Devrim Berna YAĞBASAN, Ömer DENİZ, Hayati BİLGİÇ, Emel KİBAROĞLU, Kudret EKİZ

Ankara’da bir eğitim birliğinde tüberküloz epidemiyolojisi

Çalışmamızın amacı acemi erlerdeki Bacille Calmette Guerin (BCG) aşılanma oranlarını, tüberküloz enfeksiyon oranını, yıllık enfeksiyon riski (YER) ve tüberküloz hastalığının yaygınlığını saptamaktır. Çalışma Haziran 2005 döneminde ve 1051 acemi er ile yapıldı. Tüm katılımcılara 29 sorudan oluşan bir anket formu doldurtuldu, BCG skar sayılarına bakıldı, mikrofilm taraması ve 5 tüberkülin ünit purifiye protein derivesi ile tüberkülin deri testi (TDT) yapıldı. Elde edilen sonuçlarla YER hesaplaması yapıldı. Aktif tüberküloz vakası saptanmadı. Katılımcıların %85,7’sinde BCG aşı skarı vardı. Aşısız olanların %56,5’i ülkemizin doğu bölgelerindendi. BCG skar sayısı ile TDT sonuçları karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı korelasyon saptandı. TDT sonuçları değerlendirilirken; katılımcılar BCG’li, BCG’siz ve tüm katılımcılar olarak 3 gruba ayrıldı ve cut-off değerleri sırasıyla 5-10-15 mm alınarak değerlendirildi. 5 mm cut-off değeri alındığında enfeksiyon oranı %45,5 saptanırken, 15 mm cut-off değeri alındığında enfeksiyon oranı %4,7 saptandı. YER oranı % 0,5 bulundu. Bulgularımız tüberküloz taramalarında semptom ya da hastalık öyküsü araştırmanın sonuçları önceden tahmin etmede, asker olgularda, faydalı olmayabileceğini düşündürmektedir. Bulgularımız ayrıca, ülkemizde BCG aşılama programında aksaklıklar olduğunu, bu aksaklıkların daha çok ülkemizin doğu bölgelerinde olduğunu ve tüberküloz enfeksiyon oranının genç erişkin erkeklerde önemli derecede yüksek olduğunu düşündürmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Tuberkülin testi, Tüberküloz, Yaygınlık, Askeri personel, Erkek, Kesitsel çalışmalar, Epidemiyoloji, BCG aşısı, Anketler, Deri testleri

Tuberculosis epidemiology at a training unit in Ankara

The aim of this study was to determine BCG vaccination rates, tuberculosis infection rates, annual risk of infection (ARI) and the extent of tuberculosis disease within recruits who are thought to reflect the young male population and geographic distribution of the country. Study was performed with 1051 recruits in June, 2005. All subjects answered a questionnaire, BCG scars were recorded, microfilm screening and tuberculin skin test (TST) with 5 tuberculin ünit purified protein derivative were applied. ARI was calculated by the obtained results. No active tuberculosis cases were determined. Of all subjects 85.7% were BCG vaccinated. Of the unvaccinated 56.5% were from the eastern region of the country. A significant correlation was determined between BCG scar numbers and TST values. TST results were evaluated by classifying the subjects into 3 groups as vaccinated, unvaccinated and all (with or without BCG) and cut-off values for positive TST reactivity were accepted as 5-10-15 mm respectively. While the infection ratio was 4,7% with the cut-off 15 mm, it was 45.5% when the cut-off was 5 mm. We found ARI 0.5%. Our results suggest that searching the symptoms or disease history for tuberculosis screening may not be useful for estimating the results beforehand within the recruits. Furthermore by the results we have seen that tuberculosis infection rates in young male adults are significantly high in our country and also there is a disorganization in BCG vaccination programme, especially in the eastern region, in our country.

