Ankara merkezinde çalışan bazı taksi şoförlerinin nefeslerinde ölçülen karbonmonoksit değerleri ve bazı çevresel faktörlerle ilişkisi

AMAÇ: Taksi şoförleri, çalışma koşulları nedeniyle karbonmonoksite en fazla maruz kalan ve sigara içme sıklığının en yüksek olduğu meslek gruplarından biridir. Bu çalışmada, Ankara merkezinde çalışan taksi şoförlerinin nefeslerindeki karbonmonoksit düzeyinin saptanması ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. YÖNTEM: Çalışma, Ankara’nın merkezi bir ilçesindeki 14 taksi durağında çalışan toplam 173 taksi şoförü ile yürütülmüştür. Tanımlayıcı tipteki araştırmanın verileri, yüz yüze anket yöntemi ve Pi-CO Smokerlyser ölçüm cihazı kullanılarak yapılan nefeste karbonmonoksit ölçümleri ile toplanmıştır. SPSS 15.0 istatistik paket programı kullanılarak verilerin sayı ve yüzde dağılımları incelenmiş; gruplar arası karşılaştırmalarda ki-kare, bağımsız gruplarda t testi ve One-Way ANOVA kullanılmıştır. BULGULAR: Araştırmaya katılan 173 taksi şoförünün tümü erkek olup, yaş ortalaması 39,2±9,6 yıldır. Taksi şoförlerinin %58,4’ü sigara içmekte, %75,1’i çevresel sigara dumanına maruz kalmaktadır. Taksi duraklarının %48,0’inde, taksilerin %45,1’inde ve şoförlerin %59,0’unun evlerinde kapalı ortamda sigara içilmektedir. Taksi şoförlerinin nefeslerinde ölçülen karbonmonoksit seviyesi ortalama 16,9±12,8 ppm bulunmuştur. Nefeste ölçülen karbonmonoksit değerleri halen sigara içme durumu, sigara içme süresi, günlük içilen sigara miktarı ve pasif etkilenim ile pozitif, son sigara içiminden itibaren geçen süre ile negatif ilişkilidir (p0.rf05). SONUÇ: Çalışmanın bulguları, sigaranın, zehirli bir gaz olan karbonmonoksitin en önemli kaynaklarından biri olduğuna dair literatür bilgisini desteklemektedir. Taksi şoförlerine meslek örgütleri ile işbirliği içinde farkındalığı artırıcı eğitimler düzenlenmesi, sigarayı bırakmak isteyen şoförlerin uygun merkezlere yönlendirilmesi, sigara kullanımına bağlı hastalıklara yönelik tarama programları uygulanması gibi müdahalelere gereksinim vardır.

Association of some environmental factors with breath carbon monoxide levels of some taxi drivers in Ankara

AIM: Taxi drivers are among the occupational groups with the highest smoking prevalence and exposure to carbon monoxide (CO). This study aimed to measure breath CO levels of some taxi drivers working in Ankara and to find out some associated factors (if any). METHOD: The descriptive study was carried out with 173 taxi drivers from 14 different taxi stations in the center of Ankara. Data was collected by face to face interviews with a standart questionnaire, while breath CO was measured by a Pi-CO Smokerlyser. Descriptive statistics were used to summarize data, whereas chi-square, independant samples t-test and One-Way ANOVA were used to compare groups by SPSS 15.0 statistical package programme. RESULTS: In the study, all of the taxi drivers (n=173) were male with a mean age of 39.2±9.6 years. Of the drivers, 58.4% were current smokers, whereas 75.1% were exposed to enviromental tobacco smoke. The frequency of indoor smoking in the taxi stations, taxis and drivers’ homes were 48.0%, 45.1%, and 59.0%, respectively. The mean breath CO level of the drivers was 16.9±12.8 ppm. CO level was positively associated with the current smoking status, total years of smoking, number of cigarettes smoked per day and passive exposure to tobacco smoke, whereas the association was negative with the elapsed time from the last cigarette smoked (p<0.05). Among non-smokers, association of breath CO was insignificant for the type of fuel used in the taxis, heating system of the taxi stations and homes as well as living in a place near to a heavy traffic road (p>0.05). CONCLUSION: Results of the study provide evidence in support of the previous literature that smoking is one of the most important sources of carbonmonoxide. Interventions such as awareness raising trainings, referral of smokers willing to quit smoking to smoking cessation centers and screening programmes for smoking related diseases are needed to be implemented in collaboration with the relevant drivers’ associations.

