KAMU MALİ YÖNETİMİNDE 3 E KURALI

Modern mali yönetim anlayışı, kurumsal hedeflerin gerçekleştirilmesidoğrultusunda bütçenin, zamanın ve emeğin etkin ve verimli yönetimini ifadeetmektedir. Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli veyetkili olanlar; kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak eldeedilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasındanve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur.Kamu kuruluşlarının performansının ölçümü esnasında eylem ve faaliyetler, “3E Kuralı” yani ekonomiklik (tutumluluk), etkililik (etkinlik) ve verimlilik temelindedeğerlendirilmelidir. 3 E Kuralının ekonomi (tutumluluk) öğesi, yönetsel işlemve eylemlerin mali yönüne temas eder. Verimlilik öğesi; insan, finans ve diğerkaynakların yönetsel sistem içindeki performans ölçütleri bazında en uygunkullanımıdır. Etkinlik öğesi ise kurumsal ilişkiler ve kaynaklar bağlamında hedeflerigerçekleştirebilme düzeyidir. Bu çalışmada 3 E Kuralı, mevcut uygulamalar ışığındaeleştirel yönleri de vurgulanarak analiz edilmektedir.

3 ES RULE IN PUBLIC FINANCIAL MANAGEMENT

Modern financial management concept refers to the efficient and effective management of budget, time and effort in such a manner as to accomplish the objectives of the public organisations. Those assigned duties and vested with authorities for the acquisition and utilization of all types of public resources shall be responsible for their effective, economic and efficient acquisition, utilization, accounting and reporting as well as for taking necessary measures to prevent misuse of these resources. Actions and activities should be assessed on the basis of the “3 Es Rule” namely economy, effectiveness and efficiency while measuring the performance of public sector. The competent of 3 Es Rule named economy is interested with financial aspects of administrative process and acts. The compenent named efficiency means the optimum utilisation of human, finance and other resources, including performance measures of administrative systems. The effectiveness is the quality of being successful in achieving what is wanted, as between corporate relations and resources. “3 Es Rule” were analyzed according to current practices and emphasized the critical aspects, in this article.

PDF

___

Adalet Bakanlığı (2010), Avrupa Yargı Sistemleri: Adaletin Etkililiği ve Kalitesi, Avrupa Adaletin Etkililiği Komisyonu (CEPEJ) Yayın No:2, Ankara.
Akal, Zühal (2002), İşletmelerde Performans Ölçüm ve Denetimi (Çok Yönlü Performans Göstergeleri), Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, Ankara.
Akbulut, Erol (2012), “Dış Denetim Açısından Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik”, TBMM Şeffaf ve Hesap Verebilir Kamu Yönetimi Sempozyumu (Ed. Kamil Kılınç, Yalçın Turhan), TBMM Yayınları, Ankara.
Akdoğan, Abdurrahman (2011), Kamu Maliyesi, Gazi Kitabevi, Ankara.
Aktan, C. Can (1995), 21. Yüzyıl İçin Yeni Bir Devlet Modeline Doğru: Optimal Devlet, TÜSİAD Yayını, İstanbul.
Aktan, C. Can (2004), Toplam Ahlak: Temiz Topluma Doğru’, Zaman Kitapları, İstanbul.
Aktan, C. Can, Serpil Ağcakaya, Dilek Dileyici, (2012), “Kamu Maliyesinde Hesap Verme Sorumluluğu ve Mali Saydamlık”, Yeni Maliye: Değişim Çağında Kamu Maliyesi: Yeni Trendler, Yeni Paradigmalar, Yeni Öğretiler, Yeni Perspektifler (Ed. C. Can Aktan, Ahmet Kesik, Dilek Dileyici), Maliye Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Aktan C. Can, Dilek Dileyici (2012), “Devlet Niçin Başarısız? Kamu Ekonomisindeki Etkinsizliklerin Kaynakları”, Değişim Çağında Kamu Maliyesi: Yeni Trendler, Yeni Paradigmalar, Yeni Öğretiler, Yeni Perspektifler (Ed. C. Can Aktan, Ahmet Kesik, Dilek Dileyici), Maliye Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Akyel, Recai, H. Ömer Köse (2010), “Kamu Yönetiminde Etkinlik Arayışı: Etkin Kamu Yönetimi İçin Etkin Denetimin Gerekliliği”, Türk İdare Dergisi, S:466.
Akyel, Recai (2010), “Türkiye’de İç Kontrol Kavramı, Unsurları ve Etkinliğinin Değerlendirilmesi, C.B.Ü. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, C:17, S:1.
Akyel, Recai (2010), “Günümüzde İç Kontrol Anlayışı ve Türkiye’ye Yansıması”, Amme İdaresi Dergisi, C:43, S:4.
Akyel, Recai (2015), “Kurumların Çalışmalarında Kalitenin Sağlanması İçin Temel Gereklilikler”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C:24, S:2.
Alankuş, Zeynep (2018), Güçlü Türkiye İçin 41 Proje, Kendi Yayını, Ankara.
Aldemir, M. Ceyhan (1985), Örgütler ve Yönetimi (Makro Bir Yaklaşım), Bilgehan Basımevi, İzmir.
Alderson, A. Dolphin, Fahir İz, (1959), The Concise Turkish Dictionary, Oxford University Press, Oxford, İngiltere.
Avci, M. Alpertunga (2014), Çağdaş Yüksek Denetim ve Etkin Türk Sayıştayı, Yetkin Yayınevi, Ankara.
Badelt, Christoph (1984), “New Concepts fort he Supply of Government Sevices”, In Public Finance and the Quest for Efficiency (Ed: Horst Hanusch), IIPF, Detroit, ABD.
Barry, Norman P. (2012), Modern Siyaset Teorisi (Çev: Yusuf Şahin, Mustafa Erdoğan), Liberte Yayınevi, Ankara.
Başaran, Mustafa, Emin Şahiner, Aysun Koçak, Ahmet Kazan. (2010), 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, İzden Yayıncılık, İzmir.
Bilici, Nurettin, Adem Bilici (2013), Mali Hukuk, Seçkin Yayınları, Ankara.
“Blaisdell, Donald C. (1979), Osmanlı İmparatorluğunda Avrupa Mali Denetimi (Çev: Ali İhsan Dalgıç), Doğu-Batı Yayınları, İstanbul.
Bozkurt, Ömer, Turgay Ergun (2014), Kamu Yönetimi Sözlüğü (Ed. Seriye Sezen), TODAİE Yayınları, Ankara.
Buchanan, James M, Richard E. Wagner (1978), “Democracy and Keynesian Consequences: Political Biases and Economic Consequences”, The Consequences of Mr. Keynes (Ed. Buchanan, James M, Richard E. Wagner, Joan Burton), The Institute of Economic Affair, Londra, İngiltere.
Buchanan, James M. (1988), Market Failure and Political Failure, Cato Journal, Vol:8, No1, Washington, ABD.
Bulut, Cihan (2002), Kamu Açıkları: Enflasyon, Faiz Oranı ve Döviz Kuru İlişkileri, DER Yayınları, İstanbul.
Business Dictionary (2017), “Effectiveness: Related Terms and Definition”, http://www.businessdictionary.com/definition/effectiveness.html (Erişim Tarihi: 13.03.2018).
Büyükkılıç, Deniz (2008), Verimlilik ve Toplam Faktör Verimliliği El Kitabı, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, Ankara.
Canpolat, Hasan, Mehmet Cangir (2010), “Değişen Dünyada Kamu Yönetiminin Geleceği ve Türkiye’nin Reform Gündemi: Devletin Daha Fazla Demokratikleşmesi”, Türk İdare Dergisi, S:466.
Ceylan, Mahmut (2017), İdari Yargıya Hakim Olan İlkeler, Oniki Levha Yayınları, İstanbul.
Çetin, İbrahim (2010), “Yargılamada Etkinlik Arayışları: Medeni Usûl Hukukunda Usûl Ekonomisi”, Sayıştay Dergisi, S:78.
Çetin, İbrahim (2014), “Teknolojinin İstihdama ve İş Hukukuna Etkisi”, Sayıştay Dergisi, S:95.
Davies, O. Anderson, Morton I. Kamien (1969), “Externalities, Information and Alternative Collective Action”, The Analysis and Evaluation of Public Expenditures: The PPB System, Vol:1, Joint Economic Committee, 91st Congress, 1st Session, Government Printing Office, Washington D.C., ABD.
Diffen Compare Anything (2017), “Effective vs. Efficient”, https://www.diffen. com/difference/Effectiveness_vs_Efficiency (Erişim Tarihi: 13.03.2018).
Dornbusch, Rudiger, Stanley Fischer, Richard Startz (2007), Makroekonomi (Çev: Salih Ak), Gazi Kitabevi, Ankara.
Durkal, Müzeyyen E., Ferhat Akbey (2016), “Bütçe Hukukunda Bir Tartışma: Sayıştayın Performans Denetimleri Yerindelik Denetimi Sayılır mı?”, İstanbul Hukuk Fakültesi Mecmuası, C:LXXIV, S:1.
