SİVAS İLİ YILDIZELİ İLÇESİNE BAĞLI BANAZ VE YAĞLIDERE KÖYLERİNDE ALEVÎ KADIN GİYİMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

İnsanların giyimleri bir yerleşim yerinin coğrafik yapısına, ekonomik şartlarına, moda anlayışına, teknolojiyi kullanma düzeyine, geleneklerine ve inanç sistemine göre değişiklik göstermektedir. Bu bağlamda Sivasa bağlı Yıldızeli ilçesinin Banaz ve Yağlıdere köylerine ait Alevi kadın giyimi üzerinde de belirtilen faktörlerden bazılarının etkileri bulunmaktadır. Günümüzde Banaz ve Yağlıdere köylerinde varlığını devam ettiren Alevi kadın giyimlerinin tespit edilmesi ve tanıtılması amacıyla Kasım 2011de yörelere gidilmiştir. Kadın giyimini oluşturan elemanların tespit edilmesinde bilimsel araştırma yöntemlerinden biri olan sur- vey (betimleme) yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntem; Banaz ve Yağlıdere köylerinde yapılan gözlemler, köy muhtarları, yöre insanları ve Yıldızeli ilçesinde Kaymakamlık ve Halk Eğitim Merkezinde çalışan kamu görevlileri ile gerçekleştirilen karşılıklı görüşmeler sonucu edinilen bilgiler ve kadın giyimine yönelik fotoğraflar kullanılarak uygulanmıştır. Ayrıca yazılı kaynak- lardan elde edilen bilgiler de araştırma kapsamında ele alınmıştır. İki köye ait giyim özellikleri sonuç bölümünde karşılaştırılarak verilmiştir. İki yörenin Alevi kadın giyiminin farklılık gös- termesine rağmen halkın her iki köyde de kültürlerini devam ettirdiği anlaşılmaktadır. Kültür unsurlarından biri olan yöresel giyimlerin Banaz köyünde özel günlerde, Yağlıdere köyünde ise hem günlük olarak hem de özel günlerde kullanıldığı saptanmıştır.

EVALUATION OF ALEVI WOMAN CLOTHING IN BANAZ AND YAGLIDERE VILLAGES OF SIVAS PROVINCE YILDIZELI DISTRICT

Clothing of people depends on geographical structure, economic conditions, and fash- ion sense, level of technology usage, traditions and belief system. Influences of traditional, geographical, economic and religious factors on clothing are obvious in less populated settlements. For that reason there are some effects on Alawi woman clothing of Banaz and Yağlıdere Villages of Sivas Province Yıldızeli District. In November 2011 a visit was carried out to determine and introduce Alawi woman clothing which is still being used in these villages. The survey method has been used for the research. Observations, interviews with local people and civil servants who work for the District Management and Skill Teaching School For Local People, photographs and literature are the sources for the method of the research. The properties of Alawi woman clothing in two villages have been compared in the conclu- sion part of the research. It has been concluded that even if Alawi woman clothing of these two villages is not the same, the local people continue to preserve their culture. It has also been concluded that the regional clothing which is one of the cultural elements is being used in Banaz Village on special days while the regional clothing is still being used in Yağlıdere Village both daily and on special days.

___

Anonim. (1994). Tekstil teknoloj isi I-II. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi. Anonim. (2011). Keşan dokumada çözgü ip i boyama. Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı el sanatları teknolojisi, 215esb399. Anonim. (2013). Ankara Üniversitesi basılmamış ders notları. Ankara. ARTUN, E. (2008). Adana ve Osmaniye halk kültüründe giyim-kuşam geleneği. Halk Kültü- ründe Giy im-Kuşam ve Süslenme Uluslararası Semp ozy umu Bildirileri, 1. Baskı, Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Basımevi. AYTAÇ, Ç. (1997). El dokumacılığı. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi. BAYRAK, M. (2004). Ortaçağdan modern çağa Alevilik. Ankara: ABC Matbaacılık Ltd.Şti. BOZKURT, F. (2012). Ocaklara ve buyruk kitaplarına göre çeşitli Alevi gelenekleri. Türk Kültürü ve Hacı Beştaş Veli Araştırma Dergisi, 63: 385-410. COLES, M. (1989): Dikim teknikleri. İstanbul: MEB Yayınevi. ÇAĞLAYAN, E. (1978). Giy im öğretim teknikleri. Ankara: Semih Ofset Matbaacılık Sanayii. ERONÇ, P. (1984). Giyim süsleme teknikleri. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi. GENÇ, R. (1997). Türk inanışları ile millî geleneklerinde renkler ve sarı-kırmızı-yeşil. Anka- ra: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını. GÜRSOY, T. (2004). Dünden bugüne giy im kültürü ve moda. İstanbul: 1. Cilt Omaş Ofset A .Ş. İMER, Z. (2001). Gaziantep y öresinde üretilen kutnu, alaca ve meydanîy e kumaşların bazı tek- noloj ik özellikleri. Ankara: Yücel Ofset Ltd. Şti. KARATAŞ, H. (2010). Trabzon İli Geleneksel Giy im Kuşam Kültürü Üzerine Bir İnceleme. (Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Türk Dili ve Edebiyatı Programı. Trabzon. KARPUZ, E. ve ESİNGENLER, E. (2011): Gaziantep müzesinde bulunan kadın kıyaf etlerin- den örnekler. der: Tekin Şener ve Mehmet Ali Erdoğan. İstanbul: Şan Matbaası. KAYABAŞI, N. ve YANAR, A . (2013). Türk el sanatlarında kullanılan nazar motifleri ve Ale- vilerde nazar inancı. Türk Kültürü ve Hacı Beştaş Veli Araştırma Dergisi, 65: 169-184. KOÇ, A . (2006). Kütahya Merkezinde Giy im-Kuşam Kültüründeki Değişmelerin Çözümlenme- si. (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebi- yatı Anabilim Dalı Türk Halk Bilimi Bilim Dalı. Ankara. KOMŞUOĞLU, Ş., İMER, A ., SEÇKİNÖZ, M., ALPASLAN, S. ve ETİKE, S. (1986). Resim II moda resmi ve giy im tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. KORKMAZ, M. A . (2010). Trabzon-Ağasar kadın giysileri. Zeitschrift f ür die Welt der Türken, Journal of World of Turks, Zf W T Vol. 2, No. 1: 335-350. SEYHUN, G. (2011). Adan Zy e modelistlik-kalıp elde etme teknikleri. İstanbul: Umut Mat- baacılık. SHOBEN, M. M. ve WARD, J . P. (1995): Kalıp hazırlama ve uygulama. çev : Şükran Gürses ve Hüsnüye Altınay. Ankara: Gaye Filmcilik Matbaacılık San. ve Tic. A .Ş. ÜÇER, C. (2005). Geleneksel Alevilikte ibadet hayatı ve Alevilerin temel İslâmî ibadetlere yaklaşımları. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi V, 2: 161-189. YILDIZ, H. (2011). Samsun yöresi Alevileri: gelenek ve değişim. Samsun Semp ozy umu.

Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi-Cover

ISSN: 1306-8253
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 1994
Yayıncı: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Kültürü Açısından Hacı Bektaş-ı Veli Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi