Artan Oranlı Gelir Vergisi Tarifesi: Küresel Ekonomide Rekabet Gücü

Geçen 20 yılda dünyada meydana gelen önemli değişimler küresel ekonominin değişimini de beraberinde getirmiş ve bunun bir sonucu olarak da modern firma ve bireylerin ihtiyaçlarına cevap verecek yeni bir vergi sistemi talebi ortaya çıkmıştır. İyi bir vergi sisteminin üç temel özelliği basitlik, etkinlik ve adil olmasıdır ki, mevcut sistem ve reform uygulamaları bu özellikleri sağlamaktan uzaktır. Düz oranlı verginin giderek popülerlik kazanması ise öncelikle basitlik özelliğinden kaynaklanmaktadır. Çünkü gelir vergilerinden hemen hemen bütün vergi indirimlerini, muafiyetlerini ve ayrıcalıkları kaldırmaktadır. Bu yeni vergi sistemi giderek, bireylerin çalışma ve tasarruf isteğini aşındıran ve sonuçta büyümeyi engelleyen artan ortan oranlı vergi sisteminin yerini almaya başlamıştır. Düz oranlı vergi sistemi Estonya, Litvanya, Letonya, Rusya ve Ukrayna gibi Doğu Avrupa Ülkelerinde dikkat çekici sonuçlar ortaya çıkarmaktadır. Bu reform, yatırımları, risk üstlenmeyi, girişimciliği ve yabancı sermaye girişlerini teşvik ederek ve artan çalışma isteği uyandırarak rekabetçi bir mali ortam yaratmaktadır. Bu çalışmada, artan oranlı vergi sisteminin ekonomik etkinliği tartışıldıktan sonra düz oranlı vergi sistemini benimseyen Doğu Avrupa Ülkelerinin deneyimleri incelenecektir.

Progressive Rate Income Tax System: Competitiveness in Global Economy

In the past 20 years, the world has changed significantly, and so has the global economy. With these fundamental changes comes the demand for a new tax system that meets the needs of the modern company and individual. The three basic measures of a sound tax system are simplicity, efficiency, and equity; none of the current tax system and reform strategies meet all of these tests. The key to the initial popularity of a flat tax is its radical simplicity. It abolishes almost all tax deductions, credits, and exclusions in income taxes. This new system of taxation is gradually replacing outdated, progressive-rate tax systems which discourage the most productive people from working and saving more, and in turn reduce growth. The flat tax has already had remarkable results in Eastern European countries, such as Estonia, Lithuania, Latvia, Russia, and Ukraine. This reform has created a competitive fiscal environment, which encourages investment, risk taking, entrepreneurship and foreign capital inflows and provides increased work incentives. In the present article, after discussing the economic efficiency of progressive tax system, we review experiences of Eastern European countries which have chosen flat-rate taxation model.

PDF

___

Akalın, G. (2001), Türkiye`de Piyasa Ekonomisine Geçiş Süreci ve Ekonomik Kriz, Ankara: TİSK Yayınları.
Aktan, C.C. (1994), Politik İktisat, Ankara: Takav Matbaası.
Arıcan, S. (1987),“Vergi Sistemi ve Ülkelerarası Vergi Sistemi Mukayesesi”,Vergi Dünyası, Yıl:6, (5):18-25.
Arsan, Y. (1994), “İktisatta Zihniyet ve Metodoloji=Liberal Bir Perspektif” Polemik, Mart-Nisan, (12):26-30.
Auerbach, A.J. (1993), “Public Finance in Theory and Practice” National Tax Journal, XLVI, (4): 519-525.
Bosworth, B. ve G. Burtless (1992), “Effects of Tax Reform on Labor Supply, Investment, and Saving” Journal of Economic Perspectives, 6, Winter (1): 3-25.
Brownlee, W.E. (1996), Federal Taxation in America, Cambridge: Woodrow Wilson Center Press and Cambridge Univ. Press.
Carey, D. (2003), “Tax Reform in Belgium”, OECD Economics Department Working Papers No:354, OECD, 15 May.
Coşkun, İ. (1997), “Vergi Cennetleri”, Vergi Dünyası, (192): 27-42
Davies, D.G. (1986), United States Taxes and Tax Policy, Cambridge: Cambridge Univ.Press.
Gawer, F.B. ve A.H.Hansen. (1947), Principles of Economics, Boston: Ginn and Company.
Goode, R. (1976), The Individual Income Tax, Washington D.C.:The Brookings Ins. Hadler,S., Moloi, C. ve Wallace,S. (2006), Flat or Flattened? A Review of International Trends in Tax Simplification and Reform, USAID, June.
Hayek, F.A.(1960), The Constitution of Liberty, Chicago:The Univ. of Chicago Press.
Ivanova,A; Keen, M.ve Klemm,A. (2005), The Russian Şat Tax Reform, IMF Working Paper, WP/05/16, January.
Karakaş, E. (1994), “AB Üyesi Ülkelerde Kamu Kesimi Finansman Açıkları”, X.Türkiye Maliye Sempozyumu, Antalya: Mayıs.
Karakaş, E. ve E.Sonsuzoğlu (1998), “Çeşitli Ülkelerde Anayasal İlkeler ve Türk Vergi Sisteminin Bu Açıdan Değerlendirilmesi” XIV.Türkiye Maliye Sempozyumu, Mayıs.
Karayılmazlar, E (2004), “Artan Oranlı Gelir Vergisine Karşı Düz Oranlı Gelir Vergisi”, Piyasa, Cilt: 3, Sayı: 12, Güz 2004:89 -120.
Kay, J.A. ve M.A. King (1990), British Tax System New York:Oxford University Press Inc.
Kliesen, K.L. (1996), “Tax Man, Heal Thyself” The Regional Economics, Federal Reserve Bank of St. Louis, July: 5-9.
Kool, R. (2005),“The Şat Tax: A Worthy Competitor in the Global Economic Game” NTUF Policy Paper 157, Eylül.
Kornai, J. (1990), The Road to a Free Economy Shifting from a Socialist System the Example of Hungary, New York: W.W. Norton&Company, 1990.
Laffer, A.B. (2004),”The Laffer Curve: Past,Present and Future”, Backgrounder, The Heritage Foundation, No.1765, June.
Lambert, P.J.(1993), “The Distribution and Redistribution of Income” P.M. Jackson (Ed.), Current Issues in Public Sector Economics, New York:Mac Millan :201-226.
Lang, J.(1998), “Vergi Adaletinin Anayasal Temelleri” (Çev: Funda Başaran), XIV. Türkiye Maliye Sempozyumu, Mayıs.
Lindbeck, A.(1990), “Taxation in Market Oriented Developing Countries.” R.M. Bird ve O.Oldman (Ed.), Taxation in Developing Countries, London: The John Hopkins Univ. Press: 59-70.
Musgrave, R.A.(1986), “How Progressive is the Income Tax” Public Finance in a Democratic Society, Vol:1, Social Goods, Taxation and Fiscal Policy, New York:New York Univ. Press: 178-190.
Musgrave, R.A. ve P.B.Musgrave (1989), Public Finance in Theory and Practice New York:McGraw-Hill Book Com.
Slemrod, J. (1998), “The Economies of Taxing the Rich” NBER Working Papers, No:6584, Cambridge: May.
Summers, L.H.(1991), “The Case For Corrective Taxation.” National Tax Journal, Vol.XLIV, September, (3): 289-292.
Tekin, F. (1978), Artan Oranlılık ve Türk Gelir Vergisindeki Uygulama, Eskişehir: İTİA Yayını.
Turhan, S. (1998), Vergi Teorisi ve Politikası, İstanbul: Filiz Kitabevi.