Edizadoğan, Nihat, Özhan Çetinkaya (2010), Kamu Bütçesi, Ekin Yayınevi, Bursa. Erkut, Celal (1996), Hukuka Uygunluk Bloku (İdare Hukukunda Hukukun Genel Prensipleri Teorisi), Kavram Yayınları, İstanbul.
Eroğlu, H. Tuğba (2010), “Kamu Yönetiminde Esnekleşme: İzmir ve Çukurova Örneklerinde Kalkınma Ajansları”, S.Ü. 5. Kamu Yönetimi Sempozyumu: Türk Kamu Yönetiminin Yapısal ve İşlevsel Sorunları (Ed. Orhan Gökçe, M. Akif Çukurçayır), Konya.
Ertek, Tümay (2013), Temel Ekonomi (Basından Örneklerle), Beta Yayınevi, İstanbul.
Falay, Nihat (1997), “Denetim, Verimlilik/Etkinlik/Tutumluluk (VET) ve Sayıştay, Sayıştay Dergisi, Nisan-Haziran Özel Sayısı.
Hanusch, Horst (1983), “Inefficiencies in the Public Sector: Aspects of Demand and Supply”, Anatomy of Government Deficiencies (Ed. Horst Hanusch), Springer- Verlag Heidelberg GMBH, Berlin, Almanya.
Herber, Bernard P. (1979), Modern Public Finance, Richard D. Irwin Publishing, Illinois, ABD.
Peston, Maurice (1981), Kamu Malları ve Kamu Kesimi (Çev: Nihat Falay), Akbank Yayınları, İstanbul.
Insight Squared Blog (2013), “The Difference Between Effectiveness and Efficiency”, http://www.insightsquared.com/2013/08/effectiveness-vs-efficiency-whats-thedifference/ (Erişim Tarihi: 01.03.2018).
INTOSAI (1994), İç Kontrol Standartları Kılavuzu, Sayıştay Başkanlığı, Ankara.
İnan, Atilla (2016), Sayıştay İlamlarının İnfazı, Kendi Yayını, Ankara.
Keraudren, Philippe (1998), “New Public Management Reform in the United Kingdom”, Innovation in Public Management (Ed: Tony Verhejen, David Coombes), Edward Elgar Publishing, Cheltenham, İngiltere.
Kesik, Ahmet, Gamze Kıral, (2012), “Yeni Kamu Yönetiminde Hesap Verebilirlik”, Yeni Maliye: Değişim Çağında Kamu Maliyesi: Yeni Trendler, Yeni Paradigmalar, Yeni Öğretiler, Yeni Perspektifler, Maliye Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Kirmanoğlu, Hülya (2013), Kamu Ekonomisi Analizi, Beta Yayınevi, İstanbul. Kolçak, Menşure (2006), Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun Türk Mali
Sistemine Getirdikleri (5436 Sayılı Kanun Değişiklikleriyle), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C:7, S:1.
Mandl, Ulrike, Adriaan Dierx, Fabienne Ilzkowitz (2008), The Effectiveness and Efficiency of Public Spending, Economic Papers, Brüksel, Belçika.
Maliye Bakanlığı (2011), Kamu İç Kontrol Rehberi, Ankara.
McKean, R. (1958), Efficiency in Government Through Systems Analysis, Rand Publishing, New York, ABD.
Mihau, Diana M., Alin Opreana, Marian P. Cristescu (2010), “Efficiency, Effectiveness and Performance of the Public Sector”, Romanian Journal of Forecasting, S:2010/4
Mutluer, Kamil, Erdoğan ÖNER, Ahmet Kesik (2005), Bütçe Hukuku, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
North Douglas C. (2002), Kurumlar, Kurumsal Değişim ve Ekonomik Performans (Çev: Gül Ç. Güven), Sabancı Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Okçu, Murat, Elvettin Akman, Mustafa Atatorun (2010), “E-Devlet Kamu Yönetimini Etkili ve Etkin Kılar mı?”, S.Ü. 5. Kamu Yönetimi Sempozyumu: Türk Kamu Yönetiminin Yapısal ve İşlevsel Sorunları (Ed. Orhan Gökçe, M. Akif Çukurçayır), Konya.
Özay, İl Han (1996), Günışığında Yönetim, Alfa Yayınları, İstanbul.
Peacock, A. Turner, Jack Wiseman (1968), “Measuring the Efficiency of Government Expenditure”, Public Sector Economics (Ed. Alan R. Prest), Manchester University Press, Londra, İngiltere.
Pınar, Abuzer (2006), Maliye Politikası (Teori ve Uygulama), Naturel Yayınları, Ankara.
