Fantastik Edebiyatta Halk Kültürü Unsurlarından İzler: Sadık Yemni Örneği

Edebî bir tür olarak fantastik, hem doğuda hem de batıda mitolojikkökenleri de bulunan çeşitli halk anlatılarından ve diğer halk kültürü unsurlarındanbeslenmiştir. Bu anlamda folklor ve onun geniş bir kolu olanhalk edebiyatı, fantastik edebiyat için zengin bir kaynak mahiyetindedir.Bu çalışmada; roman, hikâye, deneme, tiyatro gibi farklı türlerde eserlerveren Sadık Yemni’nin romanlarında en çok kullanılan halk kültürü unsurlarıtespit edilmiştir. Özellikle Muska, Yatır, Ağrıyan, Öte Yer romanları, bukonuda en çok malzemeye rastlanan eserlerin başında gelmektedir. Tespitedilen unsurlar; inançlardan Şamanizm, halk inançlarından cin-iyi saatteolsunlar inancı ve halk anlatı türlerinden memoratlardır. Aslen İzmirli olanSadık Yemni, özellikle çocukluğunda bulunmuş olduğu sözlü kültür ortamlarındanetkilenmiş ve bu ortamlarda edindiği kültürel birikimlerini veözellikle halk kültürüne ait unsurları romanlarına yansıtmıştır. Çalışmamızneticesinde, yazarın kendi kültürel kökeninden, çocukluğunda bulunduğusözlü kültür ortamından ve bu ortamda dinlediği kişilerden etkilendiği,halk kültürüne ait çeşitli unsurların, yazarın fantastik romanlarını gerekiçerik gerekse üslup yönüyle şekillendirdiği görülmüştür.

Reflections of Elements of Folk Culture in Fantastic Literature: The Sample of Sadık Yemni

As a literary genre fantasticism both in the east and the west has been nourished by several folk narratives rooted in mythology and other elements of folk culture. So folklore and folk literature which is its broader branch are rich sources of fantastic literature. In this study, the most used elements of folk culture in the novels of Sadık Yemni, who has tried different genres like novel, story, essay and theatre, were detected. Among them Muska, Yatır, Ağrıyan and Öte Yer novels are those in which the most elements of folk culture were utilized. The detected elements are Shamanism among belief systems, the belief in the existance of elves among folk beliefs and memorates among the genres of folk narrative. Sadık Yemni, who is originally from İzmir, attended and was influenced by the environments of oral culture in his childhood and he transfered his cultural heritage acquired from those environments to his novels. As a consequence of our study; it has been observed that the writer was influenced by his own cultural origin, the environments of oral culture in which he was brought up as a child, the people whom he listened in these environments and that several elements of folk culture shaped his fantastic novels in terms of both content and style.

___

  • Aksüt Çobanoğlu, Seda, Fantastik Edebiyatta Halk Kültürü Unsurlarından İzler: Sadık Yemni Örneği, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt/Sayı: 55, (2016-2), İstanbul 2016, s. 1-28