NİYÂZÎ-İ MISRÎ'NİN TASAVVUF ve EHL-İ BEYT ANLAYIŞI

Türk tasavvuf şiirinin Yunus Emreden sonra en büyük temsilcilerinden biri olarak kabuledilen Niyâzî-i Mısrî, 1618de Malatyanın Soğanlı Köyünde doğmuş ve 1694 yılında LimniAdasında Hakka yürümüştür. Niyâzî-i Mısrî Hazretlerinin Malatyada başlamış olan eğitimhayatı, Irak ve Mısır dâhil olmak üzere geniş bir coğrafyayı kapsamıştır. Hakeza tasavvufi ha- yatı da Halvetilikten Kadiriliğe kadar birden çok tasavvufi zümrelere intisap etmesiyle şe- killenmiştir. Tasavvuf eğitiminin bir bölümünü Mısırda almış olması nedeniylede Mısrîmahlasıyla anılmıştır. Tasavvufi görüşleriyle yaşadığı çağı aşabilmiş bir mutasavvıf olan MısrîHazretleri, Osmanlı Devletinin idarecilerinin de dikkatlerini kendi üstünde toplayabilmiştir.Ancak bunun pekte olumlu neticeler doğurmadığını, Niyâzî-i Mısrî Hazretlerinin sürgünler- de geçen yıllarından anlayabiliyoruz. O, övgüyle bahsettiği ve uğrunda sürgünler gördüğüHz. Muhammed (s.a.v.)e ve Onun kutlu Ehl-i Beytine aşk ve sıdk ile bağlanmayı terketmemiştir. İşte bu çalışma, İrf ân Sofralarının da sahibi Hz. Pir Niyâzî-i Mısrînin gönül dün- yasından Ehl-i Beyte duyduğu muhabbet ten damlaları ve tasavvuf sofrasından lokmalarıbilimsel zemine taşımayı amaç edinmektedir.

NİYAZÎ-İ MISRÎ S TASAVVUF (ISLAMIC MYSTICSSM) AND AHL- AL BAYT UNDERSTANDING

Niyazi-i Mısrî, who is considered as the greatest representatives of Islamic mysticism afterYunus Emre, was born in Soğanlı village of Malatya in 1618 and passed away in Limni Islandin 1694. Niyazi-i Mısrî s educational life, which began in Malatya, spreaded over a wide geog- raphy, containing Iraq and Egypt. His mystic life was formed by initiating (joining) severalmystical goups from Kadirî to Halvetî dervish orders. Niyazi-i Mısrî, who managed to passover the century with his mystical points of view, was able to interest governors of Ottomanempires, too. But we can understand from his exhile years that the interest he had coughtdidn t cause positive results at all. He never lost his faithfulness with love (Aşk) and Faith (Sıdk) to Prophet Mohammad, he mentioned him with praise and exiled for the sake of him,and his family members (Ahl-el Bayt). This study aims at presenting the fondness (Muhab- bet-Deep Love) drops from the love that Hz. Pir Niyazî-i Mısrî felt for Ahl-al bayt and fromthe Sofra (low round dining table) of İslamic Mysticism.

PDF

___

ALTINOK, B.Y. (2001). “Ehl-i Beyt ve Türkler”. Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi. Ankara: S.18, ss. 205-213.
ALTINOK, (Hazl.) B.Y. (2008). Hızırnâme. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
AŞKAR, M. (1998). Niyâzî-i Mısrî ve Tasavvuf Anlayışı. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
AŞKAR, M. (2007). “Niyâzî-i Mısrî”. TDVİA. Cilt 33, ss. 166-169. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
ATEŞ, (Hazl.) S. (2014). Mevâidu’l-İrfân ve Avâidu’l-İhsan: İrfân Sofraları. Malatya: İnönü Üniversitesi Niyâzî-i Mısrî Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları.
CANPOLAT, C. (2012). Osmanlı Belgelerinde Aleviler Hakkında İdam ve Sürgün Fermanları. İstanbul: Markiz Yayınları.
CANATAN, K. (2012). “Türkiye’nin İsim Haritasının Temeli Olarak Ehl-i Beyt Sevgisi”. Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi. Ankara: S.62, ss. 213-236.
ÇAVUŞOĞLU, S. (2001). “Kâdızadeliler”. TDVİA. Cilt 24, ss. 100-102. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
ÇETİNKAYA, N. (2004). Kızılbaş Türkler. İstanbul: Kum Saati Yayınları.
DOĞAN, E. ve ÇELİK, H. (2014). “Alevi Sünni Bütünleşmesinin Önündeki Engeller: Tarihsel Yanlış Algılamalar”. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Çorum: Yıl 7, Sayı 1, ss. 121-138.
DEMİRLİ, E. (2007). “Niyâzî-i Mısrî”. TDVİA. Cilt 33, s. 169. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
EĞRİ, O. (2014). İlimden İrfâna Nehirden Ummâna Alevilik Bektaşilik. İstanbul: Şah-ı Merdan Yayınları.
ERÖZ, M. (2014). Türkiye’de Alevilik Bektâşilik. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
ERDOĞAN, K. (1998). Niyâzî-i Mısrî Divânı. Ankara: Akçağ Yayınları.
KARA, M. (1994). Niyâzî-i Mısrî. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
LOWRY, W.H. (2011). Historical Vestiges of Niyâzi Mısrî’s Presence on the Island of Limnos (Niyâzi Mısrî’nin Limnos Adası’nda Bulunan Tarihi İzleri). İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları.
MEMİŞOĞLU, E. (2003). Ehl-i Beyt Aşkı ve Niyâzî-i Mısrî. Ankara: İmaj Yayıncılık.
MERAL, (Hazl.) A. (2012). Risâle-i Haseneyn (Hazret-i Pîr Muhammed Niyâzî-i Mısrî). İstanbul: Revak Kitabevi.
MERAL, (Hazl.) A. (2015). Vahdetnâme (Hazret-i Pîr Muhammed Niyâzî-i Mısrî). İstanbul: Revak Kitabevi.
ÖZ, B. (1995). Alevilikle İlgili Osmanlı Belgeleri. İstanbul: Can Yayınları.
ÖZTÜRK, Y. N. (2013). Kur’an-ı Kerim Meali. İstanbul: Yeni Boyut Yayınları.
SELMAN, (Hazl.) A.M. ve SÜMBÜL, A. (2011). Mısrî Niyâzî Dîvânı. İstanbul: Şemseddin Yeşil Kitabevi.
TANRIKORUR, Ş.B. (2004). “Mevleviyye”. TDVİA. Cilt 29, ss. 468-475. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
TATCI, (Hazl.) M. (2011). Burc-ı Belâda Bir Merd-i Hudâ: Niyâzî-i Mısrî. İstanbul: H Yayınları.
TATCI, (Hazl.) M. (2014). Limnili Şeyh Abdî-i Siyâhî: Limni’de Sürgün Bir Velî (Niyâzî-i Mısrî’nin Hatıraları). İstanbul: H Yayınları.
TATCI, (Hazl.) M. ve ÖZAY, İ. (2014). Niyâzî-i Mısrî Dîvânı Şerhi. İstanbul: H Yayınları.
TATCI, (Hazl.) M. (2015). Niyâzî-i Mısrî Halvetî: Dîvân-ı İlâhiyât. İstanbul: H Yayınları.
UZUNÇARŞILI, İ. H. (1988). Osmanlı Devleti Teşkilâtında Kapukulu Ocakları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
ÜNLÜ, İ. (2008). Ehli Beyt Ocağı Alevilik. İstanbul: Bilge Matbaacılık.
YAMAN, A. (2012). Alevilik ve Kızılbaşlık Tarihi. İstanbul: Nokta Kitap Yayınları.

Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi-Cover

ISSN: 1306-8253
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 1994
Yayıncı: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Kültürü Açısından Hacı Bektaş-ı Veli Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi