SOSYAL HİZMET ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİ İLE BİLİNÇLİ FARKINDALIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN İNCELENMESİ (KONYA ÖRNEĞİ)

Sosyal hizmet mesleğinde olduğu gibi eğitiminde de eleştirel düşünme oldukça önemli bir kavramdır. Eleştirel düşünme becerisinin yanında bilinçli farkındalık da özellikle son yıllarda ön plana çıkmaktadır. Bir sosyal hizmet öğrencisi uygulama ve meslek hayatında çeşitli müracaatçı sistemleri ile karşılaşacağı için eleştirel düşünme becerisini geliştirebildiği kadarıyla farkındalık düzeyinin de geliştirilmesi ve artırılması önemli hale geldiği düşünülmektedir. Bu araştırma Konya'da bulunan Sosyal hizmet öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile bilinçli farkındalıkları arasındaki ilişkiyi değişik açılardan incelenmeyi amaçlamaktadır. Bu çalışmanın evreni 2014-2015 Eğitim Öğretim yılında eğitim gören Konya'daki bütün sosyal hizmet öğrencilerinden oluşturmaktadır. Araştırma evreni 578 kişiden oluşmaktadır ve evrenin tamamına ulaşılması hedeflenmiş olup tamamına da ulaşılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin 510'u değerlendirmeye uygun görülmüştür. Araştırma tanımlayıcı nitelikte olup nicel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmada yüz yüze anket yöntemi kullanılarak elde edilen veriler SPSS 20.0 programında analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Araştırma kapsamında sosyal hizmet öğrencilerinin; "Eleştirel düşünme eğilimleri" ile "Bilinçli farkındalıkları" arasında anlamlı ilişki olduğu ve bu anlamlı farklılığın, bilinçli farkındalık (Eleştirel düş. ort. 2,80 ve Bilinç. Farkın. ort. 4,15) lehine olduğu tespit edilmiştir. Sosyal hizmet öğrencileri farkındalıkları daha yüksek çıkmasına rağmen eleştirel düşünme düzeyleri biraz daha az seviye dolduğu görülmüştür. Bu bağlamda öğrencilerin eleştirel bakış açısını geliştirebilmek, analiz ve değerlendirmeler yapabilmek ve için sosyal hizmet eğitiminde daha da objektif ve eleştirel bakılmaya ağırlık verilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Eleştirel düşünme, bilinçli farkındalık, sosyal hizmet, sosyal hizmet öğrencileri

An Investigation of The Relationship Between Critical Thinking Tendency and Mindfulness of Social Work Students (Konya Example)

Critical thinking in education is a very important concept as it is in the social work profession. In addition to critical thinking skills, conscious awareness has also emerged in the forefront in recent years. It is believed that it is important to increase the level of critical thinking skills as well as the level of awareness of social work students as they are going to come across with various client systems in practice and in their professional life. This study aims to investigate the relationship between critical thinking tendency and mindfulness of social work students from different perspectives. The population of the study consists of all social work students in the province of Konya during 2014-2015 academic year. The population of the study consists of 578 students. 510 of the total data were found to be suitable for evaluation. The study has a descriptive nature and utilizes the quantitative research pattern. The data, obtained with face-to-face survey method, was analysed using SPSS 20.0 and then interpreted. It was found that there was a significant relationship between “critical thinking tendency” and “mindfulness” of social work students in favour of mindfulness (Average Critical Thinking score was 2.80 and Average Mindfulness score was 4.15). There was a significant difference between critical thinking levels of social work students and variables of gender, university attended, academic success, and grade. It is observed that awareness of social worker students was higher compared to their level of critical thinking skills. In this context, it is proposed to develop a critical point of view, to make analyses and evaluations, and to emphasize more objective and critical consideration in social work education.

