Yasin KORKMAZ, TUGAY AYAŞAN, Sait AYKANAT, Mustafa AVCI

Çukurova İkinci Ürün Koşullarında Yetiştirilen Silajlık Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinin Verim ve Silaj Kalite Performanslarının Değerlendirilmesi

Araştırma Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Hacıali işletmesinde 4 tekerrürlü olarak tesadüf blokları deneme desenine göre 2013-2014 yıllarında yürütülmüştür. Denemelerde materyal olarak 13 adet kamu ve 1 adet özel sektör mısır tohumluğu kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre incelenen mısır çeşitlerinin bitkisel özelliklerinde, kuru otunda ve silaj kalitesinde istatistiksel olarak önemli farklılıklar gösterdikleri saptanmıştır. Çeşitlerin bitkisel özelliklerinde ortalama bitki boyu, yaprak sayısı ve oranı, sap çapı, koçan sayısı, sap oranı, koçan oranı ve yeşil ot verimi sırasıyla 249,9 cm, 12,97 bitki/adet, %19,24, 22,08 mm, 0,93 bitki/adet, %42,32, %38,40, 4.251,57 kg/da olarak saptanmıştır. Çeşitlerin kuru otunda ortalama ham protein oranı (HP) %8,80, asit deterjanda çözünmeyen lif oranı (ADF) %34,91, nötr deterjanda çözünmeyen lif oranı (NDF) %59,7, ham kül oranı (HK) %7,2, sindirilebilir kuru madde oranı (SKMO) %61,7, ham protein verimi (HPV) 99,39 kg/da, kuru madde oranı (KMO) %29,4, kuru madde verimi (KMV) 1.164 kg/da ve kuru ot verimi ise 1.257 kg/da olarak saptanmıştır. Çeşitlerin silajında ortalama ham protein oranı (HP) %8,22, ADF oranı %29,27, NDF oranı %50,48, pH 3,57, sindirilebilir kuru madde oranı (SKMO) %66,1, kuru madde oranı (KMO) %28,14, ham protein verimi (HPV) 92,6 kg/da, ve Fleig puanı ise 118,35 olarak saptanmıştır. Sonuç olarak Burak, Sasa 1 (AĞA çeşidi) ve Ada 334 çeşitlerinin araştırmada yer alan diğer çeşitlere göre daha iyi performans göstererek dekara daha yüksek yeşil ot verimi (5.365, 5.029 ve 4.563 kg/da) ve kuru madde verimi (1.471, 1.281 ve 1.241 kg/da) sağladıklarını ortaya koymuştur. Söz konusu çeşitler bölgemizde ikinci ürün koşullarında silajlık mısır yetiştirilmesi amacıyla üreticilerimize tavsiye edilebilir.

Determination of Yield and Quality Performances of Silage Maize Cultivars to be Grown as Second Crop under Çukurova Conditions

The research was carried out in the Eastern Mediterranean Agricultural Research Institute-Hacı Ali location with 4 replications according to the randomized block trial design in 2013-2014. 13 public and 1 private sector maize variety were used as material in the trials. According to the results of the analysis, it was determined that the maize varieties examined showed statistically significant differences in plant properties, dry grass and silage quality. Average plant height, number of leaves, leaf ratio, stem diameter, number of cob, stem ratio, cob ratio and green grass yield were 249.9 cm, 12.97 plant/piece, 19.24%, 22.08 mm, 0.93 plant/unit, 38.40% and 4,251.57 kg/da respectively. According to the analysis, it was observed that the average crude protein content, ADF ratio, NDF ratio, crude ash content, digestible dry matter ratio, crude protein yield, dry matter rate, dry matter yield and hay yield were 8.80%, 34.91%, 59.7%, 7.2%, 61.7%, 993.9 kg/ha, 29.4%, 11,640 kg/ha 12,570 kg/ha in dry grass, respectively. For the silage of varieties, the average crude protein content, ADF ratio, NDF ratio, pH, digestible dry matter rate, dry matter ratio, crude protein yield and Fleig score were 8.22%, 29.27%, 50.48%, 3.57, 66.1%, 28.14%, 926 kg/ha and 118.35, respectively. Burak, Sasa 1 and Ada 334 genotypes performed better in terms of green yield per hectare (53,650, 50,290 and 45,630 kg/ha) and dry matter yield (14,710, 12,810 and 12,410 kg/ha). These varieties can be recommended to producers as silage maize varieties under second crop conditions in Çukurova region of Turkey.

