu, Ş. (2010). Makro iktisat politikalarının tarım sektörü üzerindeki etkileri: gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler ıçin bir karşılaştırma. [Yayınlanmamış doktora tezi], Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
OECD. (2020). Data. Air and GHG emissions. https://data.oecd.org/air/air-and-ghg-emissions.htm E. Tarihi: 02.03.2020
Özcan, B. & Arı, A. (2014). Araştırma-geliştirme harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: panel veri analizi. Maliye Dergisi, 166(1), 39-55.
Pehlivan, C., Han, A. & Bingöl, N., (2020), G20 ülkelerinde CO2 emisyonu ve enerji tüketiminin sosyal ve ekonomik değişkenler üzerindeki etkisi. Beykoz Akademi Dergisi, 8(1), 334-348.
Pesaran, M. H. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panels. Cambridge: university of cambridge working paper. Discussion paper no. 1240
Pesaran, M. H. (2006). Estimationand inference in large heterogeneous panelswith a multifactor error structure. Econometrica, 74(4), 967-1012.
Pesaran, M. H. & Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, 142, 50-93.
Pesaran, M. H., Ullah, A. & Yamagata, T. (2008). A bias-adjusted lm test of error cross-section independence. Econometrics Journal, 11, 105-127.
Raeissi, P., Harati-Khalilabad, T., Rezapour, A., Hashemi, S. Y., Mousavi, A. & Khodabakhshzadeh, S. (2018). Effects of air pollution on public and private health expenditures in Iran: a time series study (1972-2014). Journal of Preventive Medicineand Public Health,51(3), 140-147. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5996189/pdf/jpmph-51-3-140.pdf
Reese, S. & Westerlund, J. (2016). Panicca: panic on cross-section averages. Journal of Applied Econometrics, 31(6), 961-981.
Saida, Z. & Kais, S. (2018). Environmental pollution, health expenditure and economic growth and in the Sub-Saharan Africa Countries: panel ARDL approach. Sustainable Cities and Society, 41, 833-840 https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2210670717308466?via%3Dihub
Tatar, V. & Özer, M. B. (2018). Sera gazı emisyonlarının iklim değişikliği üzerindeki etkileri: Türkiye’de mevcut durum analizi. Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(30), 3993-3999
Tıraş, H. H. & Türkmen, S., (2020), Sağlık harcamalarının belirleyicilerine yönelik bir araştırma; AB ve Türkiye örneği. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 107-139
Türkeş, M. (2008). Küresel iklim değişikliği nedir? Temel kavramlar, nedenleri, gözlenen ve öngörülen değişiklikler. Su Vakfı, İklim Değişikliği ve Çevre, 1, 26-37
Usman, M., Ma, Z., Zafar, M. W., Haseeb, A. & Ashraf, R. U. (2019). Are air pollution, economic and non-economic factors associated with per capita health expenditures?. International
Journal Of Environmental Research And Public Health - Open Access Journal, 16(11), file:///C:/Users/hac%C4%B1hayrettin/Downloads/ijerph-16-01967.pdf
Wang, Z., Asghar, M. M., Zaidi, S. A. H. & Wang, B. (2019). Dynamic linkages among CO2 emissions, health expenditures, and economic growth: empirical evidence from Pakistan. Environmental Science And Pollution Research, 26(15), file:///C:/Users/hac%C4%B1hayrettin/Downloads/Dynamic_linkages_among_CO2_emissi ons_health_expend.pdf
Wang, C-M., Hsueh, H-P., Li, F. & Wu, C-F. (2019). Bootstrap ARDL on health expenditure, CO2 emissionsand GDP growth relationship for 18 OECD countries. Frontiers in Public Health, 7, Article 324 https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpubh.2019.00324/full
WB (World Bank). (2019). Databank. World Development Indicators, https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators E. Tarihi: 23.12.2019.
Westerlund, J. & Edgerton, D. L. (2007). A panel bootstrap cointegration test. Economics Letters, 97, 185-190.
WWF (World Wildlife Fund). (2020). İklim değişikliği, küresel iklim değişikliği nedir?, https://www.wwf.org.tr/ne_yapiyoruz/iklim_degisikligi_ve_enerji/iklim_degisikligi/, Erişim Tarihi: 03.03.2020.
Yazdi, S. K. & Khanalizadeh, B. (2017). Air pollution, economic growth and health care expenditure. Economic Research-Ekonomska Istrazivanja, 30(1), 1181-1190. https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/1331677X.2017.1314823?needAccess=tru

Turkish Studies - Economics, Finance, Politics-Cover

ISSN: 2667-5625
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