Anayasa Taslağı'nın İktisadi Hükümlerinin Değerlendirilmesi

Anayasa Taslağı’nın İktisadi Hükümlerinin Değerlendirilmesi Türkiye Cumhuriyet döneminde dördüncü anayasasını hazırlamaya çalışmaktadır. Daha önce hazırlanmış olan 1924, 1961 ve 1982 anayasalarının ömürleri, yaklaşık 85 yıllık Cumhuriyet tarihinde ortalama yirmi beş-otuz seneyi geçmemektedir. Bunun nedeni, bizde ‘Sivil Anayasacılık’ geleneğinin olmamasında ve/veya anayasalarımızın ekonomik hükümlerinin yetersizliğinde, yani ‘küresel ekonomi’ ile uyumsuzluk nedeniyle; ekonomik-politik buhranları tetiklemelerinde yatmaktadır. Yeni Anayasa Taslağı da benzer bir akıbetten kurtulacak gibi görünmemektedir. Nitekim bir anayasa, iktisadi açıdan bir toplum için; dar anlamda bir ‘sosyal refah fonksiyonu’ veya geniş anlamda ‘ekonomik-politik model’dir. Bu ekonomik-politik model içerisinde üç örgütlenme yan yana yer alır: Siyasal örgütlenme (devlet), ekonomik örgütlenme (piyasa veya alternatişeri), yargının örgütlenmesi (hukuk devleti). Anayasa’nın iktisadi hükümlerini ele alırsak şu dört hususu içermek durumundadır: İktisadi örgütlenmenin adı ve niteliğ i, kaynak tahsis mekanizması (karar alma süreçleri: Fiyat / planlama), iktisadi örgütlenme (piyasa veya alternatişeri) ile siyasal örgütlenme (devlet) ilişkileri, nihayet sosyal refah fonksiyonu yani eşitlikle ilgili sosyal değer yargıları nın açıklığa kavuşturulması gerekir. Oysa Anayasa Taslağı bu bilinç ile hazırlanmamış olup; iktisadi örgütlenmemizin adını ve niteliğini bile açıkça telaffuz edememektedir. Dahası, planlamanın Anayasa’da yer almamasından veya mevhum muhalifinden fiyat mekanizmasının tercih edildiği anlaşılmakla birlikte; devlet ile piyasa ilişkisinde, geleneksel devletçi tutumu azaltılarak da olsa korunduğundan; neticede bulanık bir metin veya kargaşaya açık bir model ortaya çıkmaktadır. Sonuç olarak bir Anayasa sadece hukukçulara bırakılamayacak kadar önemli bir konudur. Nitekim dört Nobelli iktisatçının Hayek, Friedman, Buchanan ve Arrow’un katkıları unutularak, bir açık toplumun Anayasa’sı oluşturulamaz.

Considering the Economic Regulations of the Constitution Amendment

Nowadays, Turkey is trying to prepare her fourth Constitution in the Republican Era. The former constitutions that are 1924, 1961, 1982; had almost twenty five or thirty years-lifetime. The reason for that is, either we didn’t have any tradition of civil constitution or the articles related with economic matters were not sufficient enough i.e. The former regulations were against global economic order hence they have triggered the economic-politic crises. It seems to me, the new Constitution Amendment will have the same destiny with the formers. A constitution is either a social welfare function in the narrow sense or is an economic-politic model in the broader meaning for a society. In this economic- politic model, there are three organizations side by side; political organization (the state), economic organization (the market and it’s alternatives) and the judicial organization (the state of law). If we consider the economic regulations of a constitution; these four matters should be clarified: The name and the qualities of the economic organisation, the mechanism of resource allocation, the relationship between the economic organization and the political organization, and lastly, the economic social welfare function i.e. the social value jugdements related to equality. Yet the new constitutional sentences are prepared without this concious; the name of the economic order is not declared openly. One can understand that the new constitution prefers the market mechanism implicity because planning is not mentioned in it. Although the pro state inclination is reduced in term of civil liberties but the relationship between the state and the market is kept in tact, the result is to be a caotic economic-politic model. At the end, a constitution is a more important matter to be left only in the hands of lawyers: Because the constitution of an open society can not be written without considering the contributions of the four Nobel winner economists; namely, Hayek, Friedman, Buchanan and Arrow.

PDF

___

Aaron, H. (1982), Economic Effects of Social Security, Washington, D.C. Brookings.
Akalın, G. (1995), “Anayasamızın Piyasa Ekonomisi ile Uyumlaştırılması: Mali ve Ekonomik Hükümler ile Sosyal Hak ve Ödevlerin Yeniden Düzenlenmesi”, Anayasa Yargısı Sempozyumu, Ankara, Anayasa Mahkemesi: 71-89.
Akalın, G. (2006), Kamu Ekonomisi, Ankara, Hacettepe, 2006,ss. 15-20.
Akalın, G. (2002), Türkiye’de Piyasa Ekonomisine Geçiş Süreci ve Ekonomik Kriz, Ankara, TİSK.
Akalın, G. (2002), Türkiye’de Ekonomi Politik Kriz ve Piyasa Ekonomisine Geçiş, Ankara, Akçağ.
Akalın, G. (2003), KİT’ler ve Özelleştirilmeleri, Ankara, Gazi.
Akalın, G. (1996), “Kayıt Dışı Ekonomi Sorunu ve Yasa Tasarısı”, Vergi Dünyası, Haziran, 27-39.
Akalın, G. (1994), “Yerel Yönetimlerin İktisadi Teşebbüslerinin Özelleştirilmesi” Çağdaş Yerel Yönetimler (3), sayı 6, Kasım :15-27.
Akça, H. (2007), Regülasyon Ekonomisi, Adana, Nobel.
Akerlof, G. (1970), “The Market for Lemons: Quality and Uncertainty of Market Mechanism”, Quarterly Journal of Economics, 84(3): 488-500.
Barr, N. ( 1993), The Economics of Welfare State, Oxford, Oxford U.P.
Bastiat, F. (1997), Hukuk, (Çev: Y. Arsan), Liberte, Ankara,.
Berkes, N. (1968), İkiyüzyıldır Neden Bocalı yoruz? Ankara, Yön Yayınları,.
Beveridge, W.H.(1945), Full Employment in a Free Society, Newyork, Norton.
Boadway R.- Wildasin, D. (1984), Public Sector Economics, Boston, Little and Brown,
Buchanan, J. (1988), The Political Economy of the Welfare State, IIESR.
Buchanan, J. (1993), Property as a Guarantor of Liberty, Aldershot, Edwards Elgar.
Buchanan, J. (1997a) “There is a Science of Economics”, Post Socialist Economy: Selected Essays, Cheltham, E. Elgar:9-20.
Buchanan, J. (1986), “Sources of Opposition to Constitutional Reform”, Liberty, Market and State, Brigthon, Wheatsheaf: 55-71.
Coase, R. (1960), “The Problem of Social Cost”, Journal of Law and Economics, October: 1-44.
Council of Economic Advisers, http//www. whitehouse.gov./cea/ (22.12. 2007)
DPT (2006), 2007 Yılı Programı, Ankara, DPT, ,s.51.
Fukuyama, F. ( 1989), “The End of the History”, National Interest, (16):3-18.
Edwards, C. (2005), Downsizing the Federal Government, Washington, Cato.
Erkan, H. (2000), Türkiye için Sosyal Piyasa Ekonomisi, Ankara, Konrad Adenaeur Vakfı.
Friedman, M. (1962), Capitalism and Freedom, Chicago, Chicago University Press.
Gillis M.; Perkins, D.; Roomer, M.; Snodgrass, D. (1988), Economics of Development, Newyork, Norton.
Gwartney, J. D.; Stroup, R. L. (1996), Temel Ekonomi, Ankara, Liberte.
Hayek, F. (1960a), “Economic Freedom and Representative Government”, Chicago, Chicago U.P.;105-109
Hayek, F. (1960b), “The Decline of Socialism and the Rise of the Welfare State”, The Constitution of Libertiy, Chicago, The Chicago Universitiy Press:253-267.
Hayek, F. (1960c), “The Decline of Law”, The Constitution of Libertity: 234-253.
Hayek, F. (1960d), “Taxation and Redistribution“, The Constititution of Liberty: 306-324.
Hayek, F. (1960e), “Labour Unions and Employment”, The Constitution of Liberty: 253-267.
Hayek, F. (1960f), “Social Security”, a.g.e.,ss.285-306
Jorges C.; Rodel, F. “ Social Market Economy as Europe’s Social Model”, http//papers, ssrn.com. Erişim:(19.Aralık.2207)
Kahn, A. (1998), Economics of Regulations, London, MIT.
Kornai, J. (1990), The Road to Free Economy, Newyork, Norton.
Janos Kornai (1992), “The Post –Socialist Transition and The State: Reşections in The Light of Hungarian Fiscal Problems”, American Economic Review, May, Paper and Proceedings: 1-20.
Kornai; J. (1992), The Socialist System, New Jersey, Princeton U.P.
Krueger, A. (1974), “The Political Economy of the Rent Seeking Society”, American Economic Review, June: 291-303.
Simon Kuznets (1959), “Distribution of Income by Factor Shares”, Economic Development and Cultural Change, vii, No.3, April.
Lewis, S. (1984), Taxation for Development, Oxford, Oxford University Press,
Milliyet (1979), 19-21 Mayıs.
Mises, L. (1990), Economic Freedom and Interventionism, Newyork, The Foundation for Economic Education;36-39.
Mises, L. (1990a), “Wage Inference by Government”; Economic Freedom and Interventionism; 65-68.
Mises, L. (1990b) “The Market and State”, Economic Freeedom and Inventionism: 36 39.
National Bureau of Economic Research (NBER), http//www.nbre.org, Erişim: (22.12.2007)
Rawls, J. (1974), “Concept of Distributional Equity: Some Reasons for the Maximin Criterion” , American Economic Review, (64): 141-146.
Rees, R. (1984), Public Enterprisie Economics, London, Weidenfield and Nicholson.
Robbins, L. (1935), An Essay on the Nature and Significance of the Economic Science, London, MacMillan.
Rosen, H. ( 1988) , Public Finance, Irwin, Homewood.
Samuelson, P. (1988), Harward’da Maliye Politikası Semineri’nin Kuruluşu’nun 50.Yılını Kutlama Toplantısı, (Yayınlanmamı ş Tebliğ) , 20. Mayıs 1988.
Shatalin, S. (1991), 500 Days: Transition to Market Economy, Newyork, St. Martin’s Press.
de Soto, H. (1996), “Securing Property Rights: Foundations of Market”, Economic Reform Today, (1), , ss.1-9.
de Soto, (1987), H. The Other Path, Newyork, Tauris, ,ss. 10-20.
Stigler, G. (1971),“ The Theory of Economic Regulation” , Bell Journal of Economics, 2(1): 3-21.
Stiglitz, J. (1988), Economics of the Public Sector, Newyork, Norton.
Thornburgh, M. (1949), An Economic Aprraisal: Turkey, Newyork, The Twentieth Century Fund.
Lester C. Thurow (1971), “The Income Distribution as a Pure Public Good”, Quarterly Journal of Economics, May: 327-336.
Varian, H. ( 1990), Intermediate Microeconomics, Newyork, Norton.
Winecki, J. (1997), Political Economy of Reform and Change, Newyork, Nova Science.
Yeni Anayasa Taslağı: Tam Metin, (2007), http//www.haber 7 com. htm, Erişim: (23 Eylül 2007)