Gülten KÖKSAL, A. Şeref KORKMAZ, Mine KIRKAĞAÇ

Ankara-Dikilitaş Göleti tatlı su istakozu (Astacus leptodactylus Esch. 1823) populasyonunun incelenmesi

Bu araştırmada, Ankara-Dikilitaş Göleti'ndeki tatlı su istakozlarının populasyon büyüklüğü, yoğunluğu ve biyoması, eşey gruplarına göre boy ve ağırlık kompozisyonları, boy-ağırlık ilişkileri, sağlık durumu ve tuzak başına av verimi incelenmiştir. Populasyon büyüklüğünün tahmininde, markalama-tekrar yakalama yöntemi (Petersen Yöntemi) kullanılmıştır. Populasyon büyüklüğünün tahmini için 08.10.1999 ve 12.10.1999 tarihlerinde sırasıyla 1500 ve 1639 tatlı su istakozu suda çıkmayan boya ile markalanmıştır. 12.10.1999 ve 15.10.1999 tarihlerinde, markalı bireylerin %6,87 ve %6,77'si tekrar yakalanmış ve populasyon büyüklüğü markalama tarihlerine göre sırasıyla 23843±2185 (21658-26028) ve 18011±1567 (16444-19578) istakoz olarak tahmin edilmiştir. Dikilitaş Göleti'ndeki istakozların yoğunluğu ve biyoması, I. deneme için 199 (180-217) birey/ha ve 6,47 (5,88-7,06) kg/ha, II. deneme için ise 150 (137-163) birey/ha, 4,91 (4,49-5,34) kg/ha olarak hesaplanmıştır. Populasyonda 75-145 mm arasında dağılım gösteren (ortalama 102,26±0,24 mm) boy değerinin eşey gruplarına göre erkeklerde 102,50±0,35 mm ve dişilerde ise 102,04±0,34 mm olduğu ve 90 mm'den küçük bireylerin populasyonun %22,62'sini oluşturduğu belirlenmiştir. Populasyonda 10,00-92,50 g arasında dağılım gösteren (ortalama 32,66±0,24 g) ağırlık değerinin eşey gruplarına göre erkeklerde 33,11±0,35 g ve dişilerde 32,24±0,33 g olduğu saptanmıştır. Toplam boy-vücut ağırlığı ilişkisi erkeklerde W=3*$10^{-5*}L^{3,0092}$ (r=0,9944, n=2122) ve dişilerde W=2*$10^{-5*}L^{3,0797}$ (r=0,9950, n=2298) olarak belirlenmiştir. Araştırma süresince Dikilitaş Göleti'nden elde edilen birim istakoz avı, 2,23±0,08 istakoz/tuzak/gün olarak hesaplanmıştır. İstakozların makroskobik incelenmesi sonucunda hastalık semptomu taşıdıkları kanısına varılmış ve hastalıklı bireylerin oranı %3,01 olarak belirlenmiştir.

PDF

___

Anonim, 1986a. Su Ürünleri Anket Sonuçları. Başbakanlık DİE, DİE Matbaası, 22 s, Ankara.
Anonim, 1986b. Dış Ticaret İstatistikleri 1984. Başbakanlık DİE, DİE Matbaası, 1067 s, Ankara.
Anonim, 1993-2001. 1991-1999 Yılları Su Ürünleri Anket Sonuçları. Başbakanlık DİE, Ankara.
Anonim, 2000. TSK Harita Genel Komutanlığı, Harita Dairesi Arşivi, Ankara.
Atay, D. 1989. Populasyon Dinamiği. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay., Ders Kitabı: 324, 306 s, Ankara.
Baran, İ. and E. Soylu, 1989. Crayfish plague in Turkey. J. Fish Diseases, 12, 193-197.
Cukerzis, J. 1975. Die zahl struktur und produckivitat der isolierten population von Astacus astacus L. Freshwater Crayfish, 5,513-527.
Çelikkale, M. S., D. Atay ve M. Bayrak, 1982. Kerevit (Tatlı Su İstakozu) Üretim Tekniği. Ankara Üniv. Zir. Fak. Yay. No: 812, 28 s, Ankara.
Düzgüneş, O., T. Kesici ve F. Gürbüz, 1983. İstatistik Metodları-I. Ankara Üniv. Zir. Fak., Yay. No: 861, 218 s, Ankara.
Erençin, Z. ve G. Koksal, 1977. On the freshwater crayfish (Astacus leptodactylus Esch. 1823) in Anatolia. In D.V. Lindquist (Ed.), Freshwater Crayfish, 3,187-192.
Erkoyuncu, İ. 1995. Balıkçılık Biyolojisi ye Populasyon Dinamiği. Ondokuz Mayıs Üniv. Sinop Su Ürün. Fak. Yayın No: 95, 265 s, Sinop.
Gulland, J. A. 1969. Manual of Methods for Fish Stock Assessment. Part 1: Fish Population Analysis. FAO Man. Fish. Sci., No: 4,154 p, Rome.
İsmen, A. 1988. Tatlı Su İstakozunun (Astacus leptodactylus Esch. 1823) Yemli ve Yemsiz Pinterlerdeki Av Miktarının Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Ankara Üniv. Fen Bil. Enst., Yüksek Lisans Tezi, 35 s, Ankara.
Jones, R. 1976. The Use of Marking Data in Fish Population Analysis. FAO Fish. Tech. Paper, No: 153, 41 p, Rome.
Karabatak, M. ve i. Tüzün, 1989. Mogan Gölü'ndeki kerevit (Astacus lepfocfactylus Esch. 1823) populasyonunun bazı özellikleri. Akdeniz Üniv., Eğirdir Su Ürünleri Yüksekokulu, Su Ürün. Müh. Derg., 2(1)1 -34.
Korkmaz, A. Ş. ve D. Atay, 1989. Mogan Gölü tatlı su İstakozu (Astacus leptodactylus Esch. 1823) populasyonunda hastalanma ve ölüm oranlarının tespiti. Akdeniz Üniv., Eğirdir Su Ürünleri Yüksekokulu, Su Ürün. Müh. Derg., 2(1) 57-74.
Korkmaz, A. Ş. 1998. Markalama-Tekrar Yakalama Tekniğiyle Populasyon Büyüklüğünün Tahmini: Petersen Metodu. Doğu Anadolu Bölgesi III. Su Ürün. Semp., 10-12 Haziran 1998, Erzurum, Bildiriler, s 303-322.
Koksal, G. 1979. Bimetric analysis on the freshwater crayfish (Astacus leptodactylus Esch. 1823) which is produced in Turkey-relationship between the major body components and meat yield. Ankara Üniv. Veteriner Fak. Derg., XXVI, 3-4.
Koksal, G. 1988. Astacus leptodactylus in Europe. " Eds. D.M. Holdich and R.S. Lowery. Freshwater Crayfish Biology, Management and Exploitation", Vol. 14, p. 365-400, Croum Helm, London.
Mahon, R., E. K. Balon and D. L. G. Noakes, 1979. distribution, community structure and production of fishes in the upper speed river, Ontario: A preimpoundment study. Environ. Biol. Fish., 4, 219-244.
Moriarty, C. 1973. A Study of Austropotamobius pallipes in Ireland. Freshwater Crayfish, 1, 57-67.
Niemi, A. 1977. Population studies on the crayfish Astacus astacus L. in the river Phaejoki, Finland. Freshwater Crayfish, 3,81-94.
Ricker, W. E. 1975. Computation and interpretation of Biological Statistics of Fish Populations. Bull. Fish. Res. Board Can. 191, 382 p, Ottowa.
Skurdal, J., T. Ovenild and T. Taugbol, 1992. Mark-recapture experiments with noble crayfish, Astacus astacus L., in a Norwegian lake. Aquacult. Fish. Mgmt., 23, 227-233.
Youngs, W. D. and D. S. Robson, 1978. Estimation of Population Number and Mortality Rates. "Ed. T.B. Bagenal. Methods for Assessment of Fish Production in Freshwaters" pp. 137-164, London.