Düzce Asarsuyu havzası pezaj değerlendirmesi ve yönetim modelinin geliştirilmesi

Bu çalısmada, “peyzaj ekolojisi” temelli peyzaj planlama yaklasımı ve peyzaj yönetim modeli gelistirilmistir. ilk olarak peyzaj planlamada, mekanı tanımlayıcı ölçütler olarak Dogal Süreçler (müdahaleler), İnsan Etkinlikleri (müdahaleleri) ve Habitat Lekeleri belirlenmis ve bu ölçütler “Peyzaj Kırılganlıgı” açısından analiz edilmistir. Analiz çalısmaları havzada altı ölçütle (iklim, büyük toprak grupları, bakı, arazi yetenek sınıfları, arazi örtüsü, jeoloji) belirlenen ekolojik birimlere göre yapılmıstır. Daha sonra elde edilen veriler ve analiz sonuçlarından yararlanılarak “peyzaj yönetim modeli” olusturulmus ve alana iliskin bazı öneriler getirilmistir. Planlamada ekolojik birimlerin kullanılmasıyla, en küçük homojen birimlerde sorunlar belirlenmis ve öneriler ortaya konulmustur. Uygulama asamalarında, olusturulan çizelgeler yardımıyla, plan kararları çalısma alanına aktarılmıstır. Planlamada, peyzaj ekolojisinin tanımlanması ile “çakıstırma modelinin” kurumsallastırdıgı geleneksel ekolojik planlama yaklasımı degismistir. İnsan merkezli bu ekolojik planlama modelinde, insan kullanımları için peyzajın uygunlugu vurgulanmaktadır. Peyzaj ekolojisi fikir ve kavramlarının gelmesi, planlamada çevresel etik, sürdürülebilirlik, ekolojik uyum, ekolojik bütünlük ve çesitlilik, ekolojik estetik ve fonksiyonel peyzajların korunması gibi degerlere dogru bir yönlendirmeyi baslatmıstır. Sonuç olarak, peyzaj kırılganlıgının ortaya konulmasıyla elde edilen analiz sonuçlarının dogal kaynak yönetiminden (orman ekosistemleri, suya dayalı ekosistemler vb.) peyzaj planlama, sehir ve bölge planlamaya kadar çesitli plan ve yönetim çalısmalarında uygulanabilecegi kanıtlanmıstır

Landscape assessment and development of management model for Duzce, Asarsuyu Watershed

A landscape planning approach and a landscape management model, based on “landscape ecology”, have been developed in this study. First, natural process (disturbance), human activity (disturbance) and habitat patches have been determined as criterias of the definitive space in landscape planning and this criterias, has been analysed in terms of “landscape fragility”. Analysis have been conducted in ecological units that have been determined by six criteria (climate, dominant soil groups, aspect, land capacity, land cover, geology). Then, by using the data and the results of the analysis, “landscape management model” have been formed and some suggestions have been made for the research area. By using ecological units in planning, problems have been determined in the smallest homogen units and suggestions have been made. By using tables, that have been formed during the implementation phase, planning decisions have been transferred to the case study area. By the introduction of landscape ecology in planning, the traditional ecological planning approach that has been institutionalized by Overlay model, has been changed. Being a human centered ecological planning model, this approach focuses on landscape suitability for human uses. Introduction of idea and concepts related to landscape ecology has initiated a shift towards some values in planning; such as, environmental ethics, sustainability, ecological fit, ecological integrity and diversity, ecological aesthetics and maintenance of functional landscapes. As a conclucion, it has been proved that, the results of the analysis that have been obtained by landscape fragility, can be used in various planning and management disciplines, including natural resource management (forestry ecosystems, aquatic ecosystems, etc.), landscape planning and urban and regional planning.

PDF

___

Akpınar, N. 1994. Açık Kömür Ocaklarında Çevresel Etkilerin Degerlendirilmesi ve Doga Onarımı Çalısmalarının Milas-Sekköy Açık Kömür Ocagı Örneginde irdelenmesi. Basılmamıs Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlıgı Anabilim Dalı. Ankara.
Anonim. 2000. Sekizinci Bes Yıllık Kalkınma Planı. Bölgesel Gelisme Özel ihtisas Komisyonu Raporu. Plan Bölge ve Alt Bölgelerin Tesbiti Alt Komisyonu, İl Gelisme Strateji ve Politikaları Alt Komisyonu. DPT:2502, ÖİK: 523. Ankara.
Bailey, R.G., 1976. Ecoregions of the United States. Map at 1: 7 500 000 scale, US Dep., Agric., For. Serv., Intermountain Region, Ogden Utah.
Bailey, R.G., 1980. Description of the Ecoregions of The United States, Miscell. Pub. No. 1391, US Dep. Agric., For. Serv., Washington, DC, 77pp.
Bailey, R.G., 1994a. Description of the Ecoregions of the United States, 2nd ed. , Miscell. Pub. No. 1391 (rev), , US Dep. Agric., For. Serv., Washington, DC,
Bailey, R.G., 1994b. Ecoregions of the United States, rev. Ed., Map at 1: 7 500 000 scale, US Dep., Agric., For. Serv., Washington, DC.
Bakuzis, E.V. 1969. Forest Viewed in an Ecosystem Perspective. In: G.M. Van Dyne (ed), The Ecosystem Concept in Natural Resource Management, Academic Pres, New York, pp. 189-258.
Barnes, B.V., Pregitzer, K.S., Spies, T.A. and V.H. Spooner. 1982. Ecological forest site classification. J. Forestry 80: 493-498
Basal, M., 1988. Dogalgaz – Yapracık Tesisleri Alan Kullanım Planlaması. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlıgı Bölümü, Ankara.
Dramstad, W.E., J.D. Olson and R.T.T. Forman. 1996. Landscape Ecology Principles in Landscape Architecture and Land – Use Planning. Harvard University, Graduate School of Design, Island Pres, American Society of Landscape Architects.
Erol, O. 1993. Türkiye’nin Dogal Yöre ve Çevreleri. Ege Cografya Dergisi 7, 13-41 İzmir.
Forman, R. T. T. 1995. Land Mosaics. The Ecology of Landscape and Region. Cambridge University Press. Cambridge, UK.
Hills, G.A. 1952, The Classification and Evaluation of Site for Forestry. Research Report No. 24, Ontario Department Lands&For., Toronto, Ontario, 41 pp.
Hills, G.A. 1960. Regional Site Research. For. Chron. 36: 401-423.
Hills, G.A. 1976. An Integrated Iterative Approach to Ecosystem Classification. In: J. Thie and G. Ironside (eds), Ecological(Biophysical) Land Classification in Canada, Ecol. Land Classif., Series No. I, Lands Direct., Environ. Can., Ottawa, Ontario, pp. 73-97.
Krajina, V.J. 1965. Biogeoclimatic zones and classification of British Columbia. Ecol. West. N. Amer. 1, 1-17.
McGarigal, K. and B. Marks. 1994. Fragstats Spatial Pattern Analysis Program for Quantifying Landscape Structure. Version 2.0.
Meyer, W.B. 1995. Past and Present Land Use and Land Cover in the USA. Consequences 1(1):25-33.
Nir, D. 1983. Man, a Geomorphological Agent. D. Reidel, Boston, Massachusetts, USA.
Rempel, R. 1999. Patch Analyst. Majordomo@bolt.lakeheadu.ca
Rowe, J.S. 1972. Forest Regions of Canada, Pub. No. 1300, Can. For. Serv, Ottawa, Ontario, 172pp.
Turner, M. G., R.H. Gardner and R.V. O’neill. 2001. Landscape Ecology in Theory and Practice Pattern and Process. Springer, New York.
Uhlig P.W.C. and J. K., Jordan. 1996. A Spatial Hierarchical Framework for The Co-Management of Ecosystems in Canada and The United States for The Upper Great Lakes Region. In: Sims, A.R., Corns, I.G.W. and Klinka, K. (editors). Global to Local: Ecological Land Classification, Thunderbay, Ontario, 14-17 1994. Canada. Kluwer Academic Publishers. Netherlands.
Uzun, O. 2003. Düzce Asarsuyu Havzası Peyzaj Degerlendirmesi ve Yönetim Modelinin Gelistirilmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlıgı Anabilim Dalı, Basılmamıs Doktora Tezi. Ankara.
Wiens, J. A. 1995. Landscape Mosaics and Ecological Theory. In L. Hansson, L. Fahrig, and G. Merriam, eds. Mosaic Landscapes and Ecological Proceses, pp. 1-26. ChapmanHall, London, UK.
Wiken, E. 1989. Terrestrial Ecozones of Canada. Ecological Land Classification Series No. 19. Lands Direct., Environ. Can., Ottawa, Ontario, 26pp.