Erkan ÇAV

12244

TÜRKİYE’DE DİN VE SEKÜLARİZM: CAHİT TANYOL İLE ŞERİF MARDİN’İN YAKLAŞIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI İNCELEMESİ

Anadolu coğrafyası, binlerce yıldır din ile iç içe bir yaşamın varolduğu bir bölgedir. Tarihi 12 bin yıl öncesine dayanan Şanlıurfa’dakiGöbeklitepe ibadet alanı, bu topraklardaki Tanrı inancının, dinin ve diniyaşamın kökenlerini bilinenden binlerce yıl geriye çekmiştir. Selçuklu veOsmanlı devletlerinin devamı olarak 1923 yılında kurulan TürkiyeCumhuriyeti, Halifeliği tamamen kaldırdı veya bir görüşe göre HalifeliğiTürkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) varlığına mündemiç halegetirdi, ancak nihayetinde dinî hukuk normlarını, yani İslâm şeriatınıgüncel mevzuatın dışına çıkartan adımlar attı, seküler bir Anayasaoluşturdu. 1937 yılında Anayasa maddesi haline gelen “Laiklik” ilkesi,devletin temel özelliklerinden bir tanesi oldu.Din ve sekülarizm -Türkiye’de uygulanan haliylelaiklik/laikleştirme- birlikte düşünülmesi gereken konulardır. Din vedevlet işlerinin hukuki ve yapısal olarak ayrılması esasına dayananlaiklik ilkesi ile dinin toplumsal ve siyasal hayattan çekileceği,vicdanlarda kalacağı ve kamusal yaşamda etkili olmayacağıdüşünülmüştür. Ancak bu gerçekleşmemiş, 1950’de yönetimi seçimledevralan Demokrat Parti iktidarı ile birlikte, toplumdaki dinî değerler veyaklaşımlar siyasal yaşamı etkilemeye başlamış, toplumsal hayatta dinyeniden öne çıkmıştır.Osmanlı Devleti döneminde devlet yönetiminde laikleşme adımlarıve toplumda ise sekülerleşme sürecinin emareleri yaşanır. Bu süreç,Cumhuriyet döneminde laiklik ilkesine bağlı olarak sekülerleştirmeolarak tezahür etmiştir. Böylece, yüz yılı aşkın süredir devam edenOsmanlı-Türk modernleşmesi başka bir evreye geçmiştir. Cumhuriyet’in kurucu iradesi ve resmi-merkez ideoloji tarafından yürütülen laiklikilkesi modernizasyon projesi olarak uygulanmıştır. Bu sebeple, devletyapısını değiştiren laiklik siyasi-hukukî, toplumun seküler yöndedeğişimini ifade eden sekülerleşme ise sosyolojik bir kavramdır. 2010’luyıllara değin Türkiye’de yaşanan süreç, temelde baskıya, zora ve hukukicezalandırmaya dayalı laiklik uygulamasının, tepeden inmeci biranlayışla siyasi-sosyal bir proje olarak uygulanmasıdır. Elbette, buyıllarda sekülerleşme olur, ancak bu süreç laiklik baskısı altındayaşanır.Önce laikliğin meşrulaştırılması, devamında dinin laik vedemokratik düzende var olması, nihai noktada ise dinî yaşamın ifadebiçimlerinin, temsillerinin ve uygulamalarının hangi ölçülerdetoplumsal yaşamda var olacağı, Cumhuriyet tarihi boyunca tartışılankonular olur. Sosyolog Cahit Tanyol (1914-…) ve Şerif Mardin (1927-2017), her ikisi de, bu konularda yoğun olarak çalışmış, din ve laiklik(sekülarizm) üzerine, temel, etkili, belirleyici ve ana akım yaklaşımlaroluşturan düşünceler ortaya koymuşlardır. Cahit Tanyol’un ve ŞerifMardin’in bu konudaki yaklaşımlarının karşılaştırmalı incelemesi,Cumhuriyet tarihine ve bugüne dair derinlikli bilgiler, geleceğe ilişkin deanlamlı bir perspektif sunar.

RELIGION AND SECULARISM IN TURKEY: A COMPARATIVE ANALYSIS OF CAHİT TANYOL AND ŞERİF MARDİN’S APPROACHES

Anatolian geography, have a life intertwined with religion for thousands of years the region. The Göbeklitepe region in Şanlıurfa, which dates back 12 thousand years, has drawn the reflections of the belief of the god, religion and religious life for thousands of years. Republic of Turkey fully abolished the Caliphate or made Caliphate into the presence of The Grand National Assembly of Turkey (TBMM) according to another view; but in the end there had been took steps that go beyond religious norms and created a secular Constitution. The “laicisim” principle, which became the constitutional material in 1937, became one of the main features of the state. Religion and secularism -that it has been applicated as laicisim in Turkey- are issues that need to be considered together. With the principle of laicism that is legal and structural separation of religion and state affairs, religion will move away from social and political life, will stay in conscience and had been thought that it will not be effective in public life. But this has not happened. After the Democratic Party came to power in 1950 with elections, religious values and approaches in society began to affect political life, and religion became more evident in social life. During Ottoman Empire’s last century, the laicization process in the state administration and the secularization process in the society had been started. This process was manifested as secularization -that it has been done with power of state- in the Republican period depending on the principle of laicism. Thus, Ottoman-Turkish modernization, which has been going on for more than a century, has moved to another stage. The founding will of the Republic and official-central ideology applied the principle of laicisim as project of modernization. For this reason, the laicisim that changed the state structure is political-legal. And secularization is a sociological concept which expresses the change of society in secular direction. Until to the 2010s in Turkey, laicisim; under political-social pressuring, Jacobin official-central oppressive politic ideology implementations and with legal punishments, had been applied. Of course, in this time secularization has been continiued. But this process is happening under oppressive of laicism. Justification of laicism at first, after religion become a legal part in order of laic and democratic, at last how religious life will be effect in communal living as expression, representation and application, has been discussed during the history of the Republic. The sociologist Cahit Tanyol (1914-…) and Şerif Mardin (1927-2017), both of whom worked extensively on these issues, put forward ideas on religion and laicisim (secularism) as fundamental, effective, determinative and mainstream expressions. A comparative study of Cahit Tanyol and Şerif Mardin’s approaches on this issue, gives the deep knowledge of the history of the Republic and present, also offer a meaningful perspective for the future.
PDF