Keywords:

Critical thinking, mindfulness, social work, social work students,

PDF

___

Adams, R., Dominelli, L., Payne., M. (2009a). Critical Practice in Social Work. Second edition, Palgrave Publisher, pp. 432.
Adams, R., Dominelli, L., Payne., M. (2009b). Social Work: Themes, Issues and Critical Debates. 3rd edition, Palgrave Publisher, pp. 416.
Akbaş, E. (2014). Sosyal çalışmada çağdaş eleştirel perspektifler. Ankara, SABEV Yayınları.
Akbıyık, C. (2002). Eleştirel düşünme eğilimleri ve akademik başarı.Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Alptekin, K. (2015). Yeniden öğrenme sürecinde farkında olmanın önemi. Erişim tarihi, 17 Kasım 2015. Erişim adresi, http://www.sosyalhizmetuzmani.org/farkindalik.htm
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2012). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri SPSS uygulamalı, Sakarya Yayıncılık, Sakarya.
Anderson- Meger, J. (2011). Critical thinking and e-learning in social work education. USA, International Journal of Business, Humanities andTechnology, 1(2), 17-27.
Balay, R. (2004). Küreselleşme, bilgi toplumu ve eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 61-82.
Battal, N. (2016). Eleştirel düşünme. Erişim tarihi, 08 Ocak 2016. Erişim adresi, http://slideplayer.biz.tr/slide/2770689/
Bender, K., Negi, N. & Fowler, D., N. (2010) Exploring the Relationship between Self-Awareness and Student Commitment and Understanding of Culturally Responsive Social Work Practice. Journal of Ethnic & Cultural Diversity in Social Work, 19:1, 34-53, DOI: 10.1080/15313200903531990
Brown, K. W. and Ryan, R. M. (2003). The benefits of being present: Mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of Personalyity and Social Psychology, 80, p. 820-50.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. 14. Baskı, Ankara, Pegem Akademi Yayınları.
Cılga, İ. (2016). Sosyal hizmet bilimi ve mesleği 5. Erişim tarihi, 11 Ocak 2016. Erişim adresi, http://www.sosyalhizmetuzmani.org/sosyal_hizmet_bilimi4.htm.
Coşkun, M. K. (2013). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri (ilahiyat-eğitim DKAB karşılaştırılması). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 143-162.
Cottrell, S. (2005). Critical Thinking Skills Developing Effective Analysis and Argument. First published 2005 by PALCRAVE MACMILLAN Houndmills, Basingstoke, Hampshire RG2l 6x5 and 175 Fifth Avenue, New York, N.Y. 10010
Cüceloğlu, D. (1996). İyi düşün doğru karar ver: etkili yaşamın temel boyutları üzerine Yakup Bey'le söyleşiler. İstanbul, Sistem yayıncılık, 14. baskı.
Çetinkaya, Z. (2011). Türkçe öğretmen adaylarının eleştirel düşünmeye ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, s. 93-108.
Çıkrıkçı, N. (1992a). Watson-Glaser eleştirel akıl yürütme gücü ölçeğinin (form YM) lise öğrencileri üzerindeki ön deneme uygulaması. Ankara Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 559-69.
Çorapçıgil, A. (2014). Öz değerlendirme destekli fizik laboratuar uygulamalarının üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimlerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
Daşbaş, S. ve Kesen, N. F. (2015). Attıtudes of socıal work students towards the ageısm. The Journal of International Social Research, 8(38), 702-10.
Deal, K. H. ve Pitman, J. (2009). Examining predictors of social work students’ critical thinking skills. Advances in Social Work, 10 (1), 87-102.
Duyan, V. ve Altınova, H. H. (2015). Gruplarla sosyal hizmetin sosyal hizmet öğrencilerin eleştirel düşünme düzeylerine etkisi. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 26(1), 7-22.
Emir, S. (2012). Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı 17 (1), 34-57.
Facione, P. A., Facione, N. C. and Giancarlo, C. A. F. (1995). The disposition toward critical thinking. The Journal of General Education, 44 (1), 1-25.
Gardner, F. (2001). Social Work Students and Self-awareness: How does it happen?. Reflective Practice, 2:1, 27-40, DOI: 10.1080/14623940120035505
Göçearslan Çiftçi, E. ve Gönen, E. (2011). Sosyal hizmet uygulamalarında etik karar verme süreci. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, Cilt 22, Sayı 2, s. 149-160.