Keywords:

Tuberculin Test, Tuberculosis, Prevalence, Military Personnel, Male, Cross-Sectional Studies, Epidemiology, BCG Vaccine, Questionnaires, Skin Tests,

PDF

___

1. Kocabaş, A. Sunuş Bölümü, Tüberküloz Kliniği ve Kontrolü, (Derleyen) Kocabaş, A., Ankara, Emel Matbaası. 1991
2. Demirci, N. Tüberküloza Giriş, Tüberküloz, (Derleyen) Bilgiç, H., Demirci, N., Ankara, GATA Basımevi:20031-15.
3. Özkara Ş, Aktaş Z, Özkan S, Ecevit H. Verem Savaş Daire Başkanlığı, Dünyada Durum, Türkiye’de Tüberkülozun Kontrolü İçin Başvuru Kitabı, Ankara, Rekmay Ltd. Şti, 2003, 7-9.
4. Bozkanat E, Ciftci F, Apaydin M, Kartaloglu Z, Tozkoparan E, Deniz O, Sezer O, Ilvan A, Bilgic H. İstanbul il merkezindeki bir askeri okulda tüberkülin cilt testi taraması, Tüberküloz ve Toraks, 2005, 53 (1):39-49.
5. Bilgiç H. Tüberküloz Epidemiyolojisi ve Kontrolü, Tüberküloz, (Derleyen) Bilgiç, H., Demirci, N., Ankara, GATA Basımevi. 2003,16-53, 2003.
6. Koçoğlu, F. Tüberküloz Vakalarının Erken Teşhisi, Tüberküloz Kliniği ve Kontrolü, (Editör) Kocabaş, A., Ankara, Emel Matbaası. 1991, 237-241.
7. Özkara Ş, Aktaş Z, Özkan S, Ecevit H. Verem Savaş Daire Başkanlığı, Tüberkülin Cilt Testi, Türkiye’de Tüberkülozun Kontrolü İçin Başvuru Kitabı, Ankara, Rekmay Ltd. Şti, 2003, 55-57.
8. Bilgiç, H. Tüberküloz Epidemiyolojisi, Tüberküloz Kliniği ve Kontrolü, (Editör) Kocabaş, A., Ankara, Emel Matbaası. 1991 401-437.
9. Çavdar, T. Tüberkülin Testi, Tüberküloz Kliniği ve Kontrolü, (Editör) Kocabaş, A., Ankara, Emel Matbaası. 1991, 227-231.
10. Özkara Ş, Aktaş Z, Özkan S, Ecevit H. Verem Savaş Daire Başkanlığı, Tanı, Türkiye’de Tüberkülozun Kontrolü İçin Başvuru Kitabı, Ankara, Rekmay Ltd. Şti, 2003, 15-22.
11. Göçgeldi E, Tekbaş ÖF, Ceylan S, Kır T. Bir Askeri Birlikte Görevli Erlerde BCG Aşılılık Prevalansının Saptanması, Gülhane Tıp Dergisi, 1999; 41 (3): 267-273.
12. çan E.S, Sevinç C., Abadoğlu Ö., Arpaz S., Ellidokuz H. Tüberkülin Testi Sonuçlarının Yorumlanması Ülkemiz Standartları ve Yeni Gereksinimler, Toraks Dergisi, 2000, 1 (1), 25-29.
13. Uzun K, Gencer M, Gülsün A, Ceylan E, Ağca F: Kırsal Kesimden Van İli Merkezine Göç Edenlerin Çocuklarında PPD Sonuçları, Solunum Dergisi, 2000, (2):91-95.
14. Karagöz T, Öger O, Koç H, Yıldırım Ü.İstanbul’un 14 İlkokulunda Yapılan Tüberkülin Taramasının Sonuçları, Tüberküloz ve Toraks,1995, (43) 3 114-119.
15. Kolsuz, M, Kıyak O, Metintaş S, Metintaş M, Erginel S:Eskişehir İl Merkezindeki İlkokullarda Tüberkülin Deri Testi Taraması ve Test Sonucu Pozitif Olanlarla Aile Bireylerinin Mikrofilm Sonuçları, Toraks Dergisi; 2002,3 (3):296-302.
16. Şakar, A, Göktalay T, Dağyıldızı L, Yıldırım ÇA, Yorgancıoğlu A: Manisa İlinde Okul Çağı Çocuklarında Tüberküloz Taraması, Toraks Dergisi;2003, 4 (1):38-42.
17. Hizel K, Maral I, Karakus R, Aktas F.The İnfluence of BCG Immunisation on Tuberculin Reactivity and Booster Effect in Adults in a Country with a High Prevalence of Tuberculosis, European Society of Clinical Microbiology and İnfect.Diseases, 2004,10:980-983.
18. Yorulmaz F, Caglar T, Erel C, Ozaydin M.. Prevalence and Annual Risk of Tuberculosis Infection in Edirne, Turkey, Scand J Infect Dis, 2002, 34:654-656.