Pınar, Abuzer (2012), “Şeffaf ve Hesap Verebilir Kamu Yönetiminin Kalkınmadaki Rolü”, TBMM Şeffaf ve Hesap Verebilir Kamu Yönetimi Sempozyumu (Ed. Kamil Kılınç, Yalçın Turhan), TBMM Yayınları, Ankara.
Sammons, Pam (1996), “Complexities in the Judgement of School Effectiveness”,
Educational Research and Evaluation, Vol:2(2), Oxford Publishing, İngiltere.
Sancakdar, Oğuz (2010), “Türk Hukuku’nda Gerekli Denetimin Yapılmamasına Bağlı Hukuki Sonuçlar”, İstanbul Kültür Üniversitesi: Vergi Hukuku Örneğinde Hukuka Uygun ve Etkin Kamu Denetimi Sempozyumu (Ed. Bahri Öztürk, F. Başaran Yavaşlar), Seçkin Yayınevi, Ankara.
Sarıca, S. Özgür (2015), “Türk Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılandırma Çalışmalarının Bireyselci ve Kurumsalcı Yaklaşımlar Açısından İncelenmesi”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl:8, S:1.
Sayıştay Başkanlığı (2012), Uluslararası Yüksek Denetim Kurumları Standartları (ISSAI) – I, Ankara.
Small Business (2017), “What Is the Difference Between Efficiency and Effectiveness in Business”, http://smallbusiness.chron.com/difference-betweenefficiency- effectiveness-business-26009.html (Erişim Tarihi: 13.03.2018).
Şahbenderoğlu, Vural (2014), Gerekçeli ve Açıklamalı 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, Bekad Yayınları, Antalya.
Şişman, Gülden (2017), Sayıştay Yargısında Vergi Alacağı Açısından Kamu Zararı, Seçkin Yayınları, Ankara.
Taytak, Mustafa (2013), Kamu Giderlerinde Yargı Denetiminin Ekinliği (Sayıştay Yargılaması), Savaş Yayınevi, Ankara.
Turguter Necip (2015), Kamu Zararı ve Sorumluluk Çalıştayı, Sayıştay, Ankara.
Tullock, Gordon (1994), Rant Kollama (Çev: C. Can Aktan), Siyasal Kitabevi, Ankara.
Tullock, Gordon (2002), Kamu Tercihi (Çev: C. Can Aktan), Siyasal Kitabevi, Ankara.
Turner, Geoff (2011), Effective Financial Management: The Cornerstone for Success, Business Expert Press, Lefkoşa, Kıbrıs.
Tutum, Cahit (1995), “Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma”, Yeni Türkiye, S:4, Yönetimde Yeniden Yapılanma Özel Sayısı, Ankara.
Türedi, Hasan, Gencay Karakaya (2015), “COSO İç Kontrol Modeli ve Kontrol Ortamı”, Finans, Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, C:52, S:602.
Türedi, Hasan, A. Oğuz Koban, Gencay Karakaya (2015), “COSO İç Kontrol (ABD) Modeli ile İngiliz (Turnbull) ve Kanada (COCO) Modellerinin Karşılaştırılması”, Sayıştay Dergisi, S:99.
Uluatam, Özhan (1993), Makro İktisat, Savaş Yayınları, Ankara.
Üstün, Ü. Süleyman, Engin Hepaksaz, Ramazan Kılıç, Erdal Kuluçlu (2011), “Kamu Mali Yönetimi ve Sayıştay Hesap Yargısında Mali Sorumluluk”, SDÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C:16, S:2.
Vural, İstiklal Y. (2007), “Mali Disiplin ve Ekonomik İstikrarın Sağlanmasında Yeni Bir Araç: Maliye Politikası Kuralları”, Kurumsal Maliye Politikası (Ed. C. Can Aktan, D. Dileyici, İstiklal Y. Vural), Seçkin Yayınevi, Ankara.
Wolf, Charles Jr. (1979), “A Theory of Non-Market Failures”, The Journal of Law & Economics, Vol:22, No:1.
Yalçındağ, Selçuk (2003), “Yerel Yönetimlerde Etkinlik”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, C:6, S:1.
Yıldız, Zekeriya (2013), Politika Sözlüğü, Etkileşim Yayınları, İstanbul.
Yüce, Mehmet (2016), Mali Yargılama Hukuku, Ekin Yayınevi, Ankara.
Yükçü, Süleyman, Gülşah Atağan (2009), “Etkililik, Etkinlik ve Verimlilik Kavramlarının Yarattığı Karışıklık”, A.Ü. Iktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C:23, S:4.