EŞİTLİKÇİ TASARIMIN KENT MERKEZLERİNDEKİ KAMUSAL ALANLARA YANSIMASINDAKİ TEMEL ESASLAR

Çalışmada genel hatlarıyla engellilerin toplum yaşantısına ve toplumsal alanlara katılımı için gerekli görülen evrensel standartlara ve fiziksel düzenlemelere yer verilmiştir. Belirtilen kaynaklar dâhilinde konu ele alındığında, fiziki düzenlemelerin genelden özele bir yaklaşımla ele alındığı ve engelli-engelsiz her kesime yönelik uygun standartların düşünüldüğü ve ortaya konulduğu anlaşılmaktadır. Tüm bu düzenlemelere, standartlara ve yapılan uygulamalara bakıldığı zaman günümüz koşullarında hâlihazırda erişim güçlükleri yaşanan, kısıtlayıcı ve sağlıksız kentler görmekteyiz. Uygulamaların denetlenmesi ve sürdürülebilirliğinin sağlanması her ne kadar yasal hükümlere dayansa da bu hukuksal dayanaklar toplum bilinciyle örtüşmemekte ve kent yaşamında olumsuz sonuçlar ortaya çıkarmaktadır. Sunulan metnin muhteviyatı; sosyal bilinç düzeyinin fiziksel çalışmalarla ne denli kesiştiği, yasal dayanakların tüm bu fiziki-sosyal temel esaslarla ve olumsuz koşullara yönelik önerilerle bütüncül olarak değerlendirilmesi konularını ele almaktadır.

Anahtar Kelimeler:

engelli, evrensel tasarım, engelsiz planlama, engelli erişimi, eşitlikçi tasarım

The Main Principles of Equitable Design and Reflection to Public Spaces in City Centers

In general terms, the study includes universal standards and physical arrangements that are considered necessary for the participation of the disabled in social life and communal areas. When this subject is dealt within the stated resources, it is observed that the physical regulations are handled with a general to specific approach and appropriate standards for all people including the disabled / non-disabled have been considered and put forward. However, when all these regulations, standards and practices are observed, there are still restrictive and unhealthy cities that have access difficulties in today's conditions. Even though ensuring the supervision and sustainability of the implementations are based on legal provisions, these legal bases do not coincide with the public consciousness and lead to negative consequences in urban life. The content of the text presented is how much the level of social consciousness intersects with physical studies and the holistic evaluation of legal bases with regard to all these physical-social basic principles and suggestions for adverse conditions.

Keywords:

Disability in society, universal design, barrier-free planning, disabled access, equitable design,

PDF

___

Birleşmiş Milletler. (2009, Temmuz). Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme. Resmi Gazete. Haziran 2016 tarihinde Resmi Gazete: www.resmigazete.gov.tr/ adresinden alındı
Cavinton, G., & Hannah, B. (1997). Access By Design. New York: Van Nostrand Reinhold Open Library.
Centre for Excellence in Universal Design. (tarih yok). History of Universal Design. Aralık 2016 tarihinde National Disability Authority: http://universaldesign.ie/What-is-Universal- Design/History-of-UD/ adresinden alındı
Connell, B. R., Jones, M., Mace, R., Mueller, J., Mullick, A., Ostroff, E., . . . Vanderhaiden, G. (1997). The Principles of Universal Design. New York: The Center for Universal Design, NC State University.
D'Agostini, A., Francon, M., Gordon, C., Hirsch, B., Iantkow, M., Jackson, E., . . . Clough, D. (2010). Engelsiz Tasarım Kılavuzu (Safe Codes Council, Orijinal çalışma basım tarihi 2008b.). (C. Koca, Dü., & C. Koca, Çev.) İstanbul: Dünya Engelliler Vakfı.
D'Souza, N. (2004). "Is Universal Desing a Critical Theory?". (P. C. Ed. S. Keates, Dü.) Designing A More Inclusive World, Springer-Verlag, 3-9.
Ergenoğlu, A. S. (2013). Mimarlıkta Kapsayıcılık: Herkes için Tasarım. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Basım-Yayın Merkezi.
Hacıhasanoğlu, I. (2003). Evrensel Tasarım. Tasarım+Kuram Dergisi, 2(3), 93-101.
Imrie, R., & Hall, P. (1999). Architectural Practices and Disabling Design in the Built Environment. Environment and Planning B Planning and Design , 26(3), 406-425.
Kaplan, H. (1994). Yeni Bir Kentsel Tasarım Paradigması Olarak Ekolojik Kentsel Tasarım. 5. Kentsel Tasarım ve Uygulamalar Sempozyumu, Tasarıma Ekolojik Yaklaşım Bildiriler Kitabı, (s. 91-144).
Kaplan, H., & Öztürk, M. (2004). Engelliler, Kamu Mekanı ve Engelsiz Tasarım: Kamusal İç Mekanlarda İrdelenmesi İçin Bir Çerçeve. Planlama Dergisi, 2, 67-74.
Kaplan, H., Yüksel, Ü., Gültekin, B., Güngör, C., Karasu, N., & Çavuş, M. (Dü). (2010). Yerel Yönetimler İçin Ulaşılabilirlik Temel Bilgiler Teknik El Kitabı. Ankara: T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayınları.
Koca, C. (2010). Engelsiz Şehir Planlaması Bilgilendirme Raporu. İstanbul: Dünya Engelliler Vakfı.
Mace, R., Mueller, J., & Story, M. (1998). The Universal Design File: Designing for People of All Ages and Abilities. NC State University: The Center for Universal Design.
T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. (2012). 2013 – 2017 Stratejik Planı. Ankara.
Taneli, Y. (2009). Yaşlanan Bir Toplumda Sürdürülebilirlik: "Evrensel Tasarım" Paradigmasının Bir Alt Kullanıcı Grubunda İrdelenmesi. Mimarlık Dergisi(347).
The Center for Universal Design. (2008). Universal Design History. Aralık 2016 tarihinde North Carolina State University: https://www.ncsu.edu/ncsu/design/cud/about_ud/udhistory.htm adresinden alındı
Toplumsal Yapı ve Cinsiyet İstatistikleri, Yaşam Memnuniyeti. (2009-2013). Aralık 2016 tarihinde Türk İstatistik Kurumu: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=100&locale=tr adresinden alındı
Türk İstatistik Kurumu. (2010). Engellilerin Sorun ve Beklentileri Araştırması, Kayıtlı Olan Özürlü Bireylerin Yaşadıkları Yerdeki Fiziksel Çevre Düzenlemelerinin, Özürlü Bireyin Kullanımına Uygun Olup Olmadığı Hakkındaki Düşüncelerinin Özür Türüne Göre Dağılımı . Türkiye. 2016 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1017 adresinden alındı
Türkiye İstatistik Kurumu. (tarih yok). Hayat Tabloları, 2013. Aralık 2016 tarihinde Haber Bülteni: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18522 adresinden alındı
Türkiye'nin Avrupa Birliği Üyelik Süreci. (tarih yok). Aralık 2016 tarihinde Vikipedi: https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye'nin_Avrupa_Birli%C4%9Fi_%C3%BCyelik_s%C3%BCreci adresinden alındı
Yerel Yönetimler Merkezi. (tarih yok). Avrupa Kentsel Şartı İlkeleri. Aralık 2016 tarihinde YerelNET Yerel Yönetimler Portalı: http://www.yerelnet.org.tr/basvuru_kaynaklari/yy_mevzuati/mevzuat_detay.php?kod=696&turu=ua adresinden alındı