___

  • Abel, O. (1994). Dinlerin Etiği Olarak Laiklik (Çev. S. Dolanoğlu ve S. Yılmaz). Avrupa’da Etik, Din ve Laiklik (1995) içinde (s. 27-40) (Haz. O. Abel, M. Arkoun ve Ş. Mardin). İstanbul: Metis Yayınları.
  • Ahmedi, E. Ş. ve Ataman, K. (2019). Varoluşsal Güvenlik ve Sekülerleşme: Eleştirel Bir Çözümleme. Sekülerleşme Tartışmaları içinde (s. 117-152) (Ed. M. A. Kirman ve V. Ertit). Ankara: Kadim Yayınları.
  • Akan, M. (2017). The Politics of Secularism: Religon, Diversity, and Institutional Change in France and Turkey. New York: Columbia University Press.
  • Akhtar, S. (2008). The Quran and the Secular Mind: A Philosophy of Islam. London: Routledge.
  • Akman, Ş. T. (2011). Türk Tarih Tezi Bağlamında Erken Cumhuriyet Dönemi Resmî Tarih Yazımının İdeolojik ve Politik Karakteri. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, s. 80-109.
  • Akşit, B. (2005). Laikleşme Tipolojisi ve Türkiye’deki Laiklik Deneyimi. Şerif Mardin’e Armağan (3. Baskı, 2015) içinde (s. 65-103) (Ed. A. Öncü ve O. Tekelioğlu). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Akşit, B., Şentürk, R., Küçükural, Ö. ve Cengiz, K. (2012). Türkiye’de Dindarlık-Sosyal Gerilimler Ekseninden İnanç ve Yaşam Biçimleri. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Aktan, H. Y. ve Ünsal, L. (2009). Gündem Oluşturan Yargı Kararlarında Laiklik ve İfade Özgürlüğü. Ankara: Adalet Yayınevi.
  • Aktar, A. (2007). Mübeccel Kıray’ın İstanbul Yılları. Türk Sosyolojisinde Üç Bilim İnsanı: Cahit Tanyol-Mübeccel B. Kıray-Şerif Mardin (2010) içinde (s. 73-88) (Haz. Ç. Kovanlıkaya ve E. Çav). İstanbul: Bağlam Yayınları.
  • Aktaş, C. (1990). Tanzimat’tan Günümüze Kılık Kıyafet ve İktidar II-12 Marttan 12 Eylüle. İstanbul: Nehir Yayınları.
  • Aktaş, C. (1991). Tanzimat’tan Günümüze Kılık Kıyafet ve İktidar I (2. Baskı). İstanbul: Nehir Yayınları.
  • Aktay, Y. (2004). Halife Sonrası Şartlarda İslâmcılığın Öz-Diyar Algısı. İslâmcılık (Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 2) (2004) içinde (s. 68-95) (Ed. Y. Aktay). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Aktay, Y. ve Köktaş, M. E. (Ed.) (2017). Din Sosyolojisi (4. Baskı). Ankara: Vadi Yayınları.
  • Aktay, Y. (2017, 13 Şubat). Şerif Mardin’in Fetullah Gülen Analizleri. Yeni Şafak.
  • Aktay, Y. (2017, 11 Eylül). Şerif Mardin’in Katkısını Doğru Anlamak. Yeni Şafak.
  • Akyüz, İ. (2016). Türkiye’de Dışlayıcı Laiklikten Pasif Laikliğe Geçiş Sürecinde Başörtüsü Yasağının Kaldırılması. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 11/7, Spring, p. 67-84, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9670, ISSN:1308-2140, www.turkishstudies.net, Ankara-Turkey.
  • Al-Attas, S. M. N. (1993). İslâm and Secularism (2. Baskı). Kuala Lumpur: ISTAC.
  • Altındal, A. (1994). Laiklik: Enigma’ya Dönüşen Paradigma (2. Baskı). İstanbul: Anahtar Kitaplar.
  • Altıntaş, R. (2005). Din ve Sekülerleşme. İstanbul: Pınar Yayınları.
  • Amman, M. T. (2010). Türkiye’de Ailenin Açık ve Örtük Sekülerleşmesinin Sosyolojik Analizi. Aile ve Eğitim (2010) içinde (s. 41-70) (Ed. M. F. Bayraktar). İstanbul: Ensar Yayınları.
  • Amman, M. T. (2015). Miralay Doktor Hüseyin Remzi. Son Dönem Osmanlı Ahlâk Terbiyecileri ve Ahlâk Terbiyesi (2015) içinde (s. 281-298) (Ed. M. F. Bayraktar). İstanbul: Ensar Yayınları.
  • Amman, M. T. ve Hira, İ. (2017). Yolların Kavşağında Duran Bir Sosyal Bilimci: Erol Güngör ve Din Sosyolojisine Katkıları. İslâmî İlimler Dergisi, Yıl 12, Cilt 12, Sayı 1, s. 139-162.
  • An-Na’im, A. A. (2008). Islam and The Secular State-Negotiating The Future of Shari’a. Cambridge: Harvard University Press.
  • Arkoun, M. (1994a). İslâmî Bir Bakış Açısı İçinde Pozitivizm ve Gelenek, Kemalizm Olayı. Cogito, Sayı 1, Yaz, s. 49-63.
  • Arkoun, M. (1994b). İslâm’ı ve Laikliği Bugün Yeniden Düşünmek. (Çev. S. Dolanoğlu ve S. Yılmaz). Avrupa’da Etik, Din ve Laiklik (1995) içinde (s. 15-26) (Haz. O. Abel, M. Arkoun ve Ş. Mardin). İstanbul: Metis Yayınları.
  • Armağan, S. (2003). Din-Vicdan Hürriyeti ve Lâiklik (Teori-Pratik). İstanbul: İnsan Yayınları.
  • Asad, T. (2007). Sekülerliğin Biçimleri-Hıristiyanlık, İslâmiyet ve Modernlik (Çev. F. B. Aydar). İstanbul: Metis Yayınları.
  • Ateş, T. (1994). Dünyada ve Türkiye’de Laiklik. Ankara: Ümit Yayıncılık.
  • Audi, R. (2000). Religious Commitment and Secular Reason. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Atay, T. (2008). Şerif Mardin, Din ve Türkiye’de “Galile” Olmak. Şerif Mardin Okumaları (2. Baskı, 2013) içinde (s. 102-121) (Ed. T. Takış). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • Avcı, Ö. (2018). İki Dünya Arasında-İstanbul’da Dindar Üniversite Gençliği (2. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Aydın, H. (2010). Aydınlanmanın Ana Kucağında Laiklik ve Atatürkçülük. Bursa: Emin Yayınları.
  • Aydınalp, H. (2019). Yerel Bir Dünyevileşme Kavramı: “Özerk Dünyevileşmeler”. Sekülerleşme Tartışmaları içinde (s. 153-195) (Ed. M. A. Kirman ve V. Ertit). Ankara: Kadim Yayınları.
  • Azak, U. (2010). Islam and Secularism in Turkey: Kemalism, Religion and the Nation State. London: I. B. Tauris.
  • Bahadıroğlu, Y. (1995). Sosyalizm Bitti Laiklik Alır Mıydınız? (2. Baskı). İstanbul: Yeni Asya Yayınları.
  • Baran, Z. (2010). Torn Country: Turkey Between Secularism and Islamism. Stanford: Hoover Institution Press.
  • Barkey, K. ve Gavrilis, G. (2015). The Ottoman Millet System: Non-Territorial Autonomy and its Contemporary Legacy. Ethnopolitics, Volume 15, Issue 1, s. 24-42.
  • Başgil, A. (1965). Din ve Lâiklik (6. Baskı). İstanbul: Yağmur Yayınevi (İlk baskı 1954).
  • Baubérot, J. (2008). Dünyada Laiklik (Çev. E. C. Gürcan). İstanbul: Dergah Yayınları.
  • Baubérot, J. (2009). Laiklik-Tutku ile Akıl Arasında 1905-2005 (Çev. A. Er). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • Bayer, A. (2010). Sekülerleşme Din İlişkisi: Kuramsal Bir Yaklaşım. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 16, s. 149-190.
  • Belge, M. (2001). Mustafa Kemal ve Kemalizm. Kemalizm (Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 2) (4. Baskı, 2004) içinde (s. 29-43) (Ed. A. İnsel). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Bellah, R. N. (1970). Din ve Sosyal Bilim Arasında. Sekülerizm Sorgulanıyor (2002) içinde (s. 161- 188) (Haz. ve Çev. A. Köse). İstanbul: Da Yayınları.
  • Berger, P. L. (1996/97). Sekülerizmin Gerilemesi (Çev. A. Köse). Liberal Düşünce, Bahar 1999, Cilt 4, Sayı 14, s. 84-95.
  • Berger, P. L. (2001). Günümüz Din Sosyolojisi Üzerine Düşünceler (Çev. İ. Çapcıoğlu). Dini Araştırmalar Dergisi, Mayıs-Ağustos 2002, Cilt 5, Sayı 13, s. 187-199.
  • Berger, P. L. (1983). Dinin Krizinden Sekülerizmin Krizine. Sekülerizm Sorgulanıyor (2002) içinde (s. 75-93) (Haz. ve Çev. A. Köse). İstanbul: Da Yayınları.
  • Berger, P. L. (2008). Sekülerleşme Yanlışlandı. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Çev. M. A. Kirman), Sayı 1, s. 271-281.
  • Berger, P. L. (Ed.) (1999). The Desecularization of the World-Resurgent Religion and World Politics. Washington: Wm. B. Eerdmans Publishing Company.
  • Berger, P. L., Davie, G. ve Foaks, E. (2008). Religious America, Secular Europe? A Theme and Variations. Hampshire: Ashgate.
  • Berkes, N. (1984). Teokrasi ve Laiklik. İstanbul: Adam Yayınları.
  • Bozkurt, M. E. (1967). Atatürk İhtilali. İstanbul: Altın Kitaplar (İlk baskı 1940).
  • Bush: Bu Bir Haçlı Seferi (2001, 18 Eylül). Milliyet. http://www.milliyet.com.tr/2001/09/18/guncel/gun00.html, E.t. 9 Mart 2019.
  • Büyükkara, M. A., Ardıç, N., Başoğlu, T., Sayar, K. ve Karabaşoğlu, M. (2017). Gülen Yapılanması: 15 Temmuz’a Giden Süreçte FETÖ’nün Analizi ve Tavsiyeler (3. Baskı). İstanbul: İSAM Yayınları.
  • Calhoun, C., Juergensmeyer, M. ve Antwerpen, J. (2011). Rethinking Secularism. New York: Oxford University Press.
  • Camilleri, J. ve Muzaffer, C. (Ed.) (1998). Globalisation: The Perspectives and Experiences of the Religious Traditions of Asia. Kuala Lumpur: JUST.
