Ev Hizmetlerinde Çalışanların Sosyal Güvenliği

Ev hizmetlerinde çalışanlar, sayıca çok olsalar da hizmet sözleşmeleriyle hane için çalışmaları nedeniyle görünürlükleri az olan bir sektörü oluşturmaktadır. Ev hizmeti, temizlik, yemek yapma, çamaşır, ütü, alışveriş, şoförlük, bahçe işleri gibi gündelik işler ile çocuk, yaşlı veya özel bakıma ihtiyacı olan kişilerin bakım işlerinin aile bireyleri dışındaki kişiler tarafından yapılmasını ifade eder. Ev hizmetlisi çalıştırmanın, kadınların işgücüne katılımı ve çalışan kadınların iş ve ailevi sorumluluklarını bağdaştırabilmelerinde önemli bir rolü vardır. Ev işlerinin tamamını üstlenen kadınlar, dışarıda çalışmaya sıcak bakmayabilir. Ev hizmetlisi istihdamı, muhtaç, hasta ve yaşlı bakımının sağlanmasında da artış göstermektedir. Ev hizmetlilerinin Borçlar Kanunu ve sosyal güvenlik kapsamında olmalarına karşın kayıt dışı kalmalarında onları çalıştıranların kendilerini işveren telakki etmemeleri ve bildirim zorlukları etken olmuştur. Makale, ev hizmetlilerinin sosyal güvenlik sistemine katılımlarını kolaylaştıran, çalışanlar ve çalıştıranlar açısından olumlu yeni yasal düzenlemeleri tanıtma amaçlıdır.

Domestic Workers Social Security

Domestic workers are a large but mostly invisible workforce in Turkey as they work in or for private households in an employment relationship. The work may include cleaning, cooking, washing and ironing, shopping, taking care of children, elderly or sick members of a family, as well as household pets, gardening, guarding the house and driving for the family. Employing a domestic worker is an important feature in the lives of professional and middle class people many of whom need help in order to combine work and family life. Otherwise, it is the women of the household that undertake this work, often forfeiting the opportunity to pursue paid work outside the house. Increasingly, it is also becoming an important issue for the sick and the elderly who are dependent on homecare by domestic workers. Domestic workers have been covered by the Obligations Act and social security but most of them remained undeclared (illegal / undocumented) in practice mainly because the women of the household, the sick and elderly employing them did not see themselves as employers and were reluctant to follow lengthy and complicated notification procedures. This article explains recent positive developments to solve under-recognition of domestic workers and to bring them in the ambit of social security regulations.

PDF

___

EUROFOUND (European Foundation for The Improvement of Living and Working Conditions) (2005). Employment in Household Services. 3 Mayıs 2015 tarihinde http://www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/ef_files/pubdocs/2001/02/en/1/ef0102en.pdf adresinden erişildi.
İnciroğlu, L. (2012). Ülkemizde Ev Hizmetlerinde Çalışan Yabancılar, Yaklaşım Dergisi, 2012/238. 20 Mayıs 2015 tarihinde http://www.lutfiinciroglu.com/content/ view/119/19/ adresinden erişildi.
Karaca, G. ve Kocabaş, F. (2009). Ev Hizmetlerinde Çalışanların Karşılaştıkları Sorunların Türkiye Açısından Değerlendirilmesi, Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 2009/4, s. 161-176.
Karadeniz, O. (2011). Türkiyede Atipik Çalışan Kadınlar ve Yaygın Sosyal Güvencesizlik, Çalışma ve Toplum, 2001/2, s. 83-127.
Keskin, D. (2013). Ev İşçilerinin Sigortalanması Üzerine. 13 Mayıs 2015 tarihinde http://www.bianet.org/bianet/kadin/151309-ev-iscilerinin-sigortalanmasi-uzerine adresinden erişildi.
Okur, A. R. (2004). Ev Hizmetlerinde Çalışanların Sigortalılığı, Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 2004/3, s. 347-368.
Toksöz, G. ve Erdoğdu, S. (2013). Kadınların Görünmeyen Emeğinin Görünen Yüzü: Türkiyede Ev İşçileri, ILO, Cenevre.
30 Mayıs 2015 tarihinde Türkçe metne http://www.ilo.org/public/turkish/region/eurpro/ankara/publ/turkiyede_ev_iscileri_raporu.pdf ve İngilizce metne http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_protect/---protrav/---travail/documents/publication/wcms_222892.pdf adreslerinden erişildi.
Töre, N. (2014). Türkiyede Yabancıların Çalışma Şartları, TİSK Akademi, 2014/II, s. 154-183.
Yazıcı, M. (2015). Sigorta Primi Teşvikleri, İşveren, Mart-Nisan, s. 73-77.
Yıldırımalp, S. (2014). Türkiyede Ev Hizmetinde Çalışanların Sorunları, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2014/1, s. 45-59. 15 Nisan 2015 tarihinde http://joiss.karabuk.edu.tr/Makaleler/858079745_4.%20Sinem%20Y%C4%B1ld%C4%B1r%C4%B1malp.pdf adresinden erişildi.