PRİZREN SEYYİD ŞEYH ALİ BABA TEKKESİ

Bu makalede, öncelikle halkını düşünen devletin nasıl olması gerektiği ve genel olarak tek- keler ve tekkelerin fonksiyonları ele alınmıştır. Daha sonra ise, Osmanlı Devletinin tekkelere bakışı vurgulandıktan sonra, yine genel hatlarıyla Balkan tekkeleri ve bu tekkelerdeki değişme ele alınmıştır. Üçüncü adım olarak bu ana kadar hiçbir yerde yayınlanmamış ve henüz bil- inmeyen Kosova-Prizrendeki Seyyid şeyh Ali Baba tekkesi incelenmiştir. Kadiri tarikatının Rezzaki alt koluna mensup olan Seyyid Şeyh Ali Baba tekkesi, bütün yönleriyle tanıtılmaya çalışılmıştır. Balkan Tekkelerindeki değişmeden Prizren Seyyid Şeyh Ali Baba tekkesi ne ka- dar etkilendiği ya da etkilenmediği incelenmiştir. Bu çerçevede konuyla ilgili kaynaklardan yararlanılmıştır. Bu kaynakların yanı sıra makaleye konu olan tekke hakkında araştırma için Kosova-Prizrene gidilmiş, tekkenin postnişininde bulunan Şeyh İlyas Efendi ile görüşme yapılmış ve tekke hakkındaki bilgilere mülakat yoluyla ilk elden ulaşılmıştır. Çalışmanın so- nunda Balkanlardaki tekkelerdeki değişme ve tekkelere olan uluslararası ilgi izlenmiş, Seyy- id Şeyh Ali Baba tekkesinin Balkan tekkelerindeki değişmelerden etkilenmediği, saflığını koruduğu gözlemlenmiştir.

SAYYID SHEIKH ALI BABA TEKKE IN PRIZREN

This essay states how a state which considers its citizens should be and what dervish loges and their functions are in general. Then, emphasizing Ottomans point of view to the dervish lodge, it is concentrated on dervish lodges of Balkan and changes in these dervish lodges. As the third step, dervish lodge of Seyyid Sheikh of Ali Baba in Prizren, which has never sur- veyed and published, and not very known till this time, was studied. The features of Seyyid Sheikh Ali Baba, which is linked to the Kadiri Dervish Order of Rezzakis subbranch, were tried to be given with all aspects. Sheikh Ali Baba lodge of Prizren was examined whether it was affected or not from changes of Balkan Dervish Lodges. Resources about this topic were examined. On the other hand, a field trip was made to Kosava-Prizen for the investigation of Dervish Lodge which is the matter of essay. Negotiations had been made with Sheikh Ilyas Efendi who is Postnişin -head of a dervish lodge, sheikh- in dervish lodges and first had sources had been gathered from this interview about dervish lodges. At the end of the study, changes of Dervish Lodges and international attention to Dervish Lodges in Balkan was observed. It has been observed that, Seyyid Sheikh Ali Baba was not affected by changes in Dervish Lodges of Balkan and it still preserves its purity.

___

Abdülkadir Geylâninin Sohbetleri. (1985). Yayına Hazırlayan: Yaman Arıkan. İstanbul: Uyanış Yayınevi. Abdülkadir-i Geylâni. (2007). Risaleler. Hazırlayan: Dilaver Gürer. İstanbul: İnsan Yayınları. Abdülkadir-i Geylâni. (2005). Mektûbat-ı Geylâni (Onun Mektupları). Çeviren: Abdülkadir Akçiçek. 2. Baskı. İstanbul: Alperen Yayınları. ATASOY, N. (2005). Derviş Çeyizi: Türkiyede Tarikat Giyim Kuşam Tarihi. Ankara: T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. ASLAN, H. Ç. (1999). Erken Osmanlı Dönemi (1299-1453)nde Akıncılar ve Akıncı Bey- leri Osmanlı Ansiklopedisi. c.1. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. Evrenos Beye ait mektup için bkz: Hanhan, II. Murat Hüdavendigârın Gazi Evrenos Beye Hak ve Adalet öğüdü. Tarih Konuşuyor Dergisi, 7/37, 1967. AZAMAT, N. (2001). Kadiriyye Diyanet İslâm Ansiklopedisi, c. 24. İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, s.131-136. BARDAKÇI, N. (2005). Sosyo-Kültürel Hayatta Tasavvuf. 2. Baskı. İstanbul: Rağbet Yayınları. BARKAN, Ö. L. (1941). İstila Devrinin Kolonizatör Türk Dervişleri ve Zaviyeler Vakıfl ar Dergisi, S.1, Ankara. s. 280-283. GENÇ, M. (1991). Dünü ve Bugünüyle 18.YY da Osmanlı Sanayii, Top lum ve Ekonomi Mecmuası, İstanbul: Bağlam Yayınları. s.100-101. Hacı Bektaş Veli (2007). Velâyetnâme. Haz. Hamiye Duran. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. İBRAHİMAJ, BABA E. (2011). Arnavut Topraklarında Bektaşiliğin Doğuşu ve Gelişimi. I. Uluslar Arası Hacı Bektaş Veli Sempozyumu. 07-09 Mayıs Çorum. Sempozyum Bildiri- leri: Ankara. İNALCIK, H. (1999). Osmanlı Tarihine Toplu Bir Bakış Osmanlı Ansiklopedisi, c.1.. Anka- ra. Yeni Türkiye Yayınları. s.37-117. İZETİ, M. (2003). XVIII ve XIX. Yüzyıllarda Balkanlarda Tasavvuf Akımları. Basılmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlahiyat Ana Bilim Dalı, Tasavvuf Bilim Dalı, İstanbul 2003, YÖK Tasnif No: T 124 762. KARA, M. (1990). Tekkeler ve Zaviyeler. 3.b. İstanbul: Dergah Yayınları. KARA, M. (1999), Osmanlı Döneminde Dervişler Ne Yaptı?, Osmanlı Ansiklopedisi. c: 4. An- kara: Yeni Türkiye Yayınları. s.387-392. Kınalızade Ali Efendi (ty). Devlet ve Aile Ahlakı. Hazırlayan: Ahmet Kahraman. İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser. MELİKOFF, İ. (1998). Hacı Bektaş Efsaneden Gerçeğe. Çeviren Turan Alptekin, İstanbul:Cumhuriyet Kitapları. -------------, Irene (1999). İlk Osmanlı Sultanları ve Bektaşiler, Osmanlı Ansiklopedisi. c: 4. An- kara: Yeni Türkiye Yayınları. s.384-386. ------------, Irene (2011). Uyur İdik Uyardılar Alevilik-Bektaşilik Araştırmaları. Çev. Turan Alptekin. 3.b. İstanbul: Demos Yayınları. MUSLU, R. (2004). Osmanlı Toplumunda Tasavvuf(18. Yüzyıl). İstanbul: İhsan Yayınevi NABLÛSİ, İmam A . (2006). Salavat-ı Geylâni Şerhi, Delâil-i Kadiriyye. Hazırlayan: Mustafa Utku. İstanbul: Sır Yayıncılık. ŞAPOLYO, E. B. (2006). Mezhepler ve Tarikatlar Tarihi. İstanbul: Elif Kitabevi Yayınları. KÖPRÜLÜ, M. F. (2009). Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar. Ankara: Akçağ Yayınevi. OCAK, A . Y. (2012). Türk Sufiliğine Bakışlar. İstanbul: İletişim Yayınları. OĞUZOĞLU, Y. (1999). Kuruluş Dönemi Müesseselerindeki Sivil Karakter ve Devletin Gelişmesi Üzerindeki Etkileri (1299-1402), Osmanlı Ansiklopedisi. c: 7. Ankara:Yeni Türkiye Yayınları. s.17-27. ÖNGÖREN, R. (1999). Osmanlı Padişahları ve Tasavvuf . Osmanlı Ansiklopedisi. c: 4. An- kara: Yeni Türkiye Yayınları. s.486-494. ÖNGÖREN, R. (2003). Osmanlılarda Tasavvuf, Anadoluda Sufiler, Devlet ve Ulema XV. Yüzyıl. 2. Baskı. İstanbul: İz yayıncılık. PAKALIN, M. Z. (1993). Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü. c.II. İstanbul: M.E.B. Ya- yınları. Savaş, Saim (1999). Zaviyelerin Türk Kültürünün Gelişmesindeki Rolü. Osmanlı Ansiklo- pedisi. c: 9. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. s.72-78. ŞAHİN, H. (2011). Arnavutluk Bektaşiliğinde Sarı Saltık Kültürü. I. Uluslar Arası Hacı Bektaş Veli Sempozyumu. 07-09 Mayıs Çorum. Sempozyum Bildirileri: Ankara. TÜRER, O. (1999). Osmanlının Temelindeki Manevi Harç, Kuruluş Döneminde Anadoluda Tasavvuf Osmanlı Ansiklopedisi, c: 4, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. s.375- 383. VIRMİÇA, R. (2010). Kosova Tekkeleri, Türbeleri ve Kitabeli Mezar Taşları. İstanbul: Sufi Kitap Yayınları. YÜCER, M. (2004). Osmanlı Toplumunda Tasavvuf 19. Yüzyıl. 2. Baskı. İstanbul: İnsan Yayınları. YILMAZ, N. (2007). Osmanlı Toplumunda Tasavvuf, Sufiler, Devlet ve Ulema, XVII. Yüz- yıl. İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yayınları.

Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi-Cover

ISSN: 1306-8253
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 1994
Yayıncı: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Kültürü Açısından Hacı Bektaş-ı Veli Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi