TARİHSEL KURUMSALCILIK EKSENİNDE TÜRK MÜLKİ İDARE SİSTEMİ

Türk mülki idare sistemi açısından 2000’li yıllar, özellikle yerel yönetimreformlarının mülki sistem üzerindeki etkileri nedeniyle varlığının sorgulanmayabaşladığı yıllardır. Bu tespitten ve Türk yönetim yapısı içerisindeki köklü tarihselmirasına rağmen mülki idare sistemi ile ilgili olarak akademik yazındaki boşluktanhareketle çalışmada; tarihsel kurumsalcılığın sunduğu bilimsel çerçevedenyararlanılarak mülki sistemin irdelenmesi ve geleceğine dair değerlendirmeleraçısından açılımlar sağlanması amaçlanmıştır. İlgili amaç doğrultusunda, 20mülki idare amiri ile gerçekleştirilen görüşmelerden sağlanan nitel verilerdenfaydalanılmıştır. Çalışma sonucunda; mülki idare sisteminde ‘Batı odaklı’ yolbağımlılığı etkisinde oluşan değişim baskısına karşılık sürekliliğin devamındamülki idare amirlerinin yaşanan değişim sürecine ayak uydurmasının önemiortaya konulmuştur.

PROVINCIAL ADMINISTRATION SYSTEM FROM THE POINT OF THE VIEW OF HISTORICAL INSTITUTIONALISM

In terms of the Turkish Provincial Administration System, the 2000s were the years when its existence started to be questioned due to the effects of local government reforms on the provincial system. Based on this determination and the gap in the academic literature regarding the Provincial Administration System despite its deep-rooted historical heritage within the Turkish administrative structure, the aim of the study is to examine the provincial system by making use of the scientific framework presented by historical institutionalism and to provide expansions in terms of evaluations about the future. For this purpose, qualitative data obtained from interviews with 20 provincial administrators were used. In this study, it is concluded that there is a pressure of change in the provincial administration system which is effected by ‘Western-oriented’ path dependence. On the other hand in this study the importance of the adaptation of the governors to the change process in order to continuation of the continuity was emphasized.

PDF

___

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2017). Türkiye’de Kadın. Ankara: Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, https://kadininstatusu.aile.gov.tr/uygulamalar/ turkiyede-kadin, Erişim Tarihi: 25.12.2017.

Akdağ, M. (2014). Türkiye’nin İktisadi ve İçtimai Tarihi (2. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Akyılmaz, B. (1999). Osmanlı devletinde merkezden yönetimin taşra idaresi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4, 127-156.

Apan, A. (2015). Türkiye’de Mülki İdare: Tarihsel Gelişim ve İşlevsel Dönüşüm. Ankara: Türk İdari Araştırmalar Vakfı.

Apan, A. (2016). Bütünşehir modeli ve taşra yönetimine etkileri. Çağdaş Yerel Yönetimler, 25 (1), 1-24.

Arabacı, A. (Bahar 2008). Avrupa Birliği’nde çıkar temsilinin gelişimi. Uluslararası İlişkiler, 5 (17), 73-103.

Baum, A. C. J. ve Rowley, J. T. (2002). Organizations: an introduction (Edited by: Joel A. C. Baum), Companion to Organizations, Oxford: Blackwell.

Bora, T. (2007). Türkiye’de siyasi ideolojilerde ABD/Amerika imgesi. (Editörler: Tanıl Bora ve Murat Gültekingil ) Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 3: Modernleşme ve Batıcılık. İstanbul: İletişim Yayınları, 147-169.

Boztepe, M. (2013). Türkiye’nin Yönetim Yapısında Mülki İdare Amirliği Mesleği. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.

Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.

Efe, M. ve Aydın, Sılaydın B. (2009). İdari sınırlara dayalı planlamanın değiştirilebilirliği ve havza temelli il sınırları önerisi. Ege Coğrafya Dergisi, 18 (1/2), 73-84.

Emre, C. (2002). Mülki yönetim sisteminin yeniden düzenlenmesi tartışmalarına genel bir bakış. (Editör: Cahit Emre). İyi Yönetim Arayışında Türkiye’de Mülki İdare’nin Geleceği. Ankara: Türk İdari Araştırmalar Vakfı, 281-301.

Eryılmaz, B. (2010). Tanzimat ve Yönetimde Modernleşme. İstanbul: İşaret Yayınları.

Farrall, S., Gray, E., Jennings, W. ve Hay, C. (January 2014). Using Ideas Derived from Historical Institutionalism to Illuminate the Long-term Impacts on Crime of ‘Thatcherite’ Social and Economic Policies: A Working Paper. https://www.sheffield. ac.uk/polopoly_fs/1.339300!/file/WorkingPaper1HistoricalInstitutionalism.pdf, Erişim Tarihi: 17.02.2017.

Fişek, K. (1976). Giriş. (Editör: Kurthan Fişek). Toplumsal Yapılarıyla İlişkileri Açısından Türkiye’de Mülki İdare Amirliği-Sistem ve Sorunlar. Ankara: Türk İdareciler Derneği Bilimsel Araştırma Dizisi, 1-2.

Gorges, J. M. (2001). The new institutionalism and the study of the european union: The case of the social dialogue. West European Politics, 24 (4), 152-168.

Gürel, E. (2010). Turkey and the West: Change in Continuity?-A Two-way Approach to Turkey’s Relations with the West. https://lup.lub.lu.se/student-papers/search/ publication/1608265, Erişim Tarihi: 27.02.2017.

Güzelsarı, S. (2007). Küresel Kapitalizm ve Devletin Dönüşümü: Türkiye’de Mali İdarede Yeniden Yapılanma. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Kalkan, B. (2015). Yeni kurumsal siyaset. Gaziantep University Journal of Social Science, 14 (3), 559-583.

Karabekir, H. M. (2016). Çocuk Refahı Alanında Çalışan Sosyal Hizmet Uzmanlarının Savunuculuk Uygulamaları. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Karpat, K. (2014). Osmanlı Modernleşmesi-Toplum, Kuramsal Değişim ve Nüfus. İstanbul: Timaş Yayınları.

Keskin, Ertürk N. (2007). Devletin Toprak Üzerinde Örgütlenmesi: Türkiye’de İllerin Yönetimi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Kümbetoğlu, B. (2008). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. İstanbul: Bağlam Yayınları.

Loughlin, J. (2009). The ‘hybrid’ state: Reconfiguring territorial governance in Western Europe. Perspectives on European Politics and Society, 10 (1), 51-68.

Mardin, Ş. (2009). Türk Modernleşmesi- Makaleler 4. İstanbul: İletişim Yayınları.

Oğuzlu, T. (2008). Middle easternization of Turkey’s foreign policy: Does Turkey dissociate from the west? Turkish Studies, 9 (1), 3-20.

Ortaylı, İ. (1976). Türkiye’de taşra yönetim ve yöneticiliğinin evrimi. (Editör: Kurthan Fişek). Toplumsal Yapıyla İlişkileri Açısından Türkiye’de Mülki İdare Amirliği-Sistem ve Sorunlar. Ankara: Türk İdareciler Derneği Bilimsel Araştırma Dizisi, 3-22.

Ortaylı, İ. (2005). İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı. İstanbul: Alkım Yayınevi.

Ortaylı, İ. (2008). Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi. Ankara: Cedit Neşriyat.

Özer, B. ve Ökmen, M. (2013). Türkiye’de yerel yönetimler: yapısal-işlevsel görünüm, sorular ve arayışlar. (Editörler: Mustafa Ökmen ve Mustafa Elma). Türk Dünyasında Yerel Yönetimler. İstanbul: Türk Dünyası Belediyeler Birliği Yayını, 15- 60.

Pamuk, Ş. (1984). Osmanlı Ekonomisi ve Dünya Kapitalizmi (1820-1913). Ankara: Yurt Yayınları.

Peters, B. G. (1999). Institutional Theory in Political Science: The New Instutionalism. London: Pinter.

Pierson, P. (2000). Increasing returns, path dependence, and the study of politics. American Political Science Review, 94 (2), 251-267.

Sander, O. (2006). Türkiye’nin Dış Politikası (Foreign Policy of Turkey). İstanbul: İmge Yayınevi.

Sarantakos, S. (1993). Social Research. Basingstoke: Macmillan Education Australia.