19. Global tuberculosis control: surveillance, planning, financing. WHO report 2005. Geneva. World Health Organization .
20. Özlü T, Çan G, Torun P, Türker S, Demirbaş M, Telatar M. Trabzon’daki Okul Çağı Çocuklarında Tüberkülin Taraması Sonuçları, Tüberküloz ve Toraks; 1997, 45 (2): 89-93.
21. Al Zahrani K, Al Jahdali H, Menzies D. Does Size Matter? Utility of Size of Tuberculin Reactions for the Diagnosis of Mycobacterial Disease, Am J Crit Care Med,2000; (162) (1): 1419-22.
22. Grange, JM.Infection and Disease Due to Environmental Myc., Trans R. Soc. Trop. Med. Hyg.; 1987, 81 (2):179-82.
23. Pai M, Kalantri S, Dheda K. New Tools and Emerging Technologies for the Diagnosis of Tuberculosis, Expert Rev. Mol. Diagn. 2006, 6 (3), 413-422.
24. Pai M. Alternatives to the Tuberculin Skin Test: Interferon-? Assays in the Diagnosis of Mycobacterium Tuberculosis Infection, İndian Journal of Medical Microbiology, 2005, 23 (3); 151-158.
25. Pai M. Interferon-? Assays in the Immunodiagnosis of Tuberculosis: A Systematic Review, Infectious Diseases. 2004 (4);761-776.
26. Levent E, Ekim NN, Nadirler F. Genç Erişkinlerde Akciğer Tüberkülozuna Karşı BCG Aşısının Koruyucu Etkinliği, Tüberküloz ve Toraks Dergisi; 1999, 47 (2):189-199.
27. Beser, E. The Prevalence of Pulmonary Tuberculosis Using Different Methods in Group Screening, East Afr Med J., 1993; 70 (12): 768-71.
28. Chiang CY, Suo J, Yu MC, Yang SL, Lin TP. Screening for Pulmonary Tuberculosis Among Military Conscripts in Taiwan, J. Formos Med. Assoc.,2002; 101 (12): 841-5.
29. Lescreve JP, Van Tiggelen RP. The Value of Systematic Chest Radiographic Screening in Recruits of the Belgian Armed Forces, J Belge Radiol.;1991, 74 (5): 423-6.
30. Öztürk Ö, Bircan HA, Şimşek Ş, Akkaya A, Şahin Ü. Tüberküloz Yönünden Karaman İlinin Tarama Sonuçları, Solunum Dergisi; 2005, (7), 2: 64-69.
31. Mizerero M, Kumboneki L. Diagnostic value of the intradermal tuberculin reaction in the adult, in Zaire, Rev. Mal. Respir. 1986; 3 (2):99-103.
32. Akkaynak, S. Ankara Abidinpaşa, Tuzluçayır, Akdere ve Samanlık Bağları Bölgelerinde Bir Tüberküloz Araştırması, Tüberküloz ve Toraks ; 1978, 26/1-2:18.
33. Akkaynak, S. Tüberküloz Savaşı, Tüberküloz ve Toraks ;1985, 33/1:5-13.
34. Özkurt S, Fişekçi F, Türe M, Akdağ B. Denizli Merkez İlkokullarında 1993-1995 Yıllarında Yapılan Tüberkülin Taramasının Sonuçları, Tüberküloz ve Toraks Dergisi;2001 49 (1): 108-112.
35. Uzun K, Özbay B, Akman N, Ceylan E, Ağca F, Şenel M. Van İli ve İlçelerinde 1997 yılında Yapılan PPD Sonuçları, Tüberküloz ve Toraks Dergisi; 2000, 48 (3):238-242.
36. Basta PC, Camacho LA. Tuberculin Skin Test to Estimate the Prevalence of Mycobacterium Tuberculosis Infection in Indigenous Populations in the Americas: a Literature Review, Cad. Saude Publica, Rio de Janeiro; 2006, 22 (2): 245-254.
37. D'Amelio R, Stroffolini T, Biselli R, Molica C, Cotichini R, Bernardini G, Vellucci A. Tuberculin Skin Reactivity in Italian Military Recruits Tested in 1996- 1997, Eur J Clin Microbiol İnfect Dis; 2000, 19: 200- 204.