2020

Türkiye'de Uluslararası Sermaye Hareketleri Faiz İlişkisi: (1992-2005 Dönemi VAR Analizi)

Bu çalışmada, Türkiye’ye yönelik uluslararası sermaye hareketleri ile Türkiye’deki faiz oranları ve İMKB 100 endeksi arasındaki ilişkiler Vektör Otoregresyon (VAR) modeli kullanılarak incelenmiştir. Model; mevduat, interbank ve devlet iç borçlanma senetleri faiz oranları, İMKB100 endeksi, doğrudan yabancı yatırımlar, portföy yatırımları, kısa vadeli sermaye hareketleri ve uzun vadeli sermaye hareketleri değişkenlerinden kurulmuş ve 1992Q1-2005Q4 dönemi için sınanmıştır. Ampirik sonuçlar, Türkiye’de, sermaye hareketlerinin faiz oranları üzerindeki etkisinin faiz oranlarının sermaye hareketleri üzerindeki etkisinden daha güçlü ve anlamlı olduğunu göstermektedir. Elde edilen bulgulara göre, doğrudan yabancı yatırım ve portföy yatırımı şeklindeki sermaye hareketleri, mevduat ve devlet iç borçlanma senetleri faiz oranlarını düşürücü yönde etkilere sahiptirler. Kısa vadeli sermaye hareketleri ise İMKB’yi pozitif yönde etkilerken, mevduat faizleri uzun vadeli sermaye hareketlerini negatif yönde etkilemektedir.

Relation of International Capital Flows and the Interest In Turkey: (1992-2005 VAR Analysis)

In this research, using the Vector Auto Regression (VAR) model, the relations between the international capital inflows to Turkey and the interest rates and the Index 100 of ‹stanbul Stock Exchange in Turkey are examined. The model is formed by the variables of deposits rates, interbank money market rates, domestic treasury bill rates, Index 100 of ‹stanbul Stock Exchange (IMKB), foreign direct investments, portfolio investments, short term capital flows and long term capital flows and tested for the 1991Q1-2005Q4 period. The empirical results indicate that, in Turkey, the effects of capital flows on the interest rates are significant and stronger than the effects of interest rates on capital flows. According to the results, the type of capital inflows like foreign direct investments and portfolio investments has decreasing effects on deposits rates and domestic treasury bill rates. Although, while short term capital flows have positive effects on ‹MKB, deposit rates have negative effects on long term capital flows.

PDF

___

Altınkemer, Melike (1995), “Capital Inşows: The Turkish Case,” TCMB Discussion Papers, No:9601.
Arias, E.Fernandez (1994), “The New Wave of Private Capital Inşows,” The World Bank Policy Research Working Paper, No.1312.
Arias, E.Fernandez, P.J. Montiel (1999), “The Surge in Capital Inşows to Developing Countries: Prospects and Policy Response,” The World Bank Policy Research Working Paper, No.1473,
Arslanoğlu, E. (2002), “The Structure and the Impact of Foreign Direct Investment in Turkey,” Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt. XVII, Sayı., ss.31-51.
Akyüz, Y. and K. Boratav (2002), “The Making of the Turkish Financial Crisis” UNCTAD Discussion Papers, No.158.
Berument Hakan ve N. Dinçer (2004), “Do Capital Şows Improve Macroeconomic Performance In Emerging Markets?: The Turkish Experience”. http://www.bilkent.edu.tr/~berument/ emft04.pdf, 28.05.2006
Boratav, K. (2001), "2000-2001 Krizinde Sermaye Hareketleri,” İktisat-İşletme ve Finans Dergisi, Eylül No.186, ss.7-18.
Büyükdeniz, Adnan (1991), Türkiye’de Faiz Politikaları, İstanbul Bilim ve Sanat Vakfı Bülteni.
Calvo, G.A., L.Leiderman ve C.M. Reinhart (1993), “Capital Inşows to Latin America: The Role of External Factors,” IMF Staff Papers, Vol.40, pp.108-151.
Calvo, G.A., L.Leiderman ve C.M.Reinhart (1996), “Inşows Of Capital To Developing Countries in The 1990s,” The Journal of Economic Perspectives, Vol.10, No.1, pp.123-139.
Çeviş İsmail ve C. Kadılar (2001), “The Analysis Of The Short-Term Capital Movements By Using The VAR Model: The Case Of Turkey”. http://yunus.hacettepe.edu.tr/~kadilar/pakistan. pdf, 03.04.2006.
Çimenoğlu, A. and N. Yentürk (2002), “Impacts Of International Capital Inşows On The Turkish Economy”. http://www.bilkent.edu.tr/ ~yeldanbs/Yazilar_Uye/YentürkCimen Ekim02.doc, 10.09.2005.
Dickey, David A., Wayne A. Fuller (1979), “Distribution of the Estimates for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Journal of the American Statistical Association, Vol. 74, pp. 251-276.
Dickey, D.A. ve W.A. Fuller (1981), “Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series With A Unit Root,” Econometrica, Vol.49, No.4, pp.1057-1072.
Enders, Walters ve C.W.J. Granger (1998), “Unit-Root Tests And Asymmetric Adjustment With An Example Using The Term Structure Of Interest Rates,” Journal Of Business and Economic Statistics, Vol.16, No.3, pp.304-311.
Fry, Maxell J. (1997), “In Favour of Financial Liberalisation”, The Economic Journal, Vol.107, No.442, pp.754-770.
Gujarati, Damador (2003), Basic Econometrics, Mc Graw-Hill, International Editions.
Granger, C. (1969) “Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-spectral Methods”, Econometrica, Vol.37, No.3, pp. 424-438.
Günçavdı, Ö. ve S. Küçükçiftçi (2001), “Finansal Gelişme ve Finans Dışı Kesimin Finansal Girdi Kullanımı (1973-1990),” Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonometri Bölümü V. Ulusal Ekonometri Ve İstatistik Sempozyumu.
Güneş, Mustafa ve R.Tulçal (2002), “Faiz Oranlarını Etkileyen Faktörlerin Regresyon Analizi İle Tespiti Üzerine Bir Uygulama,” Trakya Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Dergisi, Cilt.2, Sayı.1, ss.49-56.
IMF (2006), International Financial Statistics, Database, www.mf.org
İnsel, Aysu ve N.Sungur (2003), “Sermaye Akımlarının Temel Makroekonomik Göstergeler Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği 1989:III-1999:IV,” Türkiye Ekonomi Kurumu, Tartışma Metni, 2003/8.
Kaya, Yasemin Türker (1998), Sermaye Hareketleri ve Kısa Vadeli Sermaye Hareketlerinin Modellenmesi: Türkiye Örneği, Ankara: DPT.
Krueger, A.O. (1987), Debt, Capital Şows, and LDC Growth, The American Economic Review, Vol.77, pp.159-164.
Kula, Ferit (2003), “Uluslararası Sermaye Hareketlerinin Etkinliği: Türkiye Üzerine Gözlemler,” C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt.4, Sayı.2, pp.141-154.
Kutlar, Aziz (2000), Ekonometrik Zaman Serileri, Ankara: Gazi Kitabevi.
Mc Kinnon, R. I. (1973), Money and Capital in Economic Development, Washington D.C. Brookings Institution.
Özgen, Ferhat Başkan ve Bülent Güloğlu (2004), “Türkiye’de İç Borçların İktisadi Etkilerinin VAR Tekniği İle Analizi,” METU Studies in Development Vol.31, ss.93-114.
Petroulas, Paulos (2004), “Capital Controls On Short-Term Inşows and Unstable Financial Markets”, Stockholm University http:// www.ne.su.se/research/seminars/pdf/ 040323 2.pdf, 21.05.2006.
Sancak, C. (2002), “Financial Liberalization and Real Investment: Evidence from Turkish Firms,” IMF Working Papers, No:02/100.
Tarı, Recep (2005), Ekonometri, Kocaeli Üniversitesi Yayınları, No.172.
TCMB (2006), Elektronik Veri Dağıtım Sistemi, www.tcmb.gov.tr.
Uygur, Ercan (2001), “Krizden Krize Türkiye: 2000 Kasım ve 2001 fiubat Krizleri,” Türkiye Ekonomi Kurumu, Tartışma Metni, No: 2001/01, Ankara.
Ülengin, B. and Nurhan Yentürk (2001), “Impacts of Capital Şows on Aggregate Spending Categories: The Case of Turkey,” Applied Economics, Vol. 33, pp.1321-1328.
Ying, Yung-Hsiang ve Y.Kim (2001), “An Empirical Analysis on Capital Şows: The Case of Korea and Mexico,” Southern Economic Journal, Vol.67, No.4, pp.954-968.