  • Can, H. (2004). Milliyetçilik, Din ve Laiklik. İstanbul: Marifet Yayınları.
  • Canatan, K. (1997). Din ve Laiklik. İstanbul: İnsan Yayınları.
  • Cangızbay, K. (2002). Çok-hukukluluk, Laiklik ve Laikrasi. Ankara: Liberte Yayınları.
  • Ceyhun, D. (2000). Aydınlarımız ve Laisizim. İstanbul: Sis Çanı Yayıncılık.
  • Chadwick, O. (1975). The Secularization of the European Mind in the Nineteenth Century. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Chadwick, O. (2004). 19. Yüzyıl Avrupalı Aklın Sekülerleşmesi (Çev. M. T. Aslan). İstanbul: Birey Yayınları.
  • Charlton, D. G. (1970). Secular Religions in France 1815-1870 (2. Baskı). London: Oxford University Press.
  • Coles, R. (1999). The Secular Mind. Princeton: Princeton University.
  • Collins, A. (2014). Gobekli Tepe: Genesis of the Gods: The Temple of the Watchers and the Discover of Eden. New York: Simon&Schuster.
  • Cumhurbaşkanı Erdoğan: Bu Görüntüler Dünya Kamuoyuna Tesir Edecek (2019, 8 Mart). Hürriyet, http://www.hurriyet.com.tr/gundem/cumhurbaskani-erdogan-bu-goruntuler-dunyakamuoyuna- tesir-edecek-41143019, E.t. 9 Mart 2019.
  • Curry, A. (2008, Kasım). Gobekli Tepe: The World’s First Temple?. Smithsonian Magazine.
  • Çağaptay, S. (2009). Türkiye’de İslâm, Laiklik ve Milliyetçilik Türk Kimdir? (Çev. Ö. Bircan). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • Çaha, Ö. (2011). Fransa’da İslâm Karşıtlığı ve Laisizm. Ankara: Kadim Yayınları.
  • Çav, E. (2011). Dramın Aydını Cahit Tanyol: Şair-Öğretmen-Felsefeci-Sosyolog. İstanbul: Kesit Yayınları.
  • Çav, E. (Haz.) (2017a). Halep’i Unutma!. İstanbul: Piya Yayınları. Çav, E. (2017b) Küresel Kuşatmaya Direnen Türkiye: Vesayet-Operasyonlar-FETÖ-15 Temmuzİstiklâl Mücadelesi. İstanbul: Piya Yayınları.
  • Çav, E. (2018a). İki Sosyoloji Akımının Temsilcisi Cahit Tanyol ile Şerif Mardin’in Eğitimleri, Çalışma Hayatları, Eserleri ve Sosyal Bilime Katkıları Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme. Çekmece-İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 12, s. 29- 62.
  • Çav, E. (2018b). Türk Modernleşmesi: Cahit Tanyol ile Şerif Mardin’in Yaklaşımlarının Karşılaştırmalı İncelemesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 13/26, Fall, p. 341-375, DOI Number: 10.7827/TurkishStudies.14313, ISSN:1308-2140, www.turkishstudies.net, Ankara-Turkey.
  • Çav, E. (2018c). Türkiye’de Toplum ve Devlet: Cahit Tanyol ile Şerif Mardin’in Yaklaşımları Üzerinden Karşılaştırmalı Bir İnceleme. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, Vol 40, Winter, p. 328-373, DOI Number: 10.17498/kdeniz414361, ISSN: 1308-6200.
  • Çaylak, A. (2008). Entelektüel Tarihçi Şerif Mardin’in Osmanlı Toplumunu Çözümlemesi. Şerif Mardin Okumaları (2. Baskı, 2013) içinde (s. 207-235) (Ed. T. Takış). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • Çelebi, N. (2015). Sosyoloji Tarihimize Kısa Bir Bakış. Sosyoloji Konferansları, Sayı 52-2, s. 13-28.
  • Çevik, A. ve Dinçer, F. (2018). Cumhuriyet Halk Partisi’nin Değişen Din Siyaseti: 1947 Kurultayı. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 13/23, Summer, p. 25-36, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14186, ISSN:1308-2140, www.turkishstudies.net, Ankara-Turkey.
  • Çiftçi. O. Z. (2019). “Corriptio Optimi Pessima Est” Şiddetli Sekülerliğin Öngörülemeyen Sonuçları. Sekülerleşme Tartışmaları içinde (s. 331-335) (Ed. M. A. Kirman ve V. Ertit). Ankara: Kadim Yayınları.
  • Çiğdem, A. (2005). “Millî Mesele” Olarak Din. Şerif Mardin’e Armağan (3. Baskı, 2015) içinde (s. 21-35) (Ed. A. Öncü ve O. Tekelioğlu). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Dâr-ul Ummah (2011). Hilâfet Devleti’nin Yönetim ve İdarî Kurumları (2. Baskı). Ankara: Köklüdeğişim Yayıncılık.
  • Dâr-ul Ummah (2014). Hilâfet Devleti Anayasa Tasarısı veya Esbab-ı Mucibesi. Ankara: Köklüdeğişim Yayıncılık.
  • Darende, Ö. F. (2015). Sekülerleşme ve Laiklik Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl 6, Cilt 6, Sayı 11, s. 151-187.
  • Darende, Ö. F. (2019). Sekülerleşme Teorisine Metaforik Yaklaşımlar. Sekülerleşme Tartışmaları içinde (s. 49-70) (Ed. M. A. Kirman ve V. Ertit). Ankara: Kadim Yayınları.
  • Davison, A. (1998). Secularism Revivalism in Turkey-A Hermeneutic Reconsideration. New Haven: Yale University Press.
  • Dellaloğlu, F. B. (2019a). Volkan Ertit Ne Yapmaya Çalışıyor?. Sekülerleşme Teorisi içinde (s. 35- 40). Ankara: Liberte Yayınları.
  • Dellaloğlu, B. F. (2019b). “Laik” ve “Seküler”in Politik Teolojisi. Sekülerleşme Tartışmaları içinde (s. 31-47) (Ed. M. A. Kirman ve V. Ertit). Ankara: Kadim Yayınları.
  • Demirel, S. (2019, 2 Mart). Tarihselciliğin Tarihten Meşruiyet Arayışı. Star, https://www.star.com.tr/acik-gorus/tarihselciligin-tarihten--mesruiyet-arayisi-haber-1437500/, E.t. 25 Mart 2019.
  • Demirer, Y. (2012). Modernleşen Türkiye’de Din. 1920’den Günümüze Türkiye’de Toplumsal Yapı ve Değişim (3. Baskı, 2014) içinde (s. 273-297) (Der. F. Alpkaya ve B. Duru). Ankara: Phoenix Yayınları.
  • Descouleurs, B., Estivalezes, M., Faivre, D., Ismail, M., Lamblot, J., Nouailhat, R., Ognier, P., Pierron, J. P. Ve Randrian, A. (2001). La Laicite a-t-elle perdu la rasion?: l’enseignement sur les religions a l’ecole. Paris: Parole et Silence.
  • Dietrich, O., Heun, M., Notroff, J. ve Schmidt, K. (2012). The Role of Cult And Feasting in The Emergence of Neolithic Communities. New Evidence From Göbekli Tepe, South-Eastern Turkey. Antiquity, Vol 89, Issue 333, p. 674-695.
  • Dilipak, A. (1991). Laisizm (4. Baskı). İstanbul: Beyan Yayınları.
  • Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı Komisyonu (2017). Kendi Dilinden FETÖ: Örgütlü Bir Din İstismarı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları (Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı).
  • Doğaner, Y. (2004). Bir Modernleşme Modeli Olarak Atatürk İnkılâpları. Atatürk Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, s. 153-187.
  • Dumanoğlu, M. (2005). Türkiye’de Laiklik 1920-2005 (85 Yılın Değerlendirmesi) (2. Baskı). Ankara: Berikan Yayınları.
  • Durakbaşa, A. (2000). Halide Edib-Türk Modernleşmesi ve Feminizm. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Duran, B. (1996). Sekülerleşme Krizi ve Bir Çıkış Yolu Arayışı. İstanbul: Timaş Yayınları.
  • Durukan, H. (Haz.) (1998). Türkiye Nasıl Laikleştirildi (2. Baskı). İstanbul: Şule Yayınları.
  • Eggert, M. ve Hölscher, L. (Ed.) (2013). Religion and Secularity-Transformations and Transefers of Religios Discourses in Europe and Asia. Leiden: Brill.
  • Ekşigil, A. (1998). Felsefe Tarihi ve Dine Bakışta Ussal Kurgulama. Sosyal Bilimleri Yeniden Düşünmek-Yeni Bir Kavrayışa Doğru (2. Baskı, 2001) içinde (s. 116-134). İstanbul: Metis Yayınları.
  • El-Attas, M. N. (1994). İslâm ve Laisizm (Çev. S. Ayaz). İstanbul: Pınar Yayınları.
  • En-Nebhâni, T. (2013). İslâmî Devlet (2. Baskı). Ankara: Köklüdeğişim Yayınları.
  • Ertit, V. (2014). Sekülerleşme-Dinden Uzaklaşmanın Hikâyesi. Ankara: Liberte Yayınları.
  • Ertit, V. (2017). Din (İslâm) Merkezli Sekülerleşme Kavramı Yerine Metafizik Merkezli Sekülerleşme Kavramı. Mütefekkir, Aralık, Cilt 4, Sayı 8, s. 297-312.
  • Ertit, V. (2019). Sekülerleşme Teorisi-Sekülerleşen Türkiye’nin Analizi. Ankara: Liberte Yayınları.
  • Esposito, J. L. ve Tamimi, A. (2000). Islam and Secularism in the Middle East. London: Hurst & Company.
  • Falk, G. (2002). Man’s Ascent to Reason-The Secularization of Western Culture. New York: The Edwin Mellen Press.
  • Falola, T. (2009). Violence in Nigeria: The Crisis of Religious Politics and Secular Ideologies. Rochester: University of Rochester Press.
  • Fığlalı, E. R. (2010). İslâm, Laiklik ve Türk Laikliğindeki Uygulamalar. Ankara: Berikan Yayınevi.
  • Fox, J. (2015). Political Secularism, Religion, and the State-A Time Series Analysis of Worldwide Data. New York: Cambridge University Press.
  • Fukuyama, F. (1992). The End of History and the Last Man. New York: The Free Press.
  • Gauchet, M. (2000). Demokrasi İçinde Din-Laikliğin Gelişimi (Çev. M. E. Özcan). Ankara: Dost Kitabevi.
  • Gencer, B. (2000). Türkiye’de Laikliğin Tarihi Dinamikleri. Toplum ve Bilim, Sayı 84, s.151-171.
  • Gencer, B. (2008). On Dokuzuncu Asırda “Yararcı İslâm” Anlayışının Doğuşu. Bilimname, Cilt 15, Sayı 2, s. 7-27.
  • Gencer, B. (2009). Hâl ve Muhâl. Eskiyeni, Sayı 13, s. 14-21.
  • Gencer, B. (2010a). Seküler Gelenekten Seküleristik Modernliğe. Rıhle, Sayı 10, Temmuz-Eylül, s. 21-28.
  • Gencer, B. (2010b). Modern Dünyada Gelenek ve Gelenekselcilik. Eskiyeni, Sayı 16, Kış, s. 83-89.
  • Gencer, B. (2014). Modern Medeniyet Tasavvuruna Giriş. Medeniyet Araştırmaları Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, s. 25-61.
  • Gencer, B. (2016). Sünnet Cemaatinden Kültür Cemiyetine. Mukaddime, Cilt 7, Sayı 1, s. 73-113.
  • Gencer, B. (2017), İslâm’da Modernleşme (1839-1939) (4. Baskı). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • Genç, M. (2000). Osmanlı İmparatorluğunda Devlet ve Ekonomi. İstanbul: Ötüken Yayınları.
  • Georgeon, F. (1986). Bir Kimlik Arayışı: Türk Milliyetçiliği. Osmanlı-Türk Modernleşmesi 1900- 1930 (2006) içinde (s. 1-22) (Çev. A. Berktay). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Gerard, A. B. L. (Ed.). (2001). Permanence de la laicite en France et dans le monde. Toulouse: Editions Privat.
  • Glasner, P. E. (1977). The Sociology of Secularisation. London: Routledge & Kegan Paul.
  • Göbeklitepe (2019, 19 Ocak). http://sanliurfamuzesi.gov.tr/TR-178663/gobeklitepe.html. E.t. 19 Ocak 2019.
  • Göle, N. (1991). Modern Mahrem. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Göle, N. (1998). Mühendisler ve İdeoloji: Öncü Devrimcilerden Yenilikçi Seçkinlere (2. Baskı). İstanbul: Metis Yayınları.
  • Göze, E. (1981). Peyami Safa Nazım Hikmet Kavgası (4. Baskı). İstanbul: Selçuk Yayınları.
  • Gray, J. (2002, 16-30 Aralık). The Myth fo Secularism. Newstatesman, s. 69-71.
  • Gunn, T. J. (t.y.), Din Özgürlüğü ve Laisite-ABD ile Fransa Arasında Bir Karşılaştırma (Çev. H. Bal). Ankara: Liberte Yayınları.
  • Gün, F. (2001). Sebilürreşad Dergisi Ekseninde Çok Partili Hayata Geçerken İslâmcılara Göre Din- Siyaset ve Laiklik. İstanbul: Beyan Yayınları.
  • Günay, Ü., Güngör, H. ve Ecer, A. V. (1997). Laiklik, Din ve Türkiye. Ankara: Adım Yayınları.
  • Günay, Ü. (2014). Din Sosyolojisi (13. Baskı). İstanbul: İnsan Yayınları.
  • Günerigök, M. (2008). Şerif Mardin’de Din Sosyolojisi. Şerif Mardin Okumaları (2. Baskı, 2013) içinde (s. 168-206) (Ed. T. Takış). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • Güngör, A. İ. (Haz.). (2008). Sekülerleşme ve Dinî Canlanma Sempozyumu. Ankara: Türkiye Dinler Tarihi Derneği Yayınları.
  • Güventürk, F. (t.y.). Kemalizmde Laiklik. İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu. Hachem, B. (1984). Introduction a l’etude de la religion et de la secularisation. Beyrut: Camiatü’l- Lübnaniyye.
  • Hadden, J. K. (1989). Sekülerizmden Dönüş. Sekülerizm Sorgulanıyor (2002) içinde (s. 123-159) (Haz. ve Çev. A. Köse). İstanbul: Da Yayınları.
  • Hadden, J. K. ve Shupe, A. (1989). Secularization and Fundemantalism Reconsidered (Religion and the Political Order Volume III). New York: Paragon House.
  • Hafızoğulları, Z. (1997). Laiklik, İnanç, Düşünce ve İfade Hürriyeti. Ankara: US-A Yayıncılık.
  • Hasanov, B. (2019). “Hafıza Zinciri”ni Baypas Etmek: Türkiye’de Yeni İnanma ve Dindarlık Biçimleri. Sekülerleşme Tartışmaları içinde (s. 219-238) (Ed. M. A. Kirman ve V. Ertit). Ankara: Kadim Yayınları.
  • Hashemi, N. (2009). Islam, Secularism, and Liberal Democracy: Toward a Democratic Theory for Muslim Societies. Oxford: Oxford University Press.
  • Heddendorf, R. (2009). From Faith to Fun: The Secularisation of Humour. Cambridge: The Lutterworth Press.
  • Hervieu-Léger, D. (1998). Sekülerleşme, Gelenek ve Dindarlığın Yeni Şekilleri: Bazı Teorik Öneriler (Çev. H. Aydınalp). Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 26, Sayı 1, 2004, s. 45-58.
  • Hibbard, S. W. (2012). Religious Politics & Secular States. Baltimore: The Jhons Hopkins University Press.
  • Hitit Uygarlığı İzinde Anadolu (2011). İstanbul: Uranüs Yayıncılık.
  • Iqtidar, H. (2011). Secularizing Islamists? Jama’at-e-Islami and Jama’at-ud-da’wa in Urban Pakistan. New Delhi: Permanent Black.
  • İlyasoğlu, A. (1994). Örtülü Kimlik-İslâmcı Kadın Kimliğinin Oluşum Öğeleri (2. Baskı). İstanbul: Metis Yayınları.
  • İlyasoğlu, A. (2007). Türk Sosyolojisine Bir Bakış. Türk Sosyolojisinde Üç Bilim İnsanı: Cahit Tanyol-Mübeccel B. Kıray-Şerif Mardin (2010) içinde (s. 187-190) (Haz. Ç. Kovanlıkaya ve E. Çav). İstanbul: Bağlam Yayınları.
  • İnan, A. (1973). Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Devrimi. Ankara: Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Cumhuriyetin 50. Yıldönümü Yayınları.
  • İnsel, A. (2001). Giriş. Kemalizm (Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 2) (4. Baskı, 2004) içinde (s. 17-27) (Ed. A. İnsel). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • İslâm ve Laiklik (Abant Toplantıları 1) (1998). İstanbul: Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı. İslâmcılık Öldü Mü? (2012). İstanbul: Ufuk Yayınları.
  • Joas, H. ve Wiegandt, K. (2009). Secularization and The World Religions. Liverpool: Liverpool University Press.
  • Joppke, C. (2018). Laik Devlet Kuşatma Altında-Avrupa ve Amerika’da Hıristiyanlık, İslâm ve Siyaset (Çev. İ. Kaya). İstanbul: Say Yayınları.
  • Kabakçı, E. ve Adadağ, Ö. (2009). Islahattan Devrime: Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Osmanlı Türk Siyasî Düşüncesinde Değişim Algısı. Dîvân, Cilt 14, Sayı 26, s. 1-44.
  • Kalın, İ. (2017). Ben, Öteki ve Ötekisi: İslâm-Batı İlişkileri Tarihine Giriş (2. Özel Baskı). İstanbul: İnsan Yayınları.
  • Kaplan, S. (2008). Ahlâkî Bir Tutum Olarak Siyaset, Entelektüeller ve Şerif Mardin. Şerif Mardin Okumaları (2. Baskı, 2013) içinde (s. 134-141) (Ed. T. Takış). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • Kara, H. (2017). Tek Parti Dönemi Din Politikası (1923-1946). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 9, Sayı 9, s. 111-136.
  • Kara, İ. (1998). Türkiye’de İslâmcılık Düşüncesi III Metinler Kişiler. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
  • Kara, İ. (2014). Türkiye’de İslâmcılık Düşüncesi II Metinler Kişiler (2. Baskı). İstanbul: Dergah Yayınları (İlk baskı 1987).
  • Kara, İ. (2015). Kutuz Hoca’nın Hatıraları: Cumhuriyet Devrinde Bir Köy Hocası (4. Baskı). İstanbul: Dergah ve Revak Yayınları.
  • Kara, İ. (2016). Din ile Modernleşme Arasında-Çağdaş Türk Düşüncesinin Meseleleri (5. Baskı). İstanbul: Dergah Yayınları.
  • Kara, İ. (2017a). Türkiye’de İslâmcılık Düşüncesi I Metinler Kişiler (3. Baskı). İstanbul: Dergah Yayınları (İlk baskı 1986).
  • Kara, İ. (2017b). Cumhuriyet Türkiye’sinde Bir Mesele Olarak İslâm 1-2 (8. ve 2. Baskı). İstanbul: Dergah Yayınları.
  • Kara, İ. (2017c). Müslüman Kalarak Avrupalı Olmak-Çağdaş Türk Düşüncesinde Din Siyaset Medeniyet. İstanbul: Dergah Yayınları.
  • Kara, İ. (2017d). İslâmcıların Siyasi Görüşleri 1-Hilafet ve Meşrutiyet (4. Baskı). İstanbul: Dergah Yayınları.
  • Kara, İ. (2017e). Şerif Mardin Ne Yaptı, Ne Yap(a)madı?. Biraz Yakın Tarih Biraz Uzak Hurafe içinde (s. 295-303). İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Karakaya, N. (2017, 6 Aralık). Nietzche’nin “Tanrı Öldü!” Sözü Üzerine. https://dusunbil.com/nietzschenin-tanri-oldu-sozu-uzerine/, E.t. 7 Ocak 2019.
  • Kardavi, Y. (1994). Tarihi Hesaplaşma İslâm-Laiklik. İstanbul: Denge Yayınları.
  • Kayalı, K. (1996). Türk Sosyolojisinin 1980’lerde Yeniden Biçimlenişi. Türk Düşünce Dünyasının Bunalımı-Görüntüdeki Dinamizmin Gölgelediği Tıkanıklık (2. Baskı, 2002) içinde (s. 147- 173). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Kenanoğlu, M. M. (2004). Osmanlı Millet Sistemi-Mit ve Gerçek. İstanbul: Klasik Yayınları.
  • Kılıçbay, M. A. (1994). Laiklik ya da Bu Dünyayı Yaşayabilmek. Cogito, Sayı 1, Yaz, s. 13-19.
  • Kıray, M. (1997). Sosyolojik Açıdan Gelişme Kavramının İrdelenmesi: Tarihsel-Toplumsal Süreç Olarak Gelişme-İlerleme ve Türkiye Gerçeği (Söy. F. Ercan, H. Kurtuluş ve M. Türkay). Seçme Yazılar (1999) içinde (s. 11-46). İstanbul: Bağlam Yayınları.
  • Kıray, M. (2000). Ereğli Ağır Sanayiden Önce Bir Sahil Kasabası. İstanbul: Bağlam Yayınları (İlk baskı 1964).
  • Kirman, A. ve Çapcıoğlu, İ. (2015). Sekülerleşme: Klasik ve Çağdaş Yaklaşımlar. Ankara: Otto Yayınları.
  • Kirman, M. A. ve Sarı, H. (2019). Post-Seküler Toplumda Anlam Arayışını ve Tasavvufu Yol Metaforu Üzerinden Okumak. Sekülerleşme Tartışmaları içinde (s. 197-218) (Ed. M. A. Kirman ve V. Ertit). Ankara: Kadim Yayınları.
  • Kocaoğlu, B. (2007). Atatürk Dönemi Laiklik Uygulamalarına Yönelik Bazı Toplumsal Tepkiler. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 2/4, Fall, p. 1298-1307, ISSN:1308-2140, www.turkishstudies.net, Ankara-Turkey.
  • Koçak, (2015, 17 Ocak). CHP, İnkılap ve Hac Yasağı. Star, https://www.star.com.tr/yazar/chpinkilap-- ve-hac-yasagi-yazi-991929/, E.t. 13 Mart 2019.
  • Konda Toplumsal Değişim Raporu: Türkiye’de İnançsızlık Yükselişte (2019, 4 Ocak). https://tr.euronews.com/2019/01/03/konda-nin-toplumsal-degisim-raporuna-gore-turkiye-deinancsizlik- yukseliste, E.t. 5 Şubat 2019.
  • Köktaş, M. E. (1993). Türkiye’de Dinî Hayat: İzmir Örneği. İstanbul: İşaret Yayınları.
  • Kosmin, B. A. ve Keysar, A. (Ed.) (2009). Secularism Women & The State: The Mediterranean World in the 21st Century. Hartford: Institute for the Study of Secularism in Society and Culture.
  • Kurtaran, U. (2016). Karlofça Antlaşması’nda Venedik, Lehistan ve Rusya’ya Verilen Ahidnamelerin Genel Özellikleri ve Diplomatik Açıdan Değerlendirilmesi. Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt 35, Sayı 60, s. 97-139.
  • Kuru, A. T. ve Stepan, A. (2013) Türkiye’de Demokrasi, İslâm ve Laiklik. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • Kutub, M. (1993). Çağdaş Fikir Akımları 3 (3. Baskı) (Çev. M. B. Eryarsoy). İstanbul: İşaret Yayınları.
  • Küçükcan, T. (2005). Modernleşme ve Sekülerleşme Kuramları Bağlamında Din, Toplumsal Değişme ve İslâm Dünyası. İslâmî Araştırmalar Dergisi, Sayı 13, s. 109-128.
  • Laiklik Dinin Siyasallaşması ve Şiddet (2002). Ankara: Türkiye İnsan Hakları Kurumu Yayınları.
  • Lewis, B. (1988). Islam et laicite: la naissance de la Turquie moderne. Paris: Fayard.
  • Luther, M. ve Calvin, J. (2016). Seküler Otorite-Sivil Yönetim (Çev. İ. H. Yılmaz). İstanbul: Pinhan Yayınları.
  • Madan, T. N. (2009). Modern Myths, Locked Minds: Secularism and Fundamentalism in India (2. Baskı). New Delhi: Oxford University Press.
  • Mardin, Ş. (1956). Din İptidailiği. Türkiye’de Din ve Siyaset (Makaleler 3) (10. Baskı, 2004) içinde (s. 243-248) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (1963). Siyasî İlimler-Sosyal İlimler. Siyasal ve Sosyal Bilimler (Makaleler 2) (7. Baskı, 2003) içinde (s. 43-48) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (1966). Türkiye’de Irkçılık. Türk Modernleşmesi (Makaleler 4) (14. Baskı, 2004) içinde (s. 349-357) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (1977a). Modern Türkiye’de Din. Türkiye’de Din ve Siyaset (Makaleler 3) (10. Baskı, 2004) içinde (s. 81-112) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (1977b). Din Sorunu Yeni Bir Düzeye Ulaşırken. Türkiye’de Din ve Siyaset (Makaleler 3) (10. Baskı, 2004) içinde (s. 237-242) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (1981). Türkiye’de Din ve Laiklik. Türkiye’de Din ve Siyaset (Makaleler 3) (10. Baskı, 2004) içinde (s. 35-77) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (1982). Bediüzzaman Said Nursi (1873-1960): Bir Tebliğin Şekillenişi. Türkiye’de Din ve Siyaset (Makaleler 3) (10. Baskı, 2004) içinde (s. 196-191) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (1983). İslâmcılık: Tanzimat Dönemi. Türkiye’de Din ve Siyaset (Makaleler 3) (10. Baskı, 2004) içinde (s. 9-21) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (1984). Türkiye’de Dini Sembollerin Dönüşümü Üstüne Bir Not. Türkiye’de Din ve Siyaset (Makaleler 3) (10. Baskı, 2004) içinde (s. 193-211) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (1985). Şerif Mardin’le Din ve Devlet Sosyolojisi Konusunda Söyleşi (Söy. A. Bayramoğlu ve A. Güngören). Türkiye’de Toplum ve Siyaset (Makaleler 1) (12. Baskı, 2004) içinde (s. 119-158) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (1986). Modern Türkiye’de Din ve Siyaset. Türkiye’de Din ve Siyaset (Makaleler 3) (10. Baskı, 2004) içinde (s. 113-143) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (1990). Atatürk ve Pozitif Düşünce. Türkiye’de Toplum ve Siyaset (Makaleler 1) (12. Baskı, 2004) içinde (s. 189-202) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (1991). 2000’e Doğru Kültür ve Din. Türkiye’de Din ve Siyaset (Makaleler 3) (10. Baskı, 2004) içinde (s. 213-236) (Der. M. Türköne ve T. Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (1994a). Kitle Toplumunda İslâm: Uyumla Kutuplaşma Karşı Karşıya. Türkiye, İslâm ve Sekülarizm (Makaleler 5) (4. Baskı, 2015) içinde (s. 159-166). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (1994b). Kolektif Bellek ve Meşruiyetlerin Çatışması. Avrupa’da Etik, Din ve Laiklik (1995) içinde (s. 7-14) (Haz. O. Abel, M. Arkoun ve Ş. Mardin). İstanbul: Metis Yayınları.
  • Mardin, Ş. (2000). Genel Hatlarıyla Modernleşme. Modernleşme, İslâm Dünyası ve Türkiye (İSAV İlmi Toplantılar Dizisi Kitabı, 2001) içinde (s. 21-29). İstanbul: Ensar Neşriyat.
  • Mardin, Ş. (2002). İsim Oyunları. Türkiye, İslâm ve Sekülarizm (Makaleler 5) (4. Baskı, 2015) içinde (s. 109-128). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (2003, 30 Eylül). Şerif Mardin: AKP’nin iktidarda olması Kemalizmin bir başarısı sayılmalıdır (AKP Neydiler Ne oldular?-Yazı Dizisi 3) (Söy. R. Çakır). http://www.rusencakir.com/AKP-Neydiler-Ne-oldular-3/48, E.t. 31 Mart 2018.
  • Mardin, Ş. (2003). Bediüzzaman Said Nursi Olayı: Modern Türkiye’de Din ve Toplumsal Değişim (9. Baskı) (Çev. M. Çulhaoğlu). İstanbul: İletişim Yayınları (İlk baskı İngilizce 1989).
  • Mardin, Ş. (2004a). Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu (5. Baskı) (Çev. M. Türköne, F. Unan ve İ. Erdoğan). İstanbul: İletişim Yayınları (İlk baskı İngilizce, The Genesis of Young Otoman Thought, Princeton University Press, 1962, Türkçe ilk baskı 1996).
  • Mardin, Ş. (2004b). Jön Türklerin Siyasi Fikirleri 1895-1908 (11. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları (İlk baskı 1964).
  • Mardin, Ş. (2004c). Din ve İdeoloji (13. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları (İlk baskı 1969).
  • Mardin, Ş. (2004d). İdeoloji (10. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları (İlk baskı 1976).
  • Mardin, Ş. (2004e). Şerif Mardin ile “Türk Siyaset Düşüncesi” Üzerine. Türkiye, İslâm ve Sekülarizm (Makaleler 5) (4. Baskı, 2015) içinde (s. 201-236) (Söy. G. Çetinsaya, C. Çakır, A. Okumuş, A. Arlı). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (2005). Operasyonel Kodlarda Süreklilik, Kırılma ve Yeniden İnşa: Dün ve Bugün Türk İslâmı İstisnacılığı. Türkiye, İslâm ve Sekülarizm (Makaleler 5) (4. Baskı, 2015) içinde (s. 167- 200). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (2006). 19. ve 20. Yüzyıllarda Osmanlı’da ve Türkiye’de İslâm. Türkiye, İslâm ve Sekülarizm (Makaleler 5) (4. Baskı, 2015) içinde (s. 43-108). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (2007a). Kültürel Değişme ve Aydın: Necip Fazıl ve Nakşibendi (Çev. B. Koçak). Orta Doğu’da Kültürel Geçişler içinde (s. 210-232) (Ed. Şerif Mardin). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • Mardin, Ş. (2007b). Sosyolojiden Tarihe Bakmak (Söy. B. Toksabay). Tarihsel Sosyoloji (4. Baskı, 2016) içinde (s. 214-232) (Haz. E. Özdalga). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • Mardin, Ş. (2008, 23 Mayıs). Prof. Şerif Mardin: Mahalle Baskısı, Ne Demek İstedim? (Söy. R. Çakır). http://www.rusencakir.com/Prof-Serif-Mardin-Mahalle-Baskisi-Ne-Demek- Istedim/2028, E.t. 17 Mart 2018.