PDF

___

1 U.S. EPA. Air quality criteria for carbon monoxide Final Report, 2000. Washington, DC. U.S. Environmental Protection Agency, Office of Research and Development, National Center for Environmental Assessment, Washington Office. EPA, 600/P-99/001F, 2000.
2 WHO. Air Quality Guidelines - Second Edition. WHO Regional Office for Europe, Copenhagen,_Denmark,_2000._http://www.euro.who.i nt/document/aiq/5_5carbonmonoxide.pdf [Erişim Tarihi: 27.10.2009].
3 Ritz B, Yu F. The effect of ambient carbon monoxide WHO on low birth weight among children born in Southern California between 1989 and 1993. Environment Health Perspect. 1999; 107: 17-24.
4 Davutoglu V, Zengin S, Sari I, Yildirim C, Al B, Yuce M, et al. Chronic carbon monoxide exposure is associated with the increases in carotid intima-media thickness and C-reactive protein level. Tohoku J. Exp. Med. 2009; 219: 201-206.
5 Al B, Yildirim C, Zengin S, Cavdar M, Togun I. The effect of chronic carbon-monoxide exposure on the peak expiratory flow values of grill-kebab chefs. Saudi Med J. 2009; 30(6): 788-92.
6 Kandiş H, Katırcı Y, Karapolat B. Karbonmonoksit zehirlenmesi. Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2009; 11(3): 54-60.
7 TÜİK. Küresel Yetişkin Tütün Araştırması, 2008. Ankara. T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu, 2009.
8 Bilir N, Dogan BG, Yıldız AN. The level of compliance with legislation to reduce the harmful effects of tobacco products. International Development Research Center, Ottowa (Project No: 94-0200/02882), Ankara. Hacettepe Public Health Foundation, 2000.
9 Acar Vaizoğlu S, Yilmaz O, Özen Ç, Özel ET, Kızıl Y, Güler Ç. Ankara’da bir turizm şirketinde çalışan şoförlerin tüberküloz enfeksiyonu açısından değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Toplum Hekimliği Bülteni. 2000; 19(1).
10 Keskinoglu P, Sözkesen S, Sarıyer E, Kesik K, Öztürk R. Sosyoekonomik düzeyi düşük bir bölgede 15 yaş üzerinde sigara içicilik sıklığı, içicilik maliyeti ve içiciliğin hastalık varlığına etkisi. Türk Toraks Dergisi. 2007; 8(4): 227-233.
11 Özkan H, Uçan S, Meydanlı M, Yılmaz E, Koyuncu N, Şahin N, et al. The frequency of smoking in various areas of Ankara’s citizens and the dypepsia in those who smoke Turkiye Klinikleri J Med Sci. 1992; 12: 258- 263.
12 Cunnington A, Hormbrey P. Breath analysis to detect recent exposure to carbon monoxide. Postgrad Med J. 2002; 78: 233-237.
13 Solak ZA, Telli CG, Erdinç E. Sigarayı bırakma tedavisinin sonuçları. Türk Toraks Dergisi. 2003; 4(1): 73-77.
14 Deveci SE, Deveci F, Açık Y, Ozan AT. The measurement of exhaled carbon monoxide in healthy smokers and non-smokers. Respir Med. 2004; 98(6): 551-6.
15 Low EC, Ong MC, Tan M. Breath carbon monoxide as an indication of smoking habit in the military setting. Singapore Med J. 2004; 45(12): 578-82.
16 Marrone GF, Paulpillai M, Evans RJ, Singleton EG, Heishman SJ. Breath carbon monoxide and semiquantitative saliva cotinine as biomarkers for smoking. Hum Psychopharmacol. 2010; 25(1): 80-83.
17 Shafiq M, Khan S, Khawaja MR, Haque S, Khan JA. Socio-demographic correlates of exhaled breath carbon monoxide in Karachi’s adult population. J Pak Med Assoc. 2008; 58(2): 75-8.
18 Türkcan A, Çakmak D. Sigara bağımlılarında solunum havasında karbonmonoksit düzeyleri. Bağımlılık Dergisi. 2004; 5(3): 133-138.
19 Middleton ET, Morice AH. Breath carbon monoxide as an indication of smoking habit. Chest. 2000; 117: 758- 763.
20. Vançelik S, Beyhun NE, Acemoğlu H. Interactions between exhaled CO, smoking status and nicotine dependency in a sample of Turkish adolescents. Turk J Pediatr. 2009; 51(1): 56-64.
21 Vimercati L, Carrus A, Bisceglia L, Tatò I, Bellotta MR, Russo A, et al. Biological monitoring and allergic sensitization in traffic police officers exposed to urban air pollution. Int J Immunopathol Pharmacol. 2006; 19(4 Suppl): 57-60.
22. Hewat VN, Foster EV, O’Brien GD, Town GI. Ambient and exhaled carbon monoxide levels in a high traffic density area in Christchurch. N Z Med J. 1998; 11;111(1073): 343-344.