Abakan Türklerinin (Sagay) Destanlarında Halk İnançları Bağlamında “Dağ Kültü”

Çalışmamızın konusu; Güney Sibirya Bölgesi’de yaşayan Abakan Türkleri (Sagaylar)’dan derlenmiş destanlarındaki dağ kültünü incelemek, destanlarda geçen dağları kullanım şekillerine göre tasnif ederek bu dağların özelliklerini tespit etmektir. Çalışmamızda inceleyeceğimiz destanlar: Se nehrinde yaşayan Sagaylardan derlenen “Ay Mökö, Puka Deke, Han Mergen”; Yukarı Abakan’da “Taştıp” bölgesinden derlenen “Altın Tayçı, Altın Pırkan, Han Tögös”; Is Nehri’nde yaşayan Sagaylardan derlenen “Han Mergen, Ay Tolızı, Kara Par”; Askıs ağzında Sagaylardan derlenen “Tarba Kinşi” destanlarıdır.

Anahtar Kelimeler:

Dağ, dağ kültü, dağ motifi, dağ sırtı, dağ yamacı

PDF

___

Alizade, Rövşen. (2012). Türk Mitolojisinde Kültler, İstanbul: Ceren Matbaacılık Yay. Akyüz, Çiğdem. (2017). “ Dağ, Su ve Mağara Kültleri Bağlamında Ankara Hüseyin Gazi Türbesi”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, S.81, s.151-171 Baş, Mustafa. (2013). “Dinlerde ve Geleneksel Türk İnanışlarında Dağ Kültü”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13 (1), s.165-179. Baş, Mustafa. (2016). “Dinlerde ve Geleneksel Türk Dini Tarihinde Dağlarla İlgili İnanışlar Üzerine Bir İnceleme”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 9 Sayı: 46, s.924-930 Bayat, Fuzuli. (2007). Türk Mitolojik Sistemi II, İstanbul: Ötüken Neşriyat. Beydili, Celal. (2004). Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Çev. Eren Ercan, Ankara: Yurt Kitap-Yayın. Çobanoğlu, Özkul. (2001). Türk Dünyası Edebiyat Tarihi, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 1. Cilt. Çobanoğlu, Özkul. (2014). Türk Edebiyatının Mitolojik Kaynakları, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir. İnan, Abdülkadir. (1987) Makaleler ve İncelemeler, Ankara: Türk Tarih Kurumu. Kalafat, Yaşar. (2010). Doğu Anadolu’da Eski Türk İnançlarının İzleri, Ankara: Berikan Yayınları. Ögel, Bahaeddin. (1995). Türk Mitolojisi II, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. Özdemir, Mehmet (2013). “Türk Kültüründe Dağ Kültü ve Bir Yüce Dağ: Halbaba”, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 5, S.9, s.1-15 Sönmez, Seniha. (2008). “Türklerde Dağ Kültü İnancı ve Altay, Tıva ve Şor Destanlarında Dağ” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Balıkesir. Wilhelm, Radloff. (1999). Türklerin Kökleri Dilleri ve Halk Edebiyatı II, Ankara: Ekav Eğitim Kalkınma Vakfı Yayınları.