Bir eğitim hastanesinde çalışan hemşirelerin meme ve serviks kanserlerinin erken tanısındaki bilgi ve uygulamaları

AMAÇ: Bu çalışmada hemşirelerin kendi kendine meme muayenesi (KKMM), klinik meme muayenesi (KMM), mamografi (MM) ve pap smear ile ilgili bilgileri ve uygulama durumları ve bazı değişkenlerin bu muayenelere ilişkin bilgi ve uygulamalarını etkileme durumunun saptanması amaçlanmıştır. YÖNTEM: Tanımlayıcı tipteki çalışma Mart-Mayıs 2008 yılında Ankara’daki bir Eğitim Hastanesi’nde yapılmıştır. Araştırmaya hemşirelerin 350’si (%82,7) katılmayı kabul etmiştir. Veriler anket formuyla toplanmıştır. Anket formunda hemşirelerin demografik özellikleri, KKMM, KMM, Mamografi ve Pap smear ile ilgili bilgi düzeylerini ve uygulama durumlarını belirleyen sorular yer almıştır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde ve Ki-kare testi kullanılmıştır. BULGULAR: Hemşirelerin %46,9’unun meme ve serviks kanseri erken tanısına ilişkin bilgileri yeterli düzeydedir. Hemşirelerin %60,2’si KKMM yapmakta, %18,8’i KMM, %7,3’ü mamografi yaptırmaktadır. Hemşirelerin %23,7’si pap smear yaptırmaktadır. Bu muayeneleri yapmama/yaptırmama nedenleri; ihmal, gereksiz bulmak, kanser tanısı almaktan korkmak olarak belirlenmiştir. Hemşirelerin yaşları ve çalıştıkları klinikler ile meme ve serviks kanseri erken tanısı bilgileri arasındaki fark anlamlı bulunmuştur (p

Knowledge and practices of nurses working in an education hospital on early diagnosis of breast and cervix cancers

AİM: This research has aimed to determine knowledge and practice status of nurses about breast self-examination (BSE), clinical breast examination (CBE), mammography and Pap smear and about influencing status of some variables related to these examinations. METHOD: This descriptive study was conducted in an education hospital in Ankara between March 1st and May 30th, 2008. Three hundred-fifty nurses (82.7%) have accepted to participate in the study. Data were collected by a questionnaire form including questions about demographics, their knowledge and practice status about BSE, CBE, mammography and Pap smear. Chi-square test, numbers and percentages were used for evaluating the data. RESULTS: Overall, 46.9% of nurses had enough knowledge about early diagnosis of breast and cervix cancer. 60.2% of them can carry BSE, 18.8% can carry out CBE and 7.3% can carry out mammography. Pap smear is carried out by 23.7% of the nurses. Negligence, fear of cancer and thought of finding them unnecessary were determined as reasons for avoidance. Their knowledge and practice were significantly different (p<0.05) according to their age and service where they work. CONCLUSION: It has been concluded that although knowledge and practices of nurses on breast and cervix cancer are at a good level, this isn’t enough when importance of early diagnosis in breast and cervix cancer are taken into consideration, which are among common cancers in women.

