Tuğba TÜRKKAN, Hatice ODACI

LİSELİ ERGENLERDE ÇOCUKLUK ÇAĞI ÖRSELENME YAŞANTILARININ CİNSİYET, GELİR DÜZEYİ VE EBEVEYN EĞİTİM DURUMUNA GÖRE İNCELENMESİ

Bu çalışmada farklı lise türlerinde öğrenim gören ergen bireylerin çocukluk çağı örselenme yaşantılarının cinsiyet, gelir düzeyi ve ebeveyn eğitim durumuna göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma grubunu farklı lise türlerinde öğrenim görmekte olan 382 kız (%54.3), 321 erkek (%45.7) olmak üzere toplam 703 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri araştırmacılar tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu ve Çocukluk Çağı Örselenme Yaşantıları Ölçeği ile toplanmıştır. Araştırma verilerinin analizinde SPSS 22.0 programı kullanılmış olup, Mann Whitney U testi ve Kruskal–Wallis testinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, erkeklerin cinsel kötüye kullanım puanı ortalamaları kızların cinsel kötüye kullanım puan ortalamalarına göre ve erkeklerin duygusal kötüye kullanım puan ortalamaları kızların duygusal kötüye kullanım puan ortalamalarına göre anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Ayrıca çocukluk çağı örselenme yaşantılarından duygusal kötüye kullanımın gelir düzeyine dayalı olarak farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda çocukluk çağı örselenme yaşantılarının anne eğitim durumuna ve baba eğitim durumuna dayalı olarak farklılık göstermediği bulgulanmıştır. Elde edilen bulgular, literatür bilgileri ışığında tartışılmıştır. Bu araştırmanın sonuçlarının ergen bireylerin çocukluk örselenme yaşantılarına maruz kalma durumlarının belirlenmesi ve bu kapsamda önleyici çalışmaların yapılması açısından katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Çocukluk çağı örselenme yaşantıları, lise öğrencileri, cinsiyet, aile gelir düzeyi, anne-baba eğitim düzeyi

Investigation of Childhood Abuse Experinces of High School Adolescents According to Sex, Income Level and Parental Education Status

This study aims to investigate the childhood abuse experiences of adolescents’ who are educated in the different types of high schools in terms of their gender, income level and parental education status. The study group for the research consists of 703 students who are studying at different types of high schools; 383 of which is girls (54.3%) and 321 of which is boys (45.7%). The data was collected by using a personal information form prepared by researchers and Childhood Trauma Questionnaire. In data analysis, SPSS 22.00 was used; Kruskal Wallis test and Mann Whitney U test analysis techniques were applied. It can be concluded that the average sexual abuse scores of males were found to be significantly higher according to the girls' sexual abuse average scores and the average of males' emotional abuse scores were significantly higher than the girls' emotional abuse score averages. It has also been found that emotional abuse from childhood traumatic experiences varies based on income level. It was found that childhood traumatic experiences did not differ according to parental education status. The findings are discussed in the light of literature information. It is thought that the results of this research will contribute to the determination of the cases of childhood abuse experiences of the adolescents and to plan the preventive activities in this context.

Keywords:

Childhood abuse experiences, high school students, gender, family income level, parental education status,