Sencer, M. (1984a). Tanzimat’a kadar Osmanlı yönetim sistemi. Amme İdaresi Dergisi, 17 (2), (Haziran), 21-44.

Sencer, M. (1984b). Osmanlı İmparatorluğunda Tanzimat sonrası siyasal ve yönetsel gelişmeler, Amme İdaresi Dergisi, 17 (3), 46-71.

Sewell, W. (1990). Three temporalities: Toward a sociology of the event. CSST Working Paper, 58, 1-35.

Skowronek, S. (1982). Building a New American State: The Expansion of National Administrative Capacity. Cambridge: Cambridge University Press.

Sönmezoğlu, F. (2004). Türkiye Cumhuriyeti’nin dış politikasında süreklilik ve değişim. (Editör: Faruk Sönmezoğlu). Türk Dış Politikasının Analizi. İstanbul: Der Yayınları, 1045-1051.

Şahan, G. (2012). Almanya’da İlkokullara Devam Eden Türk Öğrencilerin Başarılarını Etkileyen Faktörlerin Nitel Bir Analizi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Şimşek, A. ve Cantimer, A. M. (2017). Osmanlı kurucu idaresinin temsilcilerinin (Gaziyan-ı Rum) ve İzmit ve çevresinin (Nikomedya) Cumhuriyet dönemi ders kitaplarına yansıması. Uluslararası Gazi Süleyman Paşa ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu- III Bildiriler Kitabı. Kocaeli: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı Yayınları.

Taşçı, D. (2013). Örgüt kuramlarına giriş. (Editörler: Deniz Taşçı ve Erkan Erdemir). Örgüt Kuramı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi. 3-29.

Uslu, A. (2014). 2000’li Yıllarda Türk Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma Çalışmalarının Mülki Sistem ve Mülki İdare Amirliği Mesleği Üzerindeki Etkileri.Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.

Vergin, N. (2014). Siyasetin Sosyolojisi- Kavramlar, Tanımlar, Yaklaşımlar. İstanbul: Doğan Egmont Yayıncılık.

Yalçındağ, S. (1970). Kamu yönetim sistemimizin tarihsel evrimi üzerine notlar. Amme İdaresi Dergisi, 3 (2), 20-57.

Yücel, Y. (1974). Osmanlı İmparatorluğu’nda desantralizasyona (adem-i merkeziyet) dair genel gözlemler, Belleten, XXXVIII (152), 657-708.

5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu. http://www.mevzuat.gov.tr/ MevzuatMetin/1.5.5018.pdf, Erişim Tarihi: 04.02.2017.

5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu. http://www.mevzuat.gov.tr/ MevzuatMetin/1.5.5216.pdf, Erişim Tarihi: 04.02.2017.

5286 Sayılı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün Kaldırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. http://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2005/01/20050128-1.htm, Erişim Tarihi: 05.02.2017.

5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanunu. http://www.mevzuat.gov.tr/ MevzuatMetin/1.5.5302.pdf, Erişim Tarihi: 05.02.2017.

5393 Sayılı Belediye Kanunu. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5. 5393.pdf, Erişim Tarihi: 05.02.2017.

5355 Sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanunu. http://www.mevzuat.gov.tr/ MevzuatMetin/1.5.5355.pdf, Erişim Tarihi: 05.02.2017.

5747 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. http://www.mevzuat.gov.tr/ MevzuatMetin/1.5.5747.pdf, Erişim Tarihi: 05.02.2017.

6360 Sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6360.pdf, Erişim Tarihi: 05.02.2017.

2000 Regular Report. http://www.ab.gov.tr/files/AB_Iliskileri/Tur_En_Realitons/ Progress/Turkey_Progress_Report_2000.pdf, Erişim Tarihi: 10.02.2017.

5393 Sayılı Belediye Kanunu Tasarısı Genel Gerekçesi, http://www2.tbmm.gov.tr/ d22/1/1-1038.pdf, Erişim Tarihi: 15.02.2017.

5286 Sayılı Kanun Genel Gerekçesi, http://www2.tbmm.gov.tr/d22/1/1-0915.pdf, Erişim Tarihi: 20.02.2017.

https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d03/c010/b054/ tbmm030100540168.pdf, Erişim Tarihi: 04.03.2017.