Sosyal Sorumlu Tüketici Davranışı Üzerine Bir Araştırma

Tüketim sonucu oluşan çıktıların dünyaya olan etkisiyle tüketicilerin sorumlulukları artmıştır. Değişen ve çeşitlenen tüketim alışkanlıkları toplumu olumsuz etkilemektedir. Sosyal sorumlu tüketici davranışını ele alan bu çalışmada konu ilk olarak ilgili kavramlarıyla açıklanmıştır. Daha sonra yapılan uygulamayla, sosyal sorumlu tüketici davranışı açısından tüketicilerin sosyal sorumluluk düzeyleri ile ilgili değerlendirmeler ve bu değerlendirmelerin demografik ve sosyo-ekonomik özellikler yönünden farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Çalışmada internet üzerinden tüketicilere anket uygulanmıştır. Veriler Mayıs-Temmuz 2017 tarihleri arasında elde edilmiştir. Türkiye’de yaşayan tüketicilerin sosyal sorumlu tüketici davranışı açısından sosyal sorumluluk düzeyleri 4 faktör açısından incelenmiştir. Bu faktörler, (1)“Satın Alma ve Kullanımda Çevresel Etki (SKÇE)”, (2)“Kurumsal Sosyal Sorumluluk Performansına Dayalı Satın Alma Davranışı (KSSP)”, (3)“Tüketici Geri Dönüşüm Davranışı (TGD)” ve (4)“Geleneksel Satın Alma Kriteri (GSK)” şeklindedir. Araştırma sonucunda tüketicilerin sosyal sosyal sorumluluk düzeylerinin ortanın üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında yaş, cinsiyet, eğitim, araç sahibi olma ve memleketlerinin bulunduğu coğrafi bölge bilgisine göre tüketicilerin sosyal sorumluluk düzeylerinin farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Tüketicilerin yaşlarının artmasıyla sosyal sorumluluk düzeyleri de artmıştır. Kadınların erkeklere, araba sahibi olanların olamayanlara göre sosyal sorumluluk düzeylerinin daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Tüketicilerde eğitim düzeyi yükseldikçe sosyal sorumluluk düzeylerinin arttığı görülmektedir. Memleketlerinin bulunduğu bölge açısından bakıldığında sırasıyla memleketleri Güneydoğu Anadolu, Karadeniz ve Marmara bölgelerinde olana tüketicilerin sosyal sorumluluk düzeylerinin diğerlerinden daha yüksek olduğu görülmektedir.

A Research on Social Responsible Consumer Behavior

Consumers' responsibilities have increased with the impact of the outputs resulting from consumption in the world. Changing and diversifying consumption habits affect society negatively. In this study which discusses socially responsible consumer behavior, the subject was first explained with its related concepts. In the emprical part, the evaluations about the social responsibility levels of consumers in terms of socially responsible consumer behavior and whether these evaluations differ in terms of demographic and socio-economic characteristics were examined. In the study, an online survey was conducted to the consumers. The data were obtained between May-July 2017. The level of social responsibility in terms of socially responsible behavior of consumers living in Turkey were examined in terms of four factors: These factors are (1) "Environmental Impact in Purchasing and Use (EIPU)", (2) "Purchasing Behavior Based on Corporate Social Responsibility Performance (PBCSR)", (3) "Consumer Recycling Behavior (CRB)" and (4) "Traditional Purchase Criteria (TPC)". As a result of the research, we found that the social responsibility levels of the consumers were over moderate. In addition, it has been found that the social responsibility levels of consumers differ according to their age, gender, education, car ownership and geographical region where their hometown is located. With the increasing age of consumers, their social responsibility levels have also increased. It has been also found that women have higher levels of social responsibility than men, and car owners have higher levels of social responsibility than those who do not own a car. We also observed that consumers’ social responsibility levels increase as their educational status increase. Considering the region where their hometown is located, it is seen that the social responsibility levels of the consumers who are in the Southeastern Anatolia, Black Sea and Marmara regions, are higher than the others respectively.