PDF

___

Afifi, T. O. (2012). The relationship between child maltreatment and axis I mental disorders: A summary of the published literature from 2006 to 2010. Open Journal of Psychiatry, 2, 21- 32.
Aslan, S. H. ve Alparslan, Z. N. (1999). Çocukluk Örselenme Yaşantıları Ölçeğinin Bir Üniversite Öğrencisi Örnekleminde Geçerlik Güvenirlik ve Faktör Yapısı. Türk Psikiyatri Dergisi, 10(4), 275-285.
Aydın, O. ve İşmen, E. A. (2003). 18-25 yaş grubu erkeklerde çocukluk çağı örselenme yaşantısının incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi,18, 7-20.
Bahar, G., Savaş, H. A. ve Bahar, A. (2009). Çocuk istismarı ve ihmali: Bir gözden geçirme. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi,4(12), 51-65.
Berber Çelik, Ç. (2010). Üniversite öğrencilerinin çocukluk çağı örselenme yaşantılarının kendilik algısı ve boyun eğici davranışlar üzerine etkisi. Yüksek lisans tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
Bilir, Ş., Arı, M., Dönmez, N. B., Atik, B. ve San, P. (1991). Türkiye’nin 16 ilinde 4-12 yaşlar arasındaki 50.473 çocuğa fiziksel ceza verme sıklığı ve buna ilişkin problem durumlarının incelenmesi. Aile ve Toplum Dergisi, 1(1). 53-66.
Boden, J. M, Horwood, L. J. ve Fergusson, D. M. (2007). Exposure to childhood sexual and physical abuse and subsequent educational achievement outcomes. Child Abuse and Neglect, 31, 1101–1114.
Bostancı, N., Albayrak, B., Bakoğlu, İ. ve Çoban, Ş. (2006). Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı travmalarının depresif belirtiler üzerine etkisi. New/Yeni Symposium Journal,44(2), 100-106.
Clark, D. B., Thatcher, D. L. ve Martin, C. S. (2010). Child abuse and other traumatic experiences, alcohol use disorders and health problems in adolescence and young adulthood. Journal of Pediatric Psychology, 35(5), 499-510.
Claussen, A. H. ve Crittenden, P. M. (1991). Physical and psychological maltreatment: Relationsamong types of maltreatment. Child Abuse and Neglect,15, 5-18.
Cohen, L., Manion, L. ve Morrison, K. (2007). Research methods in education(6th ed.). London: Loutledge.
Çeçen, A. R. (2007). Çocuk cinsel istismarı: Sıklığı, etkileri ve okul temelli önleme yolları. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 4(1), 1-17.
Çeçen Eroğul, A. R. ve Türk, S. B. (2013). Ergenlerde çocukluk örselenme yaşantıları ve öfke ifade tarzları ile benlik saygısı ve yaşam doyumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi. International Journal of Human Sciences,10(1), 1421-1439.
Dallar Bilge, Y., Taşar, M. A., Kılınçoğlu, B., Özmen, S. ve Tıraş, Ü. (2013). Alt sosyoekonomik düzeye sahip anne-babaların çocuk istismarı ve ihmali hakkındaki bilgi düzeyleri, deneyimleri ve kullandıkları disiplin yöntemleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 14, 27-35.
Erükçü Akbaş, G. (2014). Farklı sosyo-ekonomik düzeydeki ergenlerin çocukluk dönemi istismar yaşantıları: Ankara Altındağ ve Çankaya örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi,25(2), 75-96.
Finkelhor, D. ve Korbin, J. (1988). Child abuse as an internationalissue. Child Abuse and Neglect, 12, 3-23.
Gladstone, G.M., Parker, G.B., Mitchell, P.B., Malhi, G.S., Wilhelm, K. ve Austin M.P. (2004). Implications of childhood trauma for depressed women: An analysis of pathways from childhood sexual abuse to deliberate self-harm and revictimization. The American Journal of Psychiatry, 161, 1417-1425.
Göde, O., Savi, F. ve Savi, S. (2000), Eğitimin bütünlüğü içinde sporun duygusal istismara uğrayan ergenlerin benlik kavramlarına etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 22-34.
Güler, N., Uzun, S., Boztaş, Z. ve Aydoğan, S. (2002). Anneleri tarafından çocuklara uygulanan duygusal ve fiziksel istismar/ihmal davranışı ve bunu etkileyen faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi,24(3), 128-134.
Herrenkohl, E. C., Herrenkohl, R. C.,Rupert, L.J., Egolf, B. P. ve Lutz, J. G. (1995). Risk factors for behavioral dysfunction: The relative impact of maltreatment, SES, physical health problems, cognitive ability, and quality of parent-child interaction. Child Abuse and Neglect, 19, 191–203.
Howe, D. (2005). Child Abuse and Neglect: Attachment, Development and Intervention. New York: Palgrave Macmillan.
Hunter, W. M., Jain, D., Sadowski, L. S. ve Sanhueza, A. I. (2000). Risk factorsfor severe child discipline practices in rural India. Journal of Pediatric Psychology, 25(6), 435-447.