PDF

___

1. Ülger S. 2001. Avrupa Birliği Ülkeleri ile Türkiye’de Kadına ve Kadın Sağlığına Genel Bir Bakış. Ankara Üniversitesi Avrupa Topluluğu Araştırma ve Uygulama Merkezi (ATAUM) Temel Eğitim 28. Dönem. DSÖ Türkiye İrtibat Ofisi – WHO Turkey Liaison Office._http://undp.un.org.tr/who/EU/bultenEUn ew.HTM [Erişim Tarihi: 26.12.2009].
2. Parkin DM, Bray F, Ferlay J, Pisani P. Global cancer statistics, 2002. CA Cancer J Clin. 2005; 55: 74-108.
3. Hatipoğlu A. Kanserde Erken Tanı Ve Tarama Problemleri. Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Dairesi. http://www.ukdk.org.pdfkitap33.pdf. [Erişim Tarihi: 20.07.2009].
4. Topuz E, Aydıner A, Dinçer M. Meme Kanseri. İstanbul. Nobel Tıp Kitapevi, 2003, s. 113-123.
5. Taşkın L. Üreme Sistemleri Kanserleri. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği. 4. baskı. Sistem Ofset Matbaacılık, 2000, s. 529-532.
6. Aslan A, Temiz M, Beşirov E, Aban N. Meme Kanseri Taraması. Meme Hastalıkları Dergisi. 2004;11(2): 4-11.
7. American Cancer Society. Breast Cancer feats and_figures._htpp://www.cancer.org/docroot/S TT/content/STT Ix Cancer Facts Figures 2006 [Erişim Tarihi: 22.01.2009].
8. Zemheri E, Koyuncuer A. Servikal kanserlerin erken tanısında Pap testinin önemi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2005; 14: 1-4.
9. Waxman AG. Guidelines for cervical cancer screening, history and scientific rationale. Clin Obstet Gynecol. 2005; 48: 77-97.
10. Saraiya UB. Preventable but not prevented: the reality of cervical cancer. J Obstetr Gynecol Res. 2003; 29: 351-359.
11. Myers ER, McCrory DC, Nanda K, et al. Mathematical model for the natural history of human papillomavirus infection and cervical carcinogenesis. Am J Epidemiol. 2000; 151: 1158-1171.
12. Soler ME, Gaffikin L, Blumenthal PD. Cervical cancer screening in developing countries. Prim. Care Update Ob Gyns. 2000; 7(3): 118- 123.
13. Kabalcıoğlu F, Kurçer MA, Şimşek Z, Karakoç KÖ. Şanlıurfa İl merkezinde görev yapan ebe ve hemşirelerin kendi kendine meme muayenesi yapma davranışları ve etkileyen faktörler. Hemşirelik Forumu. 2005; 1: 31-36.
14. Aydın Aİ, Işıklı Z. Birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan ebe ve hemşirelerin kendi kendine meme muayenesi inançları. Sağlık ve Toplum Dergisi. 2006; 16: 91-94.
15. Çavdar İ ve ark. Determining Female Physicians’ and Nurses’ Practices and Attitudes Toward Breast Self- Examination in İstanbul, Turkey. Oncology Nursing Forum. 2007; 34(6): 1218-1221.
16. Aktan K, Topuzoğlu A, Harmancı H. 2002. Hemşirelerin Kendi Kendine Meme Muayenesi yapma ve mamografi çektirmeye yönelik davranışlarını_etkileyen_faktörler._http://www. dicle.edu.tr/~halks/m145.htm [Erişim Tarihi: 12.01.2009].
17. Güngör MY, Güngör L, Açık Y, Oguzöncül F. Elazığ Devlet Hastanesi’nde Görev Yapan Evli, Hamile Olmayan Hemşire, Ebe ve Bayan Sağlık Teknisyenlerinde Pap Smear Taraması. Fırat Üniversitesi Sağlık Bil. Dergisi. 2001; 15(3): 471-76.
18. Dönmez AG. Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde Çalışan Kadın Sağlık Personelinin Serviks Kanserine İlişkin Bilgi Düzeyinin ve Farkındalığının Araştırılması. Uzmanlık Tezi. İstanbul. 2007.
19. Chang PN, Krishnan M, Hong CY, Swah TS. Knowledge and Practice of Breast Cancer Screening Amongst Public Health Nurses in Singapore. Singapore Med J. 2002; 43(10): 509-516.
20. Aslan A, Temiz M, Yiğit Y, Can R, Canbolat E, Yiğit F. Hemşirelik Yüksek Okulu Öğrencilerinin Meme Kanseri Hakkındaki Bilgi, Tutum ve Davranışları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2007; 6(3): 193-198.
21. McFarland DM. Cervical cancer and Pap smear screening in Botswana: knowledge and perceptions. International Council of Nurses. 2003; 50: 167-175.
22. Tarwireyi F, Chirenje ZM, Rusakaniko R. Cancer of the Cervix: Knowledge, Beliefs and Screening Behaviours of Health Workers in Mudzi Districtin Mashonaland East Province, Zimbabwe. Cent Afr J Med. 2003; 49: 83-6.
23. Haji-Mahmoodi M, Montazeri A, Jarvandi S, Ebrahimi M, Haghighat S, Harirchi I. Breast Self Examination: Knowledge, Attitudes and Practices Among Female Health Care Workers in Tehran, Iran. The Breast Journal. 2002; 8(4): 222-225.
24. Kılıç S, Uçar M, Seymen E ve ark. Kendi Kendine Meme Muayenesi bilgi ve uygulamasının GATA Eğitim Hastanesinde görevli hemşire, hemşirelik öğrencileri ve hastaneye müracaat eden kadın hastalarda araştırılması. Gülhane Tıp Dergisi. 2006; 48: 200-204.
25. Bedük T, Şen S. Hemşirelerin kanserin erken tanısında kendi kendine yapılan meme muayenelerine ilişkin uygulamaları ve bu muayeneleri yapma nedenleri. 3. Ulusal Hemşirelik Kongresi Kitabı.1992, s. 448-455.
26. Franek GA, Nowak-Kaputsa ZE, Cobaj M. Breast cancer prophylaxis among nurses. Wiad Lek. 2004; 57: 82-84.
27. Budden L. Registered Nurses’ Breast Self- Examination Practice and Teaching to Female Clients. J. Comm Health Nurs. 1998; 15(2): 101-112.
28. Foxall MJ, Baron CR, Houfek J. Ethnic differences in breast self-examination practice and health beliefs. J Adv Nursi. 1998; 27: 419- 428.
29. Clarke DE, Sandler SE. Factors involved in nurses’teaching breast self-examination. Cancer Nurs.1989; 12: 41-46.
30. Odusanya OO, Tayo OO. Breast Cancer Knowledge, Attitudes and Practice among Nurses in Lagos, Nigeria. Acta Oncologica. 2001; 40(7): 844-848.
31. Challaghan P, Fun MK, Yee FC. Hong Kong nurses’ health-related behaviours: implications for nurses’ role in health promotion. Journal of Advanced Nursing. 1997; 25: 1276-1286.