PDF

___

Akkılıç, M. E. & Özbek V. (2014). İnternet üzerinden yapılan alışverişlerde ürüne yönelik yorumların tüketici satın alma kararı üzerindeki etkisi. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 5(10), 1-14.
Alimanoğlu Yemişçi, D. (2010). İşletmelerin sorumluluğu: Sosyal politika ve sosyal politika kavramları ışığında bir değerlendirme. [Yayınlanmamış doktora tezi], Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ay, C. & Ecevit Z. (2005). Çevre bilinçli tüketiciler. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 3(10), 238-263.
Bayazıt Hayta, A. (2007). Tüketicinin korunmasında tüketici örgütlerinin rolü ve önemi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 13-20.
Bayazıt Hayta, A. (2009). Sürdürülebilir tüketim davranışınınkazanılmasında tüketici eğitiminin rolü. Ahi Everan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 143-151.
Bayram, N. (2010). Yapısal eşitlik modellemesine giriş-Amos uygulamaları, Ezgi Kitabevi.
Çabuk, S., Nakıboğlu B. & Keleş C. (2008). Tüketicilerin yeşil (ürün) satın alma davranışlarının sosyo-demografik değişkenler açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 85-102.
Devinney, M. T., Auger P., Eckhardt G. & Birtchnell T. (2006). The other CSR: Consumer social responsibility. Stanford Social Innovation Review, 4(3), Leeds University Business School Working Paper No. 15-04, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.901863
Durmaz, Y. (2008). Tüketici davranışları. Detay Yayıncılık.
Garson, D. (2012). Testing statistical assumptions. Statistical Associates Publishing-Blue Book Series.
Gencel, U. (2001). Yükseköğretim hizmetlerinde toplam kalite yönetimi ve akreditasyon. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(3), 164-218. http://shiftdelete.net/meshur-volkswagen-slogani-degisiyor-67041, (Erişim Tarihi: 08.08.2016). http://www.haberturk.com/yerel-haberler/haber/9210837-elektrikli-ve-hibrit-araclarda-yeni-donem (Erişim tarihi: 20.01.2017).
İzgi, B.B., & Şahin, İ. (2013). Elektronik perakende sektörü ve internet alışverişi tüketici davranışı: Türkiye örneği. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 9-27.
Kalaycı Ş. (Editör), (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın Dağıtım.
Karaca, Ş. (2018). Bireysel sosyal sorumluluğun bilinçli tüketim davranışı üzerindeki etkisini incelemeye yönelik bir çalışma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 147-172. https://doi.org/10.16953/deusosbil.439642
Kayabaşı, A. (2010). Elektronik (online) alışverişte lojistik faaliyetlere yönelik müşteri şikayetlerinin analizi ve bir alan araştırması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(2), 21-42.
Mandıracıoğlu, A. (2010). Dünyada ve Türkiye’de yaşlıların demografik özellikleri. Ege Tıp Dergisi / Ege Journal of Medicine, 49(3) Ek sayı, 39-45.
Meydan, C. & Şeşen H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi-Amos uygulamaları. Detay Yayıncılık.
Mohr L.A. & Webb D. J. (2005). The effects of corporate social responsibility and price on consumer responses, The Journal of Consumer Affairs, 39(1), 121-147. Palacios-González, M. M. & Chamorro-Mera A. (2020). Analysis of socially responsible consumption: a segmentation of spanish consumers, Sustainability, 12(20), 1-15. https://doi.org/10.3390/su12208418
Peker, H. (2012). Çevre rejimleri ve Türkiye’de sivil toplum örgütlerinin rolü: Akdeniz’de sürdürülebilirlik. Marmara Avrupa Araştırmaları Dergisi, 20(1), 151-175.
Roberts, J.A. (1995). Profiling levels of socially responsible consumer behavior: a cluster analytic approach and its imlications for marketing. Journal of Marketing Theory and Practice, 3(4), 97-117.
Shanka, T. & Gopalan G. (2005). Socially responsible consumer behavior-Higher education students’ perceptions, ANZMAC 2005 Conference: Corporate Responsibility, 102-107.
Tiltay, M. A. & Torlak Ö. (2011). Materyalist eğilim, dinî değerler, marka bağlılığı ve tüketici ahlakı arasındaki ilişkiler. İş Ahlakı Dergisi, 4(7), 93-130.
Uğurhan, Y.Z.C, Yaşar İ.H. & Şener B.Ç. (2018). Üniversite öğrencilerinin sosyal sorumlu satın alma davranışları profili üzerine bir araştırma. Erciyes İletişim Dergisi Akademia, 5(3), 174- 186. https://doi.org/10.17680/erciyesakademia.347742
Wattanakamolchai S., Singal M., & Murrmann S.K. (2014). Socially responsible customers and the evaluation of service quality, Journal of Hospitality & Tourism Research, 2016, 40(6), 655– 684. https://doi.org/10.1177/1096348014525635
Webb, D. J., Mohr L. A., & Harris K. E. (2008). A re-examination of socially responsible consumption and its measurement, Journal of Business Research, 61(2), 91–98. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2007.05.007
Yılmaz, V. & Arslan T. (2011). Üniversite öğrencilerinin çevre koruma vaatleri ve çevre dostu tüketim davranışlarının incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 1– 10

Turkish Studies - Economics, Finance, Politics-Cover

ISSN: 2667-5625
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