Işıkhan, V. ve Şenver Yıldırım, Ş. (2006). Ergenlerin aile içi şiddete maruz kalma durumları ve aile ilişkilerinin değerlendirilmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet,17(2), 73-90.
İşmen, E. (2004). Aile içi istismarı ölçek geliştirme çalışması. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 207-221.
Kendall-Tackett, K. (2002). The health effects of childhood abuse: Four pathways by which abuse can influences health. Child Abuse and Neglect, 6(7), 715-730.
Lubin, H., Johnson, D. R. ve Southwick, S. M. (1996). Impact of child abuse on adulth psychopathology: A case report. Dissociation. 9(2), 134-139.
Machado, C.,Gonçalves, M., Matos, M. ve Dias, A. R. (2007). Child and partner abuse: Selfreported prevalence and attitudes in the North of Portugal. Child Abuse and Neglect,31, 657-670.
McMillan, H., J. ve Schumacher, S. (2006). Research in education evidence-based inquiry (6th ed.). Boston: Pearson Education.
Norman, R.E., Byambaa, M., De, R., Butchart, A., Scott, J. ve Vos, T. (2012). The long-term consequences of child physical abuse, emotional abuse and neglect: A systematic review and meta-analysis. Plos Medicine,9(11).
Olsson, A., Ellsberg, M., Berglund, S., Herrera, A., Zelaya, E., Pena, R. ve et al. (2000). Sexual abuse during childhood abuse and adolescence among Nicaraguan men and women: A population-based anonymous survey. Child Abuse and Neglect, 24(12), 1579-1589.
Oskay, G. (1991). Dayak konusunda anababa ve ergenin tutumu. Aile Yazıları III. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Bilim Serisi. Ankara: MN Ofset.
Örsel, S., Karadağ, H., Karaoğlan Kahiloğulları, A. ve Akgün Aktaş, E. (2011). Psikiyatri hastalarında çocukluk çağı travmalarının sıklığı ve psikopatoloji ile ilişkisi. Anatolian Journal of Psychiatry, 12, 130-136.
Özdemir, B. ve Celbis, O. (2012). Cinsel saldırıya uğramış çocukta erken ve geç muayene bulgularının değerlendirilmesi. Medicine Science, 1(1), 55-64.
Özen, Ş., Antar, S. ve Özkan, M. (2007). Çocukluk çağı travmalarının umutsuzluk, sigara ve alkol kullanımı üzerine etkisi; üniversite son sınıf öğrencilerini inceleyen bir çalışma. Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 20(2), 79-87.
Priebe, G. ve Svedin, G. C. (2008). Child sexual abuse is largely hidden from the adult society an epidemiological study of adolescents’ disclosures. Child Abuse and Neglect, 32, 1095–1108.
Putnam, F. W. (2003). Ten-year research update review: Child sexual abuse. American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 42(3), 269-278.
Sesar, K., Simic, N. ve Barisic, M. (2010). Multi-type childhood abuse, strategies of coping and psychological adaptations in young adults. Croatian Medical Journal, 51, 406-416.
Smith, C. A., Ireland, T. O. ve Thornberry, P. (2005). Adolescent maltreatment and its impact on young adult antisocial behavior. Child Abuseand Neglect,29, 1099-1119.
Taner, Y. ve Gökler, B. (2004). Çocuk istismarı ve ihmali: Psikiyatrik yönleri. Hacettepe Tıp Dergisi, 35, 82-86.
Topbaş, M. (2004). İnsanlığın büyük bir ayıbı: Çocuk istismarı, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 3(4), 76-80.
Topçu, S. (2009). Silinmeyen izler. Ankara: Phoenix.
Uğur, Ç., Şireli, Ö., Esenkaya, Z., Yaylalı, H., Saday Duman, N.,Gül, B. ve ark. (2012). Cinsel istismar mağdurlarının psikiyatrik değerlendirmesi ve izlemi: Son dört yıllık deneyim. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi,19(2), 81-86.
WHO. World report on violence and health; child abuse and neglect by parents and other caregivers, Geneva. 2002; 60.
Yarar, F. ve Yarış, F. (2011). Birinci basamakta çocuk istismarı ve ihmaline yaklaşım. Türk Aile Hekimliği Dergisi,15(4), 178-183.
Zeytinoğlu, S. ve Kozcu, Ş. (1991). Fiziksel çocuk istismarı konusunda bir araştırma. Aile Yazıları III. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Bilim Serisi. Ankara: MN Ofset.
Zielinski D. S. ve Bradshaw, C.P. (2006). Ecologica linfluences on the sequelae of child maltreatment: A review of the literature. Child Maltreatment,11(1), 49–62.
Zlotnick, C., Johnson, J., Kohn, R., Vicente, B., Rioseco, P. ve Saldivia, S. (2008). Childhood trauma, trauma in adulthood and psychiatric diagnosis: results from a community sample. Comprehensive Psychiatry Journal,49(2), 163-169.