PDF

___

Akdemir H, Alçiçek A, Erkek R. 1997. Farklı Mısır Varyetelerinin Agronomik Özellikleri, Silolanma Kabiliyeti ve Yem Değeri Üzerine Araştırmalar. Türkiye 1. Silaj Kongresi, 16-19 Eylül, Hasad Yayıncılık, s:235-240, İstanbul.

Akdeniz H, Yılmaz İ, Andiç N, Zorer Ş. 2004. Bazı Mısır Çeşitlerinde Verim ve Yem Değerleri Üzerine Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 14(1): 47- 51.

Alçiçek A, Tarhan F, Özkan K, Adışen F. 1999. İzmir İli ve Civarında Bazı Süt Sığırcılığı İşletmelerinde Yapılan Silo Yemlerinin Besin Madde İçeriği ve Silaj Kalitesinin Saptanması Üzerine Bir araştırma. Hayvansal Üretim, 40(1): 54-63.

Aydın İ, Uzun F. 1995. Samsun Ekolojik Şartlarında İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen Silajlık Mısırın, Kuru Ot ve Ham Protein Verimi Üzerine Sıklık ve Biçim Zamanlarının Etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 10(1): 15-22. Samsun.

Bayram M. 2010. İkinci Ürün Silajlık Mısır Tarımında Farklı Toprak İşleme Yöntemlerinin Mısır Çeşitlerinin Verim ve Kalitelerine Etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makineleri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Tokat.

Bulut S, Çağlar Ö, Öztürk A. 2008. Bazı Mısır Çeşitlerinin Erzurum Ovası Koşullarında Silaj Amaçlı Yetiştirilme Olanakları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 39 (1): 83-91.

Çeçen S, Öten M, Erdurmuş C. 2005. Batı Akdeniz Sahil Kuşağında Sorgum (Sorghum bicolor L.), Sudanotu (Sorghum sudanense Staph.) ve Mısırın (Zea mays L.) İkinci Ürün Olarak Değerlendirilmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18 (3): 337-341.

Çiğdem İ, Uzun F. 2006. Samsun İli Taban Alanlarında İkinci Ürün Olarak Yetiştirilebilecek Bazı Silajlık Sorgum ve Mısır Çeşitleri Üzerine Bir Araştırma. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 21(1):14-19.

Düzgüneş O, Kesici T, Kavuncu O, Gürbüz F. 1987. Araştırma ve Deneme Metotları (İstatistik Metotları-II). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 1021, 295.

Eralp Ö. 2007. Menemen Koşullarında İkinci Ürün Tarımına Uygun Silajlık Mısır Çeşitlerinin Belirlenmesi (Yüksek Lisans tezi), Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.

Erdal Ş, Pamukçu M, Ekiz H, Soysal M, Savur O, Toros A. 2009. Bazı Silajlık Mısır Çeşit Adaylarının Silajlık Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(1):75-81.

Ergül Y. 2008. Silajlık Mısır Çeşitlerinin Önemli Tarımsal ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırma. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, s: 25, Konya.

Geren H, Kavut YT. 2009. İkinci Ürün Koşullarında Yetiştirilen Bazı Sorgum (Sorghum sp.) Türlerinin Mısır (Zea mays L.) ile Verim ve Silaj Kalitesi Yönünden Karşılaştırılması Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 46(1): 9-16.

