Aydın il merkezinde doğum öncesi bakım hizmetleri

Araştırmanın amacı, Aydın il merkezinde doğum öncesi bakım (DÖB) hizmetlerini nicelik ve nitelik olarak değerlendirmektir. Araştırma kesitsel tiptedir. Aydın merkezinde yaşayan 195 kadın (gebe/lohusa) araştırmaya katılmıştır. Kadınlar, il merkezindeki 10 sağlık ocağından, (her bir sağlık ocağından bir kırsal ve bir kentsel sağlık evi olacak şekilde) basit rastgele ve küme örneklem metoduyla seçilmiştir. Veri yüz yüze anket yöntemiyle toplanmıştır. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması kriterlerine göre doğum öncesi bakımın niceliği “yeterli” veya “yetersiz”, doğum öncesi bakımın niteliği “1-2 (kötü), “3-4”(orta) ve “5-6”(iyi) olarak puanlanmıştır. Analizlerde ki-kare, Mann- Whitney U ve t testleri kullanılmıştır. Son trimestırdaki her beş gebeden biri ile lohusalık dönemindeki kadınların % 11,3’ü gebelikleri boyunca sağlık personeli tarafından izlenmediklerini belirtmiştir. Son trimestırdaki her üç gebeden biri ile lohusalık dönemindeki kadınların %58,5’i ilk üç ay içinde sağlık personelince görülmediklerini belirtmiştir. Ayrıca, DÖB’ın nitelik puanları gerek son trimestırdaki gebelerde gerekse lohusalık dönemindeki kadınlarda düşük bulunmuştur. Kentsel alanda yaşamanın, eğitim seviyesinin yüksek olmasının ve sosyal güvencenin bulunmasının “yeterli” DÖB alma durumunu etkilediği tespit edilmiştir. Türkiye’nin batı bölgesinde bulunan, Aydın merkezinde doğum öncesi bakım hizmetlerinin nitelik ve nicelik bakımından beklenenin altında olduğu saptanmıştır. Özellikle kırsal alanda yaşayan, eğitim düzeyi düşük olan ve sosyal güvencesi olmayan kadınlara “yeterli” doğum öncesi bakım hizmetlerinin ulaştırılabilmesi için sağlık personelinin daha duyarlı olması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kadın sağlığı, Gebelik, Kesitsel çalışmalar, Sağlık hizmetleri, Doğum öncesi bakım, Sağlık bakımı hizmetleri

Prenatal care services in Aydin province

Aim of the study was to evaluate the quality and quantity of prenatal care in Aydın province. It was a cross-sectional study. 195 women (pregnant/women at postpartum period) living in the Aydın province participated in the study. Cluster and simple random sampling method was used in the selection of women from 10 health centers (one rural-one urban health station each). Data obtained by face to face interview technique. Turkey Demografic Health Survey criteria were used for evaluation of the quantity of prenatal care as “sufficient” or “insufficient” and quality of prenatal care was scored as “1-2”(bad), “3-4”(moderate) and “5-6”(good). Chi-square, Mann Whitney-U and t tests were used for analysis. One fifth of each pregnant women who were in last trimester and 11.3% of women in postpartum period stated that they were not followed up by an health personnel during pregnancy. One third of pregnant women who were in last trimester and 58.5% of women in postpartum period said they weren’t visited by an health personnel in the first trimester. Besides, quality points of prenatal care were found low, both in pregnant women and women in post partum period. It was found that living in urban areas, high education level and presence of social security effected getting adequate prenatal care. The quality and quantity of prenatal care was found less than expected in Aydın province which is located in the western region of Turkey. It is necessary that, health personnel must be more sensitive to convey “adequate” prenatal care especially women who are living in rural areas, who have low educational level and who have no social security.

Keywords:

Women's Health, Pregnancy, Cross-Sectional Studies, Health Services, Prenatal Care, Delivery of Health Care,

PDF

___

1. Akın A, Özvarış ŞB. Ana Sağlığı ve Aile Planlaması. İçinde: Bertan M, Güler Ç, Halk Sağlığı Temel Bilgiler. 2. baskı. Ankara: Güneş Kitapevi; 1997. p.117-155.
2. World Health Day, Safe Motherhood, Maternal mortality, 7 April 1998. (www.who.int/docstore/worldhealth- day/en/documents1998/whd98.pdf). (Erişim tarihi: 10.03.2006)
3. Armour K. Antepartum Maternal-Fetal Assessment, Using Surveillance to Improve Maternal and Fetal Outcomes. Lifelines. 2004; 8(3): 232-240.
4. Akın A. Türkiye’de Ana Sağlığı, Aile Planlaması Hizmetleri ve İsteyerek Düşükler. İçinde: 1998 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması İleri Analiz Sonuçları. Ankara; 2002; 151-182.
5. Ergöçmen BA. Anne ve Çocuk Sağlığı. İçinde: Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 1998. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, AÇSAP, DPT ve Avrupa Birliği, Ankara, 1999; s. 105-117.
6. Ergöçmen BA, Coşkun Y. Doğum öncesi bakım ve doğuma yardım. İçinde: Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2003. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, AÇSAP, DPT ve Avrupa Birliği, Ankara, 2004, s. 119-129.
7. Türkiye Ulusal Anne Ölümleri Çalışması 2005. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, ICONInstitute Public Sector Gmbh ve BNB Danışmanlık, AÇSAP, Ankara, 2006, s. 51-88.
8. Fullerton JT, Nelson C, Shannon R, Bader J. Prenatal Care in the Paso del Norte Border Region. J Perinatol. 2004; 24: 62-71.
9. Schrag SJ, Arnold KE, Mohle-Boetani JC, Lynfield R, Zell ER, Stefonek K et all. Prenatal screening for infectious diseases and opportunities for prevention. Obstet Gynecol. 2003; 102(4): 753-60.
10. Hulsey TM, Laken M, Miller V, Ager J. The influence of attitudes about unintended pregnancy on use of prenatal and postportum care. J Perinatol. 2000; 20(8): 513-9.