Ayhan ÖZÇİFÇİ, BURHANETTİN UYSAL, Şeref KURT

İnsan davranışlarının iş kazaları üzerindeki etkileri

Bu çalışmada küçük ölçekli mobilya imalat işletmelerinde meydana gelen iş kazalarının analizi; sosyolojik, psikolojik, yönetsel, organizasyonel ve ergonomik olarak incelenerek ele alınmıştır. 175 adet işyeri ve buralarda çalışan 311 kişi ile de görüşülmek üzere şıklı ve açık uçlu toplam 18 sorudan oluşan anket formları hazırlanmıştır. Bununla birlikte bu 175 işyerinden basit rasgele örnekleme yöntemi ile seçilen 65 işyerinde uygulanmak üzere ergonomik kontrol listeleri hazırlanmış ve araştırmacı tarafından uygulanmıştır. Küçük ve orta ölçekli (KOBİ) mobilya imalat atölyelerindeki iş kazalarını önlemek için sosyolojik faktörlerle ilgili olarak çalışanların % 83,9’u gibi çok büyük bir bölümü kazaları engellemek için işletme içi sosyal faaliyetlerin yapılması gerektiğini, psikolojik olarak alınabilecek tedbirlerden de % 64,5’lik bir bölümü ise, işe iyi motivasyonun gerekli olduğunu belirtmişlerdir. İş kazalarının oluşumunda önemli Psikolojik faktörlerden dalgınlığın alt unsurları olan sosyal ve psikolojik etkenlerin iyileştirilmesi ile belirli oranda iş kazalarının engellenebileceği belirtilebilir.

Effect of human behaviours on occupational accidents

In this study occupational accidents occuring in small scale furniture production enterprises have been analyzed in a sosyological, psychological, administrative, organizational and ergonomical conditions. Questionaries have been prepared 50 as to interview 311 people working in 175 different work places. Hovewer, ergonomic control lists have been prepared to be applied in these 65 work places chosen by random sampling method among 175 workplaces and applied by the researcher himself. In order to prevent industrial occupational accidents, related to social factors, % 83,9, the majority of these workers have revealed that social activities related to their work are necessary to be done, % 64,5 of these workers have admitted that good motivation is also necessary for work. Improvements of psychological and social factors, the sub elements of carelessness can prevent occupational accidents partially.

PDF

___

1.ILO, Encyclopaedia of Occupational Safety and Health, ILO, Geneva, 1983.

2.Cop, R. Ofluoğlu, G., İş kazaları ve meslek hastalıklarından kaynaklanan psiko-sosyal sorunlar ve yaşam kalitesi üzerindeki etkileri, "Altıncı Ergonomi Kongresi", MPM Yayınları, Ankara, 1998.

3.Erkan, N., "İşletmelerde İnsan Gücü Verililiği İçin İşçi Sağlığı, İş güvenliği, Kazalardan Korunma, Acil Yardım ve İlgili Mevzuat", MPM Yayınları, Yayın No: 384, Ankara, 1989.

4.Fişek, N., Çağdaş Sağlık Anlayışı, "İş Hekimliği" , Türk Tabipler Birliği Yayınları, Ankara, 1993.

5.Can, A., Verimliliğe Yeni Bir Yaklaşım, "Çalışma Hayatının Kalitesinin Geliştirilmesi", MPM Yayınları, Yayın No:442, Ankara, 1994

6.İncir, G., Güdüleyici çalışma ortamı ve verimlilik, "I. Ulusal Ergonomi Kongresi", MPM Yayınları, Yayın No:372, Ankara, 1988

7.Erkan, N., " Ergonomi, Verimlilik, Sağlık ve Güvenlik İçin İnsan Faktörü Mühendisliği", MPM Yayınları, Yayın No: 373, Ankara, 2000

8.Dizdar, E. N., Üretim Sistemlerinde Olası İş Kazaları İçin Bir Erken Uyarı Modeli, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1998.

9.Dwyer, T., Raftery, A. E., 1991, Industrial accidents are produced by social relations of work: a sociological theory of industrial accidents, Applied Ergonomics, 22(3), pp. 167-178.

10.Hansen, P. C., 1989, a Causal Model of the Relationship Among Accidents, Biodata, Personality and Cognitive Factors, "Journal of Applied Psychology", 74 /1, pp 81-90

11.Quinlan, M., 1988, Psychological and sociological approaches to the study of occupational illness: a critical review, ANZJS, 24(2), 189,207.

12.Erkan, N., 1989, İşletmelerde İnsan Gücü Verimliliği İçin Ergonomi, MPM Yayınları, Ankara.

13.Kurt, Ş., İş Kazalarının Analizi ve Küçük Ölçekli Mobilya Sanayi İşletmelerinde Uygulanması, Trabzon İli Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü., Trabzon,2002.

14.Ekin, N., İşçi Sağlığı ve İş Güvenliğinde Son Gelişmeler, "Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu", Ankara, 1993.

15.Dirican, R., Toplum Hekimliği, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, Hatipoğlu Yayınevi, Ankara, 1990.

16.Yıldız, A.N., Önal, B., Küçük ve Orta Ölçekli İşyerlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sorunları Araştırma Raporu, Ankara, 1992.

17.Barlı, Ö., Orman Endüstri İşletmelerinde İnsan Sağlığını Etkileyen Fiziksel Çevre Faktörleri, Turkish Journal of Agriculture and Forestry, vol. 22, No:5, 1998.