İTTİHAT VE TERAKKİ CEMİYETİ'NİN MAKEDONYA POLİTİKASI VE ÇETELER1 KANUNU 1908-1912

1908 Devrimi, Makedonyada yaşanan gelişmelerin bir sonucudur. İttihat ve Terakki Cemiyeti mensupları, Makedonyanın kaybedilmek üzere olduğunu gördüklerinde eyleme geçerek devrim sürecini başlattılar. Kısa süre içinde meşruti rejim yeniden kurulurken İttihatçılar, Makedonya sorununun çözümüne yönelik politikalarını uygulamaya koydular. İttihatçılar, bir yandan kilise ve okullar sorununu çözmeye çalışırken diğer yandan da çete mücadelelerini sonlandırmak istediler. Makedonyalı komitelerin eylemlerini etkisiz kılmak için Çeteler Kanunu nu uygulamaya başladılar. Bu yasa kapsamında Makedonyada olağanüstü önlemler alındı. Ancak bu yasanın uygulanma sürecinde yaşanan sorunlar, İttihatçı yönetime tepkileri arttırdı. Bu nedenle kısa süre sonra çeteler yasasının uygulanmasına son verildi.

The Macedonia Policy of the Committee of Union and Progress and Bands Law, 1908-1912

The Young Turk Revolution of 1908 was the result of the progress in Macedonia. The members of the Committee of Union and Progress took action and started the process of the revolution when they realised that they were losing control over Macedonia. The Committee of Union and Progress executed their policy which aimed at solving the Macedonia problem while the constitutional regime was being reestablished in a short period. Young Turks, while trying to solve the problem of churches and schools, wanted to end the band fights. They employedBands Law to neutralize the actions of Macedonian committees. As a part of this law, some extraordinary measures were taken in Macedonia. However, the problems encountered while employing this law raised protests against the rule of Young Turks. As a result of these protests, the bands law was canceled shortly after

