Yaşlı istismar ve ihmalinin değerlendirilmesi

Son yıllarda yaşlı nüfusun hızlı artışı, aile yapısı ile sosyo-kültürel değişimler ve kötüleşen ekonomik koşullar yaşlı istismar ve ihmalini gündeme getirmiştir. İstismar ve ihmal yaşlıların sağlık ve yaşam kalitelerini etkileyen ciddi ve karmaşık bir konu olarak görülmektedir. Sağlık profesyonellerinin yaşlı istismar ve ihmalini ortaya çıkarma, yönetme ve önlem almada önemli konumda olmalarından dolayı istismarın nedeni, risk faktörleri, bulguları konusunda bilgilerinin olması gerekmektedir. Yaşlı savunuculuğu yapan sağlık profesyonelleri-özellikle hemşireler- yalnızca bu konu ile ilgilenmemeli aynı zamanda tanılamak, rapor etmek ve girişimlerde bulunmak için de eğitilmelidir. Bu makalenin amacı; yaşlı istismar ve ihmal risk faktörleri, bulguları, değerlendirilmesi ve önlenmesi konusunda bilgilendirmek ve bu konudaki duyarlılığı artırmaktır.

Identifying and evaluating elder abuse and neglect

Elder abuse and neglect have been put into agenda because of the increasing number of elderly people, changing family and socio-cultural structure, worsening of the economic conditions in recent years. Abuse and neglect has been considered as a critical and complex subject which affects the health of elderly people and their life quality. Health professionals are a central position to reveal, manage and prevent elder abuse. For this reason, They need to know the reason, risk-factor and findings of abuse. Health professionals who support elder-especially nurse- shouldn’t only deal with this subject but also they should be educated about diagnosing, reporting and attempting. This paper’s aim is to inform people about the evaluation of risk-factors, findings and prevention of elder abuse and neglect and to increase sensitivity.

PDF

___

1. Karaca A. Düzce il merkezinde yaşayan yaşlı bireylerin sosyodemografik özellikleri ve bakım gereksinimlerinin saptanması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Programı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2003.
2. Büken N, Büken E. Yaşlanma olgusu ve tıp etiği. Geriatri 2003; 6(2): 75-79.
3. Uysal A. Dünyada yaygın bir sorun: yaşlı istismarı ve ihmali. Aile ve Toplum Eğitim Kültür ve Araştırma Dergisi 2002; 5 (2):43–49.
4. Krug EG, Dahlberg LL, Mercy JA, Zwi AB, Lozano R (Eds) World report on violence and health. World Health Organization 2002, Geneva. 5. Daştan A. Sağlıklı yaşlanmak. TC Sağlık Bakanlığı Yayın Organı. SB Diyalog 2005;11.
6. Tıktık A.Türkiye’de yaşlıların durumu ve ulusal eylem planı. Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel_Müdürlüğü_2007._Erişim:_http://www.sp.g ov.tr/documents/TurkiyedeYaslilarinDurumuveYa slanmaEylemPlani.pdf [Erişim Tarihi:11.10.2007].
7. Öz F. Yaşamın son evresi: yaşlılık psikososyal açıdan gözden geçirme. Kriz dergisi. 2002; 10(2): 17-28.
8. Koştu N. Yaşlı istismarı ve ihmalinin önlenmesinde halk sağlığı hemşiresinin rolü. Özveri_Dergisi_2005;_4_Erişim:http://www.ozida. gov.tr./ozveri/ou3/ou3makaleler.htm_[Erişim_Tari hi:11.10.2007].
9. Keskinoğlu P, Giray H, Pıçakçıefe M, Bilgiç N, Uçku R. Yaşlıda fiziksel, finansal örselenme ve ihmal edilme. Türk Geriatri Dergisi. 2004; 7(2): 57–61.
10. Bilgili N. Yaşlı istismarı ve ihmali. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 1999; 6(1-2): 67-77.
11. Artan T. Aile içi fiziksel yaşlı istismarı. İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü Sosyal Bilimler Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. 1996.
12. Erlingsson CL, Saveman B, Berg AC. Perceptions of elder abuse in Sweden: Voices of older persons. Brief Treatment and Crisis Intervention. 2005; 5(2): 213-227.
13. O’ Connor K, Rowe J. Elder abuse. Reviews in Clinical Gerontology 2005; 15: 47-54.
14. Lecovich E. Elder abuse and neglect in Israel: A comparison between the general elderly population and elderly new ımmigrants. Family Relations. 2005; 54(3): 436–47.
15. Woolf LM. Elder abuse and neglect. 1998. http://www.webster.edu/~woolflm/abuse.html_[Eri şim Tarihi:20.8.2006]
16. Pavlik VN, Hyman DJ, Festa NA, Dyer CB. Quantifying the Problem of abuse and neglect in adults-analysis of statewide database. Journal of American Geriatrics Society. 2001; 49(1): 45-48.
17. Oh J, Kim HS, Martins D, Kim H. A study of elder abuse in Korea. International Journal of Nursing Studies. 2006; 43: 203–14.
18. Kuzeyli Yıldırım Y. Yaşlı istismarı ve önlenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 2005; 21 (1): 167–174.
19. Baker MW, Heitkemper MM. The roles of nurses on interprofessional teams to combat elder mistreatment. Nursing Outlook. 2005; 53(5): 253-59.
20. Aravanis SC, Adelman RD, Breckman R et al. Diagnostic and Treatment Guidelines on Elder abuse and neglect. American Medical Association 2003._http://_www.ama_assn.org/ama1/pub/uplo ad/mm/386/elderabuse.pdf_[Erişim_Tarihi:_15.10 .2007].
21. Callaghan J. Elder abuse and one community’s response. International Journal of Health Care Quality Assurance incorporating Leadership in Health Services. 1998; 11(2): VI–XI.
22. Hogstel MO, Curry LC. Elder abuse. Journal of Gerontological Nursing. 1999; 25(7): 10-18.
23. National Center on Oder Abuse. The national elder abuse incidence study. 1998. http:// apa.gov/eldefam/elder_Rights/Elder_Abuse/Abus eReport_full.pdf. [Erişim Tarihi:18.09.2006].
24. Boldy D, Webb M, Horner B, Davey M, Kingsley B. Elder abuse in Western Australia. Centre for Research into Aged Care Services. 2002.
25. Comijs HC, Pot AM, Smith JH, Bouter LM, Jonker C.J. Elder abuse in the community: prevalence and consequences. Journal of The American Geriatrcs Society. 1998; 46(7): 885-88. 26. Anme T. A study of elder abuse and risk faktors in japanese families: focused on the social affiliation model. Geriatric and Gerontology International. 2004; 4: 262–63.
27. Lachs MS, William C, O’Brien S, Hurst L, Horwitz R. Risk factors reported elder abuse and neglect: a nine-year observational cohort study. The Gerontologist. 1997; 37(4): 469–474.
28. Keskinoğlu P, Pıçakçıefe M, Bilgiç N et al. Elder abuse and neglect in two different socioeconomic districts in Izmir, Turkey. International Psychogeriatrics. 2007; 16: 1-13.
29. Goodrich CS. Result of National survey of state protective services programs: Assessing risk and defining victim outcomes. Journal of Elder Abuse & Neglect. 1997; 9(1): 69–85.
30. Shugarman LR, Fries BE, Wolf RS, Morris JN. Identifying older people at risk of abuse during routine screening practice. Journal of American Geriatrics Society. 2003; 51(1): 24–31.
31. Buchwald D, Tomita S, Hartman S, Furman R, Dudden M, Manson SM. Physical abuse of urban Native American. Journal of General Internal Medicine. 2000; 15: 562-64.
32. Cupitt M. Identifying and addressing the issues of elder abuse: A rural perspective. Journal of Elder Abuse & Neglect. 1997; 8(4): 21-30.
33. Windham DA. The millennial challenge: Elder abuse. Journal of Emergency Nursing. 2000; 26: 444-47.
34. Boyd MA, Nihart MA. Psychiatric Nursing Contemporary Practice. Philadelphia. LippincottRaven Publishers, 1998, p. 1054-1069.
35. Sayan A, Durat G. Yaşlı istismarı ve ihmali: önleyici girişimler. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2004; 7(3): 97-106.
36. Smith CM, Maurer FA. Community Health Nursing: Theory and Practice. 2 nd Edition. W.B. Saunders Company, 2000, p. 593-795.
37. Tel H. Gizli sağlık sorunu: ev içi şiddet ve hemşirelik yaklaşımları. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 2002; 6(2): 1-9.