Halpern, D., F. (2014). Thought and Knowledge: An Introduction to Critical Thinking. Fifth edition published 2014, by Psychology Press 711 Third Avenue, New York, NY 10017 and by Psychology Press 27 Church Road, Hove, East Sussex BN3 2FA
Hançerlioğlu, O. (1996). Felsefe sözlüğü. 10. Basım , İstanbul, Remzi Kitabevi, 38-106.
İçağasıoğlu Çoban, A. ve Buz, S. (2008). Eleştirel teori: gelişimi, kabulleri ve sosyal hizmette kullanımı. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 19(1), s. 38-49.
Kaya, H. (1997). Üniversite öğrencilerinde eleştirel akıl yürütme gücü. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Kaya, H. (2006). Eleştirel düşünme ve soru sorma. İstanbul Üniversitesi, F. N. Y. O. Dergisi, 14(56), s. 71-78.
Kazancı, O. (1989). Eğitimde eleştirici düşünme ve öğretimi. İstanbul, Kazancı Kitap.
Mavili, A. (2014). Aile içi şiddet. Kadının ve çocuğun korunması. Ankara, Elma Yayınları, 2. Basım.
Mavili, A. (2015). Ben ve ailem. Konya, Atlas Akademi Yayınları, 2. Basım.
Mavili Aktaş, A. (2011). Profesyonelliğin gelişimi kimi etik tartışmalar. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Hizmet Sempozyumu 2011, 50. Yılında Türkiye'de Sosyal Hizmet Eğitimi: Sorunlar, Öncelikler ve Hedefler. Bildiriler Kitabı,73-80.
Özyeşil, Z. (2011). Üniversite öğrencilerinin öz-anlayış düzeylerinin bilinçli farkındalık kişilik özellikleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Özyeşil,, Z., Arslan, C., Kesici, Ş. ve Deniz, M. E. (2011). Bilinçli farkındalık ölçeğini Türkçeye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim Dergisi, 36(160), s. 224-235.
Piji Küçük, D. ve Uzun, B. Y. (2013). Müzik Öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri Kırşehir, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 327-45.
Rudd, R., Baker, M. ve Hoover, T. (2000). Undergraduate agriculture student lerning styles and critical thinking abilities: is there a relatinshop?. Journal of Agriculture Education, 41(3), 2- 12
Rusinov, R. K. (2013). Формирование критического мышления у студентов юридических вузов. Российский юридический журнал, n, 5, 1-17.
Seferoğlu, S. S. ve Akbıyık, C. (2006). Eleştirel düşünme ve öğretimi. Haceteppe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, s. 193-200.
Şahin, F. (2005). Genelci sosyal hizmetin doğuşunu hazırlayan etmenler. Sosyal Hizmet Eğitiminde Yeni Yaklaşımlar. Sosyal Hizmet Sempozyumu 2002. Yayına hazırlayan, Ümit O, Ankara, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Hizmetler Yüksekokulu, Yayın no, 17, 102-11.
Şimşek, N. (2014). Farkındalık bilinci. Ankara, Akçağ Yayınları, 1. Baskı, 127-55.
Tatlıoğlu, K. ve Deniz, M. E. (2011). Farklı öz-anlayış düzeylerine sahip üniversite öğrencilerinin karar vermede öz-saygı, karar verme stilleri ve kişilik özelliklerinin değerlendirilmesi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, yıl 1, 1(2), s. 19-25.
TDK, Türkçe Sözlük. (2011). Türk Dil Kurumu Yayınları, 11. Baskı, Ankara.
Thompson, N. (2016). Kuram ve uygulamada sosyal hizmeti anlamak. Çev. Akçay, S., Hatipoğlu Eren, B. ve Cankurtaran Öntaş, Ö. Dipnot Yayınları, Ankara.
Uluğtekin, S. (2014). Kanunla ihtilaf halindeki çocuklar: eleştirel düşünme ve Türkiye’de çocuk adalet sisteminin bazı özellikleri. Prof. Dr. Gönül Erkan’a Armağan, Sosyal Hizmet ve Mülakat, Yayına hazırlayan, Vedat I,Yayın: Sosyal Hizmet Araştırma, Uygulama ve Geliştirme Derneği, Ankara, 38-47.
Ülev, E. (2014). Üniversite öğrencilerinde bilinçli farkındalık düzeyi ile stresle başa çıkma tarzının depresyon, kaygı ve stres belirtileriyle ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Vartaryan, A. (2014). Bilinçli farkındalık sistemi (mindfulness). Erişim tarihi, 08 Ocak 2016. Erişim adresi, https://www.youtube.com/watch?v=yvpk-hgaB68.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2003). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin yayınları, 9. baskı, Ankara.
Yüksel, N. S., Sarı Uzun, M., Dost, Ş. (2013). Matematik öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri. Haceteppe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, özel sayı, 1, s. 393-403.
Zaybak, A., Khorsid, L. (2006). Ege üniversitesi hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeylerinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 22(2), 137-46.