Güneş A, Acar R. 2006. Karaman Ekolojik Koşullarında Silajlık Hibrit Mısır Çeşitlerinin İkinci Ürün Olarak Yetiştirme İmkânlarının Belirlenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 20(39):84-92.

Güneş A. 2004. Karaman Ekolojik Koşullarında Silajlık Hibrit Mısır Çeşitleri ve Sorgum-Sudan Otu Melezlerinin İkinci Ürün Olarak Yetiştirme İmkanlarının Belirlenmesi. S.Ü.Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya.

Han E. 2016. Bazı Mısır Çeşitlerinin Dane Verimleri ile Silaj ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Ün. FBE, Ordu.

İptaş S, Yılmaz M, Öz A, Avcıoğlu R. 1997. Tokat Ekolojik Şartlarında Silajlık Mısır, Sorgum Tür ve Melezlerinden Yararlanma Olanakları. Türkiye Birinci Silaj Kongresi. Hasad Yayıncılık. 97-105. İstanbul.

İptaş S, Yılmaz M. 1996. Tokat Ekolojik Şartlarında Fiğ-Tahıl Karışımlarında Biçim Zamanlarının Verim ve Kaliteye Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1996 (1): 383-385.

Karayiğit İ. 2005, Farklı Olgunluk Dönemlerindeki Bazı Melez Mısır Çeşitlerinin Silaj Kalitesi Üzerine Araştırmaları. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enst. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.

Kavut YT, Soya H. 2012. Ege Bölgesi Koşullarında Bazı Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinin Silaj Kalite Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma1. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49 (3):223-227.

Manga N, Tansı V, Sağlamtimur T. 1991. Çukurova Koşullarında 2. Ürün Olarak Yetiştirilen Değişik Mısır Çeşitlerinde Hasat Zamanının Hasıl Verimi ve Bazı Tarımsal Karakterlere Etkisi Üzerinde Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Adana.

Muck RE, Dikerson JT. 1988. Storage Temperature Effects On Proteolysis in Alfalfa Silage. Trans. ASAE 31, 1005-1009.

Olgun M, Kutlu İ, Ayter NG, Başçiftçi ZB, Kayan N. 2012. Farklı Silajlık Mısır Genotiplerinin Eskişehir Koşullarında Adaptasyon Yeteneklerinin Belirlenmesi. Biyoloji Bilimler Araştırma Dergisi 5 (1): 93-97. 2012 ISSN:1308-3961. EISSN: 1308-0261. www.nobel.gen.tr.

Özata E, Öz AZ, Kapar H. 2012. Silajlık Hibrit Mısır Çeşit Adaylarının Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 5(1): 37-41. 2012. ISSN: 1308-3945. E-ISSN: 1308-027.www.nobel.gen.tr.

Özyiğit Y, Bilgen M. 2006. Bazı Baklagil Yem Bitkilerinde Farklı Biçim Dönemlerinin Bazı Kalite Faktörleri Üzerine Etkisi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(1):29-34.

Sade B, Akbudak MA, Acar R, Arat E. 2002. Konya Ekolojik Şartlarında Silajlık Olarak Uygun Mısır Çeşitlerinin Belirlenmesi. Hayvancılık Araştırma Dergisi 12 (1):17-22, Konya.

TÜİK. 2016. Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi: 31.12.2016)

Van Soest PJ. 1994. Feeding strategies, taxonomy and evolution. Nutritional Ecology of the Ruminant. 2nd ed. Ithaca, NY: Cornell University Press. p, 22-56.

Yalçın H. 1998. Silajlık İkinci Ürün Mısır Üretiminde Uygun Toprak İşleme Yöntemlerinin Belirlenmesi Üzerinde Bir Araştırma Doktora Tezi, İzmir.

ZMO. 2017. Ziraat Mühendisleri Odası, www.zmo.org.tr (Erişim tarihi: 27.12.2017)

ZMO. 2019. Ziraat Mühendisleri Odası, www.zmo.org.tr (Erişim tarihi: 15.03.2019)