PDF

___

1- Arşiv Kaynakları
Başbakanlık Osmanlı Arşivi
Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Arşivi (ATASE)
2- Resmi Yayınlar ve Yayımlanmış Belgeler
Bristish Documents on the Origins of the War 1898-1914, Volume 9: The Balkan Wars Part 1 The Prelude; Tripoli War, ( Ed., G. P. Gooch, D. Litt and Harold Temperley), London 1933.
British Documents on Foreign Affairs, Vol. 20, The Ottoman Empire under the Young Turks 1908- 1914, (Ed. David Gillard), University Publications of America, 1985.
Correspondence Respecting the Constitutional Movement in Turkey, 1908, Turkey No 1, (1909), House of Commons Parliamentary Papers.
Düstûr, Tertib-i sani 2, Cilt 1, Matbaa-i Amire, Dersaadet 1329.
Meclis-i Mebusan Zabıt Ceridesi, Türkiye Büyük Millet Meclisi Basımevi, Ankara 1982-1986.
3- Süreli Yayınlar
İttihat ve Terakki (Selanik)
Rumili (Selanik)
Sadâ-yı Millet (İstanbul)
Takvim-i Vekayi (İstanbul)
Tanin-Renin-Senin (İstanbul)
Tasvir-i Efkâr (İstanbul)
The Times (Londra)
The Manchester Guardian (Manchester)
Yeni Gazete (İstanbul)
4- Kitap ve Makaleler
AHMAD Feroz, İttihat ve Terakki 1908-1914, Kaynak Yay., İstanbul 1995.
AHMAD Feroz,,1908-1914 Yılları Arasında İngilterenin Genç Türklerle İlişkileri, İttihatçılıktan Kemalizme, Kaynak Yayınları, İstanbul 1996, s.130-159.
ADANIR Fikret, Makedonya Sorunu, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1996.
ALTINTAŞ Ahmet, Makedonya Sorunu ve Çete Faaliyetleri, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, VII/2 Aralık 2005, s.69-91.
AYDIN Mahir, Arşiv Belgeleriyle Makedonyada Bulgar Çete Faaliyetleri, Osmanlı Araştırmaları, IX, 1989, s.209-234.
Bahaeddin Şakir Beyin Bıraktığı Vesikalara Göre İttihat ve Terakki, (Haz.) Erdal Aydoğan İsmail Eyyüpoğlu, Alternatif Yayınları, Ankara 2004.
BEYDİLLİ Kemal, II. Abdülhamid Devrinde Makedonya Meselesine Dair, Osmanlı Araştırmaları, IX, 1989, s.77-98.
BODGER Alan, Rusya ve Osmanlı İmparatorluğunun Sonu, Osmanlı İmparatorluğunun Sonu ve Büyük Güçler, Alfa Yayınları, İstanbul 2013, s.125-174.
BRIDGE F. R., Habsburg Monarşisi ve Osmanlı İmparatorluğu 1900-1918, Osmanlı İmparatorluğunun Sonu ve Büyük Güçler, Alfa Yayınları, İstanbul 2013 s.57-87.
ÇELİK Bilgin, İttihatçılar ve Arnavutlar, Büke Kitapları, İstanbul 2004.
ÇETİNKAYA Y. Doğan, Muslim Merchants and Working-Class in Action: Nationalism, Social Mobilization and Boycott Movement in the Ottoman Empire 1908-1914, Leiden 2010, (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
DAKIN Douglas, The Greek Struggle in Macedonia 1897-1913, Institute For Balkan Studies, Thessaloniki 1966.
DÜNDAR Fuat, Modern Türkiyenin Şifresi İttihat ve Terakkinin Etnisite Mühendisliği (1913-1918), İletişim Yayınları, İstanbul 2008.
EKEN Halit, Bir Milli Mücadele Valisi ve Anıları Kapancızâde Hamit Bey, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2008.
Enver Paşanın Anıları 1881-1908, (Haz. Halil Erdoğan Cengiz), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2007.
HACISALİHOĞLU Mehmet, Jön Türkler ve Makedonya Sorunu (1890-1918), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2008.
HANİOĞLU M. Şükrü, Preparation For a Revolution The Young Turks, 1902-1908, Oxford University Press, New York 2001.
HELLER Joseph, British Policy towards the Ottoman Empire 1908-1914, Frank Cass, London 1983. Hürriyet Kahramanı Resneli Niyazi Hatıratı, Örgün Yayınevi, İstanbul 2003.
GOUNARIS Basil C., Preachers of God and Martyrs of the Nation the Politics of Murder in Ottoman Macedonia in the Early 20th Century, Balkanologie, IX [1-2], Décembre 2005, s.31-43.
KANSU Aykut, 1908 Devrimi, İletişim Yayınları, İstanbul 1995.
KARABEKİR Kâzım, İttihat ve Terakki Cemiyeti 1896-1909, Emre Yayınları, İstanbul 1995.
KENT Marian, Büyük Britanya ve Osmanlı İmparatorluğunun Sonu 1900-1923, Osmanlı İmparatorluğunun Sonu ve Büyük Güçler, Alfa Yayınları, İstanbul 2013, s.263-309.
KERİMOĞLU Hasan Taner, İttihat-Terakki ve Rumlar 1908-1914, Libra Kitapçılık ve Yayıncılık, İstanbul 2012.
KOCATÜRK Önder, Balkanlardan Ortadoğuya Osmanlı-İngiliz İlişkileri (1908-1910), IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2009.
KOLIOPOULOS John S., Brigands with a Cause Brigandage and Irredentism in Modern Greece 1821- 1912, Oxford University Press, New York 2002.
KONDIS Basil, Greece and Albania 1908-1914, Institute For Balkan Studies, Thessaloniki 1976. LIVANIOS Dimitris," Conquering the Souls : Nationalism and Greek Guerrilla Warfare in Ottoman Macedonia, 1904-1908, Journal of Byzantine and Modern Greek Studies, 23, 1999, s.195-221.
PARVANOVA Zorka, Political Programmes of the National Liberation Movements in European Turkey Following the Coup of Young Turks (1908-1909), Études Balkaniques, No. 1, 1994, s. 51-78.
PARVANOVA Zorka, Birth of the Conflict: The Young Turk Regime and the National Movements in European Turkey 1908-1910, Études Balkaniques, No. 4, 2000, s.23-43.
ROSSOS Andrew, Russia and the Balkans: Inter-Balkan Rivalries and Russian Foreign Policy 1908- 1914, University of Toronto Press, Toronto 1981.
SAFİ Polat, Üç Tarz-ı Çete, Kebikeç, S. 34, 2012, s.85-105.
SÖNMEZ Banu İşlet, II. Meşrutiyette Arnavut Muhalefeti, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2007.
ŞIVGIN Hale, Osmanlı Arşiv Belgelerine Göre Balkan İttifaklarının Önce Kiliseler ve Çeteler Arasında Başlaması, Osmanlı, Yeni Türkiye Yayınları, II, Ankara 1999, s.478-483.
TEKELİ İlhan-İLKİN Selim, İttihat ve Terakki Hareketinin Oluşumunda Selanikin Toplumsal Yapısının Belirleyiciliği, Cumhuriyetin Harcı Köktenci Modernitenin Doğuşu, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2003, s.1-66.
TOKAY Gül, Makedonya Sorunu Jön Türk İhtilalinin Kökenleri (1903-1908), Afa Yayınları, İstanbul 1995.
TROÇKİ Lev, Balkan Savaşları, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2012.
UZER Tahsin, Makedonya Eşkiyalık Tarihi ve Son Osmanlı Yönetimi, TTK Yay., Ankara 1999.