  • Mardin, Ş. (2008). Kavramsal Kopuş. Türkiye, İslâm ve Sekülarizm (Makaleler 5) (4. Baskı, 2015) içinde (s. 129-147). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Mardin, Ş. (2011, 10 Ekim). “Yeniden İslâmî Diriliş ve Enerji Artışı Var” (Söy. N. Düzel). Taraf.
  • Mardin, Ş. (2011, 11 Ekim). “Said Nursi İki Kulaklıydı!” (Söy. N. Düzel). Taraf.
  • Mardin, Ş. (2015). Türkiye, İslâm ve Sekülarizm (Makaleler 5) (4. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Martin, D. (1991). Sekülerleşme Sorunu: Geçmiş ve Gelecek. Sekülerizm Sorgulanıyor (2002) içinde (s. 189-201) (Haz. ve Çev. A. Köse). İstanbul: Da Yayınları.
  • Martin, D. (1993). A General Theory of Secularization (2. Baskı). Hampshire: Gregg Revivals.
  • Martin, D. (2005). On Secularization: Towards a Revised General Theory. Surrey: Ashgate.
  • Meriç, N. (2005). Modernleşme, Sekülerleşme ve Protestanlaşma Sürecinde Değişen Kentte Dini Hayat ve Fetva Soruları. İstanbul: Kapı Yayınları.
  • Meriç, Ü. (2002). Cevdet Paşa’nın Toplum ve Devlet Görüşü (4. Baskı). İstanbul: Timaş Yayınları.
  • Mert, N. (1994a). Laiklik Tartışmasına Kavramsal Bir Bakış-Cumhuriyet Kurulurken Laik Düşünce. İstanbul: Bağlam Yayınları.
  • Mert, N. (1994b). Laiklik Tartışması ve Siyasal İslâm. Cogito, Sayı 1, Yaz, s. 87-99.
  • Mertcan, H. (2012). Bitmeyen Kavga Laiklik-Türkiye’de Din-Devlet-Diyanet. Ankara: Maki Yayınları.
  • Michel, T. (1994). Laisizme Katolik Bir Bakış (Çev. D. Şengeç). Cogito, Sayı 1, Yaz, s. 101-107.
  • Miller, R. (1995). Arguments Against Secular Culture. London: SCM Press.
  • Mirkelâmoğlu, N. (2000). Atatürkçü Düşünce ve Uygulamada Din ve Laiklik. İstanbul: Çağdaş Eğitim Vakfı Yayınları.
  • Narlı, N. (1994). Türkiye’de Laikliğin Konumu. Cogito, Sayı 1, Yaz, s. 21-29.
  • Nasr, V. R. S. (2001). Islamic Leviathan-Islam and the Making of State Power. New York: Oxford University Press.
  • Needham, A. D. ve Rajan, R. S. (Ed.) (2007). The Crisis of Secularism in India. Durham ve London: Duke University Press.
  • Neumark, F. (1982). Boğaziçine Sığınanlar-Türkiye’ye İltica Eden Alman İlim Siyaset ve Sanat Adamları 1933-1953 (Çev. Ş. A. Bahadır). İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Enstitüsü Yayınları.
  • Nisbet, R. (1970). The Sociological Tradition (4. Baskı). London: Heinemann.
  • Nisbet, R. (2016). Sosyolojik Düşünce Geleneği (2. Baskı) (Çev. Y. Kaplan). İstanbul: Paradigma Yayınları (İngilizce ilk baskı 1966).
  • Norris, P. ve Inglehart, R. (2004). Sacred and Secular-Religion and Politics Worldwide. New York: Cambridge University Press.
  • Ortaylı, İ. (2004). İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı (19. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Ozankaya, Ö. (1990). Türkiye’de Laiklik-Atatürk Devrimlerinin Temeli. İstanbul: Cem Yayınevi.
  • Öktem, N. (1994). Dinler ve Laiklik. Cogito, Sayı 1, Yaz, s. 31-47.
  • Öktem, N. (Ed.) (2013). Din-Devlet İlişkileri ve Laiklik Sempozyumu. İstanbul: Foks Yayınları.
  • Öldükçe Dirilecek Bir Düşünce ya da Klein Şişesinin Cini: İslâmcılık (2014). Tezkire, Sayı 48, s. 5-10.
  • Öngider, S. (2009). Kemalist Rejimin İnşası: Takrir-i Sükûn Kanunu. Dönemler ve Zihniyetler (Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 9) (2009) içinde (s. 312-318) (Ed. Ö. Laçiner). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Öz, M. (2013). Kanun-ı Kadimin Peşinde (Osmanlı’da Çözülme ve Gelenekçi Yorumları) (5. Baskı). İstanbul: Dergah Yayınları.
  • Özay, M. (2001). Sekülerleşme ve Din. İstanbul: İz Yayıncılık.
  • Özcan, E. (2013). Sekülerleşme Teorileri ve Neoliberalizm Bağlamında Dinin Yenide Canlanması. Günümüz Sosyolojisi-Yazılar I içinde (s. 355-385). Ankara: Sabev Yayınları.
  • Özcan, U. (2017, Ekim). Şerif Mardin’in Ardından. Sosyologca, Sayı 13-14, s. 27-34.
  • Özdalga, E. (1997). Sivil Toplum Düşmanları-Türkiye’de İslâmcı Öğrenci Hareketi İçindeki Son Gelişmeler Işığında Bir Tartışmaya Dair Düşünceler. İslâmcılığın Türkiye Seyri-Sosyolojik Bir Perspektif (3. Baskı, 2013) içinde (s. 69-88). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Özdemir, K. (2007). Cumhuriyet Döneminde Şapka Devrimi ve Tepkiler (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Özden, M. (2010). Müslüman Kültüründe Sekülerleşme Süreci. Ankara: Araştırma Yayınları.
  • Özel, İ. (1998). Sunuş. Türkiye Nasıl Laikleştirildi (2. Baskı) içinde (s. 7-9) (Haz. H. Durukan). İstanbul: Şule Yayınları.
  • Özgen, B. (1994). Düşünce Özgürlüğü ve Laiklik. İstanbul: Çınar Yayınları.
  • Öztürk, E. (2012). Cumhuriyet Dönemi Aydın Kimliği, Sekülerleşme ve Köy Enstitüleri. İstanbul: Rağbet Yayınları.
  • Özyürek, E. (2008). Modernlik Nostaljisi-Kemalizm, Laiklik ve Gündelik Hayatta Siyaset (Çev. F. B. Aydar). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
  • Paker, K. O. (2005). Günlük Düşüncede Modernlik, Din ve Laiklik. Ankara: Vadi Yayınları.
  • Pecora, V. P. (2006). Secularization and Culturel Criticism-Religion, Nation & Modernity. Chicago: The Univeristy of Chicago Press.
  • Pehlivan, R. (1996). Laiklik Yargılanıyor-İslâmî Açıdan Laiklik. İstanbul: Gonca Yayınevi.
  • Pena-Ruiz, H. (2001). La Laicite pour l’egalite. Paris: Mille et une Nuits.
  • Perry, W. N. (1996). Challenges to a Secular Society. Oakton: The Foundation for Traditional Studies. Rousseau, J. J. (2012). Toplum Sözleşmesi (9. Baskı) (Çev V. Günyol). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları (Orijinal ilk baskı 1762).
  • Robinson, F. (1987). İslâm’da Sekülerleşme (Çev. C. Çelik). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 13, 2002, s. 343-355.
  • Roover, J. D. (2015). Europe, India, And Limits of Secularism. New Delhi: Oxford University Press.
  • Roy, O. (2007). Secularism Confronts Islam. New York: Columbia University Press.
  • Sagona, A. ve Zimansky, P. (2018). Arkeolojik Veriler Işığında Türkiye’nin En Eski Kültürleri MÖ 1.000.000-550 (Çev. N. Başgelen, S. İ. Belik, M. Payne ve H. Taşkıran). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
  • Sencer, M. (1968). Dinin Türk Toplumundaki Etkileri. İstanbul: Garanti Matbaası.
  • Sezen, Y. (1993). Türk Toplumunun Laiklik Anlayışı (Ankete Dayalı Bir İnceleme). İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
  • Sezer, B. (2017). Toplum Farklılaşmaları ve Din Olayı (Yay. Haz. E. Eğribel ve U. Özcan). İstanbul: Doğu Kitabevi.
  • Sezgin, Ö. ve Şaylan, G. (1984). Terkkaiperver Cumhuriyet Fırkası. Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi (Cilt 8) (1984) içinde (s. 2043-2051). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Sherman, T. C. (2016). Muslim Belonging in Secular India: Negotiating Citizenship in Postcolonial Hyderabad. Delhi: Cambridge University.
  • Sinanoğlu, S. (1980). Türk Hümanizmi. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
  • Smith, C. (Ed.) (2003). The Secular Revolution. Berkeley: University of California Press.
  • Smith, S. D. (2010). The Disenchantment of Secular Discourse. Cambridge: Harvard University Press.
  • Stark, R. (1999). Toprağın Bol Olsun Sekülerleşme. Sekülerizm Sorgulanıyor (2002) içinde (s. 33-74) (Haz. ve Çev. A. Köse). İstanbul: Da Yayınları.
  • Subaşı, N. (2003). Öteki Türkiye’de Din ve Modernleşme. Ankara: Vadi Yayınları.
  • Subaşı, N. (2008). Mahalleyi Baskısıyla Hatırlamak. Şerif Mardin Okumaları (2. Baskı, 2013) içinde (s. 122-133) (Ed. T. Takış). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • Swatos, W. H. ve Christiano, K. J. (2000). Sekülerleşme Teorisi: Bir Kavramın Serüveni. Sekülerizm Sorgulanıyor (2002) içinde (s. 95-121) (Haz. ve Çev. A. Köse). İstanbul: Da Yayınları.
  • Şahin, İ. (2019). Sosyolojik Bir Bilginin Soy Kütüğü: Sekülerleşme Teorileri. Sekülerleşme Tartışmaları içinde (s. 71-115) (Ed. M. A. Kirman ve V. Ertit). Ankara: Kadim Yayınları.
  • Şeker, F. (2015). Cumhuriyet İdeolojisinin Nakşîbendîlik Tasavvuru: Şerif Mardin Örneği (2. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Şener, S. (2016). Sosyal İlim ve Değerler-Değerler Sosyolojisi (2. Baskı). İstanbul: Strateji Danışmanlık Yayınları.
  • Şener, S. (2017). Sosyoloji-Sosyal Bilimlere Alternatif Yaklaşım (7. Baskı). İstanbul: Strateji Danışmanlık Yayınları.
  • Şentürk, R. (1996). İslâm Dünyasında Modernleşme ve Toplumbilim-Türkiye ve Mısır Örneği. İstanbul: İz Yayınları.
  • Şentürk, R. (2004). Yeni Din Sosyolojileri. İstanbul: Gelenek Yayınları.
  • Şentürk, R. (2008). Türk Düşüncesinin Sosyolojisi: Fıkıhtan Sosyal Bilimlere. İstanbul: Etkileşim Yayınları.
  • Şerif Mardin Oturumu Sonrası Tartışma ve Sorular (2007). Türk Sosyolojisinde Üç Bilim İnsanı: Cahit Tanyol-Mübeccel B. Kıray-Şerif Mardin (2010) içinde (s. 159-172) (Haz. Ç. Kovanlıkaya ve E. Çav). İstanbul: Bağlam Yayınları.
  • Şeyh, S. B. (1998). Laik Dünyada İslâm-Yeni Bir Değerlendirme. İstanbul: Sabah Kitapları.
  • Tanyol, C. (1942, Aralık). Milliyet ve San’at. Değirmen, Sayı 3, s. 68-70.
  • Tanyol, C. (1948, 23 Nisan). İki Müslüman Cenazesi. Son Telgraf
  • Tanyol, C. (1948, 4 Temmuz). İslâmiyet’te Laiklik Mümkün müdür?. Son Telgraf.
  • Tanyol, C. (1948, 18 Temmuz). İslâmiyet’te Laiklik Nasıl Düşünülmelidir?. Son Telgraf.
  • Tanyol, C. (1949). Dil Bahsinde Temkin Lazım. Yeni İstanbul.
  • Tanyol, C. (1951, 9 Şubat). Kelimelerin Hayatı. Yeni Sabah.
  • Tanyol, C. (1951, 27 Temmuz). Nizip Müftüsü. Yeni Sabah.
  • Tanyol, C. (1951, 9 Kasım). Atatürk. Yeni Sabah.
  • Tanyol, C. (1951, 16 Kasım). Din Bezirgânları. Yeni Sabah.
  • Tanyol, C. (1951, 30 Kasım). Hayat ve Laiklik Karşısında İslâmiyet. Yeni Sabah.
  • Tanyol, C. (1952, 1 Ocak). Tanzimat’ın Yapısı ve Edebiyat. Varlık, Sayı 378, s. 4.
  • Tanyol, C. (1952, 14 Mart). Cinayetlerin İçtimai Sebepleri. Yeni Sabah.
  • Tanyol, C. (1952, 4 Nisan). Dile Dair Düşünceler. Yeni Sabah.
  • Tanyol, C. (1952, 1 Mayıs). Dil ve Düşünce. Varlık, Sayı 382, s. 4-5.
  • Tanyol, C. (1952, 11 Temmuz). Türk Folklor Araştırmaları. Yeni Sabah.
  • Tanyol, C. (1953, 13 Şubat). Irk ve Milliyet. Yeni Sabah.
  • Tanyol, C. (1953, 13 Mart). Din Dersleri ve Layiklik. Yeni Sabah.
  • Tanyol, C. (1953, 28 Ağustos). 26 Ağustos. Yeni Sabah.
  • Tanyol, C. (1954). Sanat ve Ahlak. İstanbul: İ.Ü.E.F. Yayınları.
  • Tanyol, C. (1954, 5 Şubat). Milliyetçilik ve Faşizm. Yeni Sabah.
  • Tanyol, C. (1954, 12 Şubat). Ahlâk Terbiyesinin Şartları. Yeni Sabah.
  • Tanyol, C. (1954, 26 Ağustos). Dil Kurumundan Dil Akademisine. Cumhuriyet.
  • Tanyol, C. (1954, 13 Ekim). Folklor ve Laik Kültür. Cumhuriyet.
  • Tanyol, C. (1955, Şubat). Örf ve Âdet ve İslâm Hukuku. Türk Yurdu, Sayı 241, s. 590-593.
  • Tanyol, C. (1955, 10 Mart). Sahte Milliyetçilik ve Sahte Dindarlık. Cumhuriyet.
  • Tanyol, C. (1955, Haziran). Türk Milliyetçiliğinin Gerçekleri ve Türkçülük. Türk Yurdu, Sayı 245, s. 903-906.
  • Tanyol, C. (1955, 10 Eylül). Din ve Devlet. Cumhuriyet.
  • Tanyol, C. (1956, Ocak). Din ve Mektep. Türk Yurdu, Sayı 252, s. 499-502.
  • Tanyol, C. (1956, 17 Mart). Çarşafa Dair. Cumhuriyet.
  • Tanyol, C. (1956, 22 Kasım). Din Terbiyesi. Havadis.
  • Tanyol, C. (1956, 23 Kasım). Din Terbiyesi ve Devlet. Havadis.
  • Tanyol, C. (1956, 24 Kasım). Din Terbiyesi ve Laik Öğretim. Havadis.
  • Tanyol, C. (1956, 25 Kasım). Din Terbiyesi ve İrtica. Havadis.
  • Tanyol, C. (1956, 27 Kasım). Din ve Ahlak Dersi. Havadis.
  • Tanyol, C. (1956, 28 Kasım). İrtica ve Halk. Havadis.
  • Tanyol, C. (1956, 31 Aralık). Yobaz Damgası. Havadis.
  • Tanyol, C. (1957, 22 Ocak). Din Adamı. Havadis.
  • Tanyol, C. (1957, 4 Mart). Dinde Reform. Havadis.
  • Tanyol, C. (1957, 11 Nisan). Bir Zihniyete Cevap. Havadis.
  • Tanyol, C. (1957, 15 Nisan). Çarşaf. Havadis.
  • Tanyol, C. (1958, 19 Nisan). Din Ticareti. Cumhuriyet.
  • Tanyol, C. (1958, 11 Ekim). Kur’an ve İbadet. Cumhuriyet.
  • Tanyol, C. (1958, 20 Ekim). Türkçe İbadet ve Din Terbiyesi. Cumhuriyet.
  • Tanyol, C. (1959, Mayıs). Dün Bugün İrtica-İnkılap. Türk Düşüncesi, Sayı 5, s. 24-29.
  • Tanyol, C. (1960). Sosyal Ahlak: Laik Ahlaka Giriş. İstanbul: İ.Ü.E.F. Yayınları.
  • Tanyol, C. (1960, 13 Ocak). Din ve Âdetler. Cumhuriyet.
  • Tanyol, C. (1960, 9 Ağustos). Devlet Dini-Millet Dini. Cumhuriyet.
  • Tanyol, C. (1962, 6 Nisan). Din Gerçeği. Cumhuriyet.
  • Tanyol, C. (1962, 5 Ekim). Bunalım. Cumhuriyet.
  • Tanyol, C. (1962, 23 Kasım). Din Adamı ve Yobaz. Cumhuriyet.
  • Tanyol, C. (1963, 25 Ocak). Fikir ve Aksiyon. Cumhuriyet.
  • Tanyol, C. (1965, 9 Temmuz). Tehlike Çanı I. Yön, Sayı 118, s. 16.
  • Tanyol, C. (1965, 30 Temmuz). Tehlike Çanı II. Yön, Sayı 122, s. 7.
  • Tanyol, C. (1965, 13 Ağustos). Tehlike Çanı III: Çıkar Yol Niçin Sosyalizm?. Yön, Sayı 124, s. 16.
  • Tanyol, C. (1965, 17 Eylül). Tehlike Çanı IV: Çıkar Yol Niçin Sosyalizm?. Yön, Sayı 129, s. 12.
  • Tanyol, C. (1965, 24 Eylül). Tehlike Çanı V: İslâm’ın Cenneti Sosyalizmdir. Yön, Sayı 130, .s. 7.
  • Tanyol, C. (1966, Ağustos). Aydın Din Adamı Sorunu. Cem, Sayı 2, s. 10-11.
  • Tanyol, C. (1967, Eylül). Halkın Dini Devletin Dini. Cem, Sayı 16, s. 2-3.
  • Tanyol, C. (1969). Kuruluş ve Fetih Destanı. İstanbul: Gün Matbaası (2. baskı, 2004, İstanbul: Pozitif Yayınları).
  • Tanyol, C. (1970). Sosyolojik Açıdan Din Ahlak Laiklik ve Politika Üzerine Diyaloglar. İstanbul: Okat Yayınevi.
  • Tanyol, C. (1978, Ekim). Dil-Düşünce ve Yazı. Ulusal Kültür, Sayı 2.
  • Tanyol, C. (1978, 15 Ekim). Terör’ün Gerçek Kökleri ve Çözüm Yolları (Forumu Yöneten: A. Gevgili; Katılımcılar: C. Tanyol, Ü. Doğanay, S. Güran). Milliyet.
  • Tanyol, C. (1983, 11 Kasım). Kemalizm Yoktur, Kemalistler Vardır. Yazko Somut, Sayı 41, s. 7.
  • Tanyol, C. (1987, 1-13 Haziran). Din ve Laiklik 1-13 (13 günlük yazı dizisi). Güneş.
  • Tanyol, C. (1987, 19 Temmuz). Türk-İslâm Sentezcileri. Güneş.
  • Tanyol, C. (1987, 2 Ağustos). Mevlevi Akçesi. Güneş.
  • Tanyol, C. (1987, 11 Ekim). Minare ve Ezan. Güneş.
  • Tanyol, C. (1987, 25 Ekim). Ezan Türkçe mi Okunmalı Arapça mı. Güneş.
  • Tanyol, C. (1988, 28 Şubat). Örtülü Kadın ve Moda. Güneş.
  • Tanyol, C. (1988, 29 Aralık). Ortadoğu’daki Boşluk. Güneş.
  • Tanyol, C. (1989). Laiklik ve İrtica. İstanbul: Altın Kitaplar.
  • Tanyol, C. (1989, 2 Şubat). Yanlışlık Nerede. Güneş.
  • Tanyol, C. (1989, 9 Mart). Türban Tartışması. Güneş.
  • Tanyol, C. (1989, 11 Mayıs). İslâmiyet İlerlemeye Engel mi?. Güneş.
  • Tanyol, C. (1989, 15 Mayıs). Ziya Gökalp’a Göre İslâmiyet’te İlerleme. Güneş.
  • Tanyol, C. (1989, 18 Mayıs). Atatürk Mucizesi: Laiklik. Güneş.
  • Tanyol, C. (1989, 17 Ağustos). “Atatürk Demokrasi Rejimini İstemedi” (Söy. V. Kasar). Yeni Nesil.
  • Tanyol, C. (1989, 18 Ağustos). “Atatürk İnkılapları Tabansız Olarak Yaptı” (Söy. V. Kasar). Yeni Nesil.
  • Tanyol, C. (1990). Çankaya Dramı: Silahlı Ordu/Silahsız Ordu. İstanbul: Altın Kitaplar.
  • Tanyol, C. (1990, Mart). Suudi Arabistan Müslümanlığına Doğru. Türk Henkel.
  • Tanyol, C. (1991, Haziran). Tehlikede Olan Miras. Cem, Sayı 1, s. 28.
  • Tanyol, C. (1991, Temmuz). Türk Müslümanlığı ve Alevilik. Cem, Sayı 2, s. 8.
  • Tanyol, C. (1991, Ağustos). Demokrasinin Yitik Halkası: Laiklik. Cem, Sayı 3, s. 8-10.
  • Tanyol, C. (1991, Eylül). Din Sömürüsü ve Politika. Cem, Sayı 4, s. 23-24.
  • Tanyol, C. (1991, 14 Aralık). Cumhuriyeti Kemiren Üç Tehlike. Cumhuriyet.
  • Tanyol, C. (1992, Şubat). Türkçe’nin Korunmasında Tarikatların Rolü. Cem, Sayı 9,
  • Tanyol, C. (1992, Mart). Tarikat ve Kadın. Cem, Sayı 10, s. 6-7.
  • Tanyol, C. (1992, 7 Mart). Türban ve Moda Babında. Cumhuriyet.
  • Tanyol, C. (1992, 12 Kasım). İslâmiyet’te Laiklik Mümkün müdür?. Milliyet.
  • Tanyol, C. (1993, Kasım) İslâmiyet’in Çıkmazları. Cem, Sayı 30, s. 5-6.
  • Tanyol, C. (1995, Ocak). Alevi Şeriatı. Cem, Sayı 44, s. 5-6.
  • Tanyol, C. (1995, Şubat). Alevilik ve Kadın. Cem, Sayı 45, s. 5-6.
  • Tanyol, C. (1995, 11 Şubat). Bir Siyasi Cinayet: Türkçe Ezan Neden Kalktı. Pazar Postası.
  • Tanyol, C. (1995, Mayıs). Anayasa İçindeki Bomba: Diyanet Başkanlığı ve Zorunlu Din Dersleri. Cem, Sayı 48, s. 4-5.
  • Tanyol, C. (1995, 17 Haziran). Cuma Namazı Tartışması. Pazar Postası.
  • Tanyol, C. (1995, Eylül). Şeriat Ama Hangi Şeriat?. Cem, Sayı 52, s. 6.
  • Tanyol, C. (1995, Kasım). Demokratik ve Teokratik İki Mezhep. Cem, Sayı 54, s. 2-3.
  • Tanyol, C. (1996, 17 Şubat). RP Öcü mü?. Pazar Postası.
  • Tanyol, C. (1996, 2 Mart). Türkçe Ezan Kurbanı Bir Başsavcı. Pazar Postası.
  • Tanyol, C. (1996, 30 Mart). Refah Partisi Şeriatçı mıdır?. Pazar Postası.
  • Tanyol, C. (1996, 29 Eylül). Şeriata Çağrı. Pazar Postası.
  • Tanyol, C. (1997). Cahit Tanyol ile Söyleşi (Söy. A. Aydın). Alevilik Bektaşilik Söyleşileri içinde (s. 169-193). İstanbul: Pencere Yayınları.
  • Tanyol, C. (1997, Mart). İrtica ve Şeriat Ayrımı. Türk Henkel, Sayı 146, s. 11-16.
  • Tanyol, C. (1999). Neden Türban: Şeriat ve İrtica. İstanbul: Gendaş Yayınları.
  • Tanyol, C. (1999, 15 Mayıs). Hayınlığın Böylesi. Cumhuriyet.
  • Tanyol, C. (2003, Bahar). Cahit Tanyol ile Söyleşi: Hayata, Edebiyata, Düşünceye Dair (Söy. T.
  • Tanyol). Cogito, Sayı 35, s. 85-99.
  • Tanyol, C. (2003, 30 Aralık). Türban Amaç mı Araç mı? 1. Cumhuriyet.
  • Tanyol, C. (2003, 31 Aralık). Türban Amaç mı Araç mı? 2. Cumhuriyet.
  • Tanyol, C. (2004, 1 Ocak). Türban Amaç mı Araç mı? 3. Cumhuriyet.
  • Tanyol, C. (2009a, 25 Şubat). Türk Halkı Sınavda!. www.teksatir.com.tr, E.t. 2009
  • Tanyol, C. (2009b, 1 Temmuz). Korku İmparatorluğu. www.teksatir.com.tr, E.t. 2009.
  • Tartışma ve Katkılar (1994). Avrupa’da Etik, Din ve Laiklik (1995) içinde (s. 41-78) (Haz. O. Abel, M. Arkoun ve Ş. Mardin) (Çev. S. Dolanoğlu ve S. Yılmaz). İstanbul: Metis Yayınları.
  • Tartışılan Değerler Açısından Türkiye (1996). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları (Sempozyum Metinleri, 17-18 Haziran 1995).
  • Taşgetiren, A. (1994). Laiklik Çıkmazı. İstanbul: Erkam Yayınları.
  • Taşgetiren, A. (1995). Batı, NATO, İslâm. Altınoluk, Sayı 110, s. 3-4.
  • Taşkın, Y. (2001). Kemalist Kültür Politikaları Açısından Türk Tarih ve Dil Kurumları. Kemalizm (Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 2) (4. Baskı, 2004) içinde (s. 419-424) (Ed. A. İnsel). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Taylor, C. (2007). A Secular Age. Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press.
  • Tepe, S. (2008). Beyond Sacred and Secular-Politics of Religion in Israel and Turkey. Stanford: Stanford University Press.
  • Tığlı, A. (2017). İran’da Entelektüel Dinî Düşünce Hareketi. İstanbul: Mana Yayınları. Tillich, P. (2003). İki Tip Din Felsefesi (Çev. A. Çınar). Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 12, Sayı 1, s. 331-344.
  • Toker, İ. (2009). Teolojik Bir İnşa Olarak Laiklik. Ankara: FCR Yayınları.
  • Treadgold, D. W. (1973). The West in Russia and China: Religious and Secular Thought in Modern Times: China, 1582-1949. Cambridge: Cambridge University.
  • Tuncer, A. (1973). Türk İnkılâbının Büyük Aşaması Lâiklik ve Din-Türklerin Vicdan Hürriyeti Tarihi. İzmir: Ticaret Matbaacılık.
  • Tuzcuoğlu, R. (1995). NATO’nun Yeni Hedefi İslâm. Altınoluk, Sayı 109, s. 48-49.
  • Türk Diyanet Vakfı Komisyonu (2017). FETÖ: Örgütlenmiş Din İstismarının Tahlili. Ankara: Türk Diyanet Vakfı Yayınları.
  • Türkdoğan, O. (2005a). Kemalist Sistem ve Sosyolojik Yapısı. İstanbul: IQ Yayınları.
  • Türkdoğan, O. (2005b). İslâm Değerler Sistemi ve Max Weber. İstanbul: IQ Yayınları.
  • Türkdoğan, O. (2014). Millî Kültür, Modernleşme ve İslâm. Konya: Çizgi Yayınevi. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Laiklik İlkesinin Devamlılığının Sağlanması İçin Yapılması Gereken Faaliyetler (1998). İstanbul: Harp Akademileri Basımevi.
  • Ucuzsatar, N. U. (2012). Din Siyaset İslâm Üçgeninde Laik Devrim. İstanbul: Derin Yayınları.
  • Uluköse, G. T. (2008). Hasan Âli Yücel. İstanbul: Kastaş Yayınları.
  • Uzpeder, E., Özçelik, S. ve Kurma, E. (Haz.) (2010). Gündelik Hayatta Laiklik Pratikleri. İstanbul: Helsinki Yurttaşlar Derneği.
  • Vergin, N. (1988). Pozitivist Optimizim ve Sosyolojinin Doğuşu. Din, Toplum ve Siyasal Sistem (2000) içinde (s. 191-206). İstanbul: Bağlam Yayınları.
  • Vergin, N. (2000). Din, Toplum ve Siyasal Sistem. İstanbul: Bağlam Yayınları.
  • Warner, M., Antwerpen, J. V. ve Calhoun, C. (Ed.) (2010). Varieties of Secularism in a Secular Age. Cambridge: Harvard University Press.
  • Wallerstein, I. (2016). Bildiğimiz Dünyanın Sonu-Yirmi Birinci Yüzyıl İçin Sosyal Bilim (5. Baskı) (Çev. T. Birkan). İstanbul: Metis Yayınları.
  • Weber, M. (1964). The Sociology of Religion. Boston: Beacon Press (İlk baskı 1922).
  • Weber, M. (1985). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu (Çev. Z. Aruoba). İstanbul: Hil Yayınları.
  • Westerlund, D. (Ed.) (1996). Questioning the Secular State: The Worldwide Resurgence of Religion in Politics. London: Hurst & Company.
  • White, J. (2013). Müslüman Milliyetçiliği ve Yeni Türkler. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Wilson, B. R. (1966). Religion in Secular Society: A Sociological Comment. London: C. A. Watts and Co.
  • Yashin, N. Y. (2002). Faces of the State: Secularism and Public Life in Turkey. Princeton: Princeton University Press.
  • Yavuz, H. (2009). Secularism and Muslim Democracy in Turkey. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Yavuz, M. H. (2011). Erbakan’dan Erdoğan’a Laiklik, Demokrasi, Kürt Sorunu ve İslâm (Çev. L. Adalı). İstanbul: Kitap Yayınevi.
  • Yazıcıoğlu, H. (1993). Bir Din Politikası Laiklik. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
  • Yelken, R. (1999). Cemaatin Dönüşümü-Geç Modern Dönemde Cemaat Sosyolojisi. Ankara: Vadi Yayınları.
  • Yıldırım, E. (2012). Hayali Modernlik: Türk Modernliğinin İcadı (2. Baskı). İstanbul: Doğu Kitabevi.
  • Yıldırım, E. (2013). Erken Cumhuriyet Yılları Milli Kimlik Tartışmaları: Hasan Ali Yücel ve Türkiye’de Hümanizma Arayışları. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/7, Summer, p. 745-763, ISSN:1308-2140, www.turkishstudies.net, Ankara-Turkey.
  • Yıldız, A. (2001). Kemalist Milliyetçilik. Kemalizm (Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 2) (4. Baskı, 2004) içinde (s. 210-234) (Ed. A. İnsel). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Yıldız, A. (2004). “Ne Mutlu Türküm Diyebilene”-Türk Ulusal Kimliğinin Etno-Seküler Sınırları: 1919-1938 (2. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Yıldız, G. (2009). Neferin Adı Yok: Zorunlu Askerliğe Geçiş Sürecinde Osmanlı Devleti’nde Siyaset, Ordu, Toplum (1826-1839). İstanbul: Kitabevi Yayınları.
  • Zürcher, E. J. (1987). Milli Mücadelede İttihatçılık (Çev. N. Salihoğlu). İstanbul: Bağlam Yayınları.
Turkish Studies- Comparative Religious Studies-Cover
  • ISSN: 2667-5544
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2006
  • Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

EBU HANİFE’NİN TARTIŞMA VE ELEŞTİRİ YÖNTEMİ

Metin ÖZDEMİR

BİR EĞİTİMCİ OLARAK HZ. PEYGAMBER (S.A.V)’İN MİZAH ANLAYIŞI

Musa ERKAYA

TÜRKİYE’DE DİN VE SEKÜLARİZM: CAHİT TANYOL İLE ŞERİF MARDİN’İN YAKLAŞIMLARININ KARŞILAŞTIRMALI İNCELEMESİ

Erkan ÇAV

MÜZENÎ’NİN İMAM ŞÂFİÎ’YE AYKIRI GÖRÜŞLERİ -SARHOŞUN TALAKI ÖRNEĞİ-

Nasi ASLAN, Mehmet Ali SEZER

SUFİLERİN HAC YOLCULUĞU

Esra DOĞAN TURAY

VİCTOR FRANKL, LOGOTERAPİ VE VİCDANIN VAROLUŞ ANALİZİ

Tahsin KULA, Müslüme ERDEN

ABBASİ İHTİLAL KAHRAMANLARINDAN KAHTABE B. ŞEBİB

Fatih GÜZEL