XV. YY. ŞAİRİ TÂLİ’Î’NİN MISIR KASİDESİ

Tâli’î (ö. 925/1519), klâsik Türk edebiyatının temel kaynakları olan tezkirelerbaşta olmak üzere dönemin diğer kaynaklarında da adı geçen önemli ve dîvân sahibiönemli bir şairdir. Fatih Sultan Mehmed (1451-1481) döneminde hazine kâtipliğineatanan şair, II. Bayezid (1481-1512) döneminde Şehzâde Mahmûd’un defterdarıolarak görev yapmış ve Yavuz Sultân Selîm (1512-1520) döneminde ise Yeniçerikâtipliği görevlerinde bulunmuştur. Kaynaklarda kendisinden ve şiirindensitayişle bahsedilmesine ve dîvân sahibi olduğu söylenilmesine rağmen bugüne kadarşiirleri ortaya çıkmamış ve eserinin herhangi bir nüshasına rastlanılmamış olanTâli’î’nin tarafımızdan yapılan çalışmalar neticesinde Türkçe Dîvân nüshasına ulaşılmıştır.Yayım aşamasında olan dîvânında yer alan Mısır redifli kasidesi de bu makaleninkonusudur. Yavuz ile birlikte Mısır seferine katılan şair -muhtevadan anlaşıldığıkadarıyla- şiirini Mısır’ın fethedilmesinin hemen ardından söylemiştir. Büyükihtimalle söylediği son kaside veya onlardan biridir. Zira şair sefer dönüşünden kısabir süre sonra, 925/1519 tarihinde vefat etmiştir. Makalede Tâli’î ve Türkçe Dîvânnüshası hakkında bilgi verilerek, kasidenin muhtevası üzerinde durulacaktır.

“15th Century Poet Tali’i’s Egypt Qasıda”

Tâli’i (d. 925/1519) is diwan holder poet, who is mentioned chiefly in the tezkires, which are the primary sources of classic Turkish literature, and other sources. The poet was appointed as the treasury clerk in Mehmed the Conqueror’s reign (1451-1481). He worked as the treasurer to Prince Mahmud, in Bayezid II’s reign. (1481-1512) Then he became a janissary clerk in Selim I’s reign. (1512-1520). Even though sources praise his poems and him and claim that he was a diwan holder, his poems were not unearthed and copies of his works could not been found up until this day. Thanks to our studies, his Turkish Diwan copy is found. This article deals with his Egypt rhymed poem that can be found in his diwan, which is about to be published. The poet who joined the expedition of Selim I’s to Egypt, according to his works’ contents, wrote his poems immediately after the conquest of Egypt. Most probably this was his last poem. For he died in 925/1519 after the expedition. In this paper, information about Tâli’i and his Turkish diwan copy, contains of its contents will be studied.

PDF

___

ÂŞIK ÇELEBİ, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ, Haz. Filiz Kılıç, Kültür Bakanlığı E-Kitap Yayımı. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/59036,asik-celebimesairus- suarapdf.pdf?0 [18.02.2019, çevrimiçi].
BEYÂNÎ, Beyânî Tezkiresi, Haz. Aysun Sungurhan, Kültür Bakanlığı E-Kitap Yayımı. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/55835,beyani-tezkiresipdf. pdf?0, [18.02.2019, çevrimiçi].
ERSOY, Ersen, “Fatih Devrinde Cinas Ustası Bir Şair: Hafî”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, S. 11, 2013, s. 195-216.
ERÜNSAL, İsmail, Türk Edebiyatının Arşiv Kaynakları, Harvard Üniversitesi Yakın Doğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü Yay., Harvard 2008.
GELİBOLULU ÂLÎ, Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı, Haz. Mustafa İsen, Atatürk Kültür Merkezi Yay., Ankara 1994.
KARDAŞ, Sedat, Tâli’î’nin Farsça Divanı ve Necâtî Bey Divanı ile Mazmunlar Açısından Mukayesesi (İnceleme - Edisyon Kritik - Transkripsiyonlu Metin - Tercüme -Mukayese), Erzurum Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum 2012.
KILIÇ, Atabey, “Fatih Devri Türk Edebiyatına Genel Bir Bakış”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 14, 2003/1, s. 85-93.
KINALIZÂDE HASAN ÇELEBİ, Tezkiretü’ş-Şu’arâ, Haz. Aysun Sungurhan, Kültür Bakanlığı E-Kitap Yayımı. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/ Eklenti/55834,kinalizade-hasan-celebipdf.pdf?0 [18.02.2019, çevrimiçi].
KÖKSAL, M. Fatih, “Tâli’î” Maddesi, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, 14.02.2019, çevrimiçi.
LATÎFÎ, Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ, Haz. Rıdvan Canım, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay., Ankara 2000.
ÖZTÜRK, Uğur, “Tezkire Niteliğinde Bir Şiir Mecmuası”, Turkish Studies, Volume 8/1 Winter 2013, p. 411-428.
SEHÎ BEG, Heşt Bihişt, Haz. Hakan Yekbaş, Kültür Bakanlığı E-Kitap Yayımı. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/56165,hest-bihistpdf. pdf?0&_tag1=03EE5380B678F1063BF0A9ED54D2FA0DD77 1F0E5&crefer= CA7D8C68DB186302D3F9882C22D29B894E9ABDABDA34FA1 F4FBD462123F9FC44 [18.02.2019, çevrimiçi].
SESLİKAYA, Ali, Yavuz Sultan Selim’in Sefer Menzilnâmeleri (Çaldıran, Kemah, Dulkadiroğlu Ve Mısır Seferi Menzilnâmeleri) ve Haydar Çelebi Ruznâmesi: Transkripsiyon ve Değerlendirme, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tokat 2014.
TEKİN, Gönül, "Fatih Devri Türk Edebiyatı”, İstanbul Armağanı I Fetih ve Fatih, Haz. Mustafa Armağan, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yay., İstanbul, (Tarihsiz).
YAKUPOĞLU, Cevdet, “II. Bayezid’in Oğlu Şehzade Mahmud’un Hayatı ve Faaliyetleri”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, C. 6, S. 12, 2010, s. 319-339.