TARİH ÖĞRETİMİNDE GÖRSEL KULLANIMI

Tarih yazıcılığında ve öğretiminde görsel imgelerin kullanımı son derece önemtaşımaktadır. Son yıllarda hazırlanan öğretim programlarında yer alan tarih konularınınöğretiminde görsellere vurgu yapılmakta ve görsel kaynakların kullanımı önerilmektedir.Bu çalışma insanoğlunun en eski iletişim aracı ve tarihsel bilgi kaynağı olan görselimgelerin tarih öğretiminde kullanımına ilişkin kuramsal bir çerçeve oluşturmak amacıylayapılmıştır. Bu çalışmanın amacı tarih öğretiminde kuramsal ve uygulama boyutuaçısından görsellerin tanıtılmasıdır. Araştırmada öncelikle özellikle 20. yüzyılınbaşlarından itibaren toplumsal yaşamın tüm alanlarını etkisi altına alan ve sosyalbilimlerin tüm alanlarında yoğun biçimde kullanılan görsel imgelerin tarih öğretimi vetarih yazıcılığına sağlayabilecekleri katkı ele alınmış, görsel imgelerin insan yaşamıüzerindeki etkileri ve tarih öğretimi için kullanılabilecek olan belli başlı görsel imgetürlerinin neler olduğu belirlenmiştir. Sonrasında tarih derslerinde görsellerinkullanılmasının sağlayabileceği fırsatlar, kullanılmaları sırasında karşılaşılabilecekgüçlükler, bunların üstesinden gelinebilmesi için ne yapılması ve nasıl kullanılmasıgerektiği ele alınmıştır. Son olarak da tarih öğretiminde geçmişe ilişkin imgelerbarındıran görsellerin kullanımı için örnek bir “Görsel İnceleme Rehberi” sunulmuştur.

Visual Use in Teaching History

The use of visual images is extremely important in historiography and history teaching. Visuals are emphasized and use of visual resources is recommended in the teaching of history subjects in the curriculum prepared in recent years. This study was carried out to create a theoretical framework on the use of visual images in history teaching which was oldest communication tool and historical information source of human beings. The aim of this study is to introduce visuals in terms of theoretical and practical dimension in history teaching. In the research especially the contribution of visual images which has influenced all areas of social life and is used extensively in all fields of social sciences since the beginning of the 20th century, to history teaching and historiography was discussed, effects of visual images on human life and what are the main types of visual images that can be used for teaching history are determined. Then, the opportunities that can be provided by using visuals in history lessons difficulties encountered during their use, and what to do and how to use it to overcome them were discussed. Finally, a sample "Visual Analysis Guide" has been presented for the use of images with historical images in history teaching.

PDF

___

Acun, F. (2004). Görsellik ve yakın dönem tarihi araştırmalarında kullanımı. Kebikeç, 18, 95-118.
Akbaba, B. (2003). Tarih Öğretiminde Fotoğraf Kullanımı. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Akbaba, B. (2005a). Tarih öğretiminde fotoğraf kullanımı. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 185-197.
Akbaba, B. (2005b). İnkılap tarihi öğretiminde fotoğraf kullanımı. Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 65-78.
Akbaba, B., Keçe, M. & Erdem, M. (2012). Sosyal bilgiler dersinde çoklu ortam kullanımının öğrencilerin zaman kronoloji ve değişim-sürekliliği algılama becerilerine etkisi. Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 237-257.
Alabaş, R. (2007). İlköğretim 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Kanıt Temelli Öğrenme Modeli: Bir Eylem Araştırması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Alpan, G. (2008). Görsel okuryazarlık ve öğretim teknolojisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 74-102.
Aslan, E. (2008). Tarih öğretiminde fotoğraf kullanımı. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 82-91.
Aslan, H. & Turan, İ. (2016). Tarih öğretmenlerinin görsel materyal kullanım düzeyleri. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 347- 361.
Ata, B. (2002). Müzelerle ve Tarihi Mekânlarla Tarih Öğretimi: Tarih Öğretmenlerinin “Müze Eğitimine” İlişkin Görüşleri. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Bage, G. (2000). Thinking History 4-14: Teaching, Learning, Curricula and Communuties. Routledge-Falmer-Taylor and Francis Group.
Barnard, M. (2002). Sanat Tasarım ve Görsel Kültür (G. Korkmaz, Çev.). Ütopya yayınları.
Berger, J. (2008). Görme Biçimleri. Metis yayınları.
Bisset, R. T. (2005). Creative Teaching History in the Primary Classroom. David Fulton publishers.
Booth, A. ve Hayland, P. (1996). History in Higher Education. Blackwell publisher.
Burnett, R. (2007). İmgeler Nasıl Düşünür? (G. Pusar, Çev.). Metis yayınları.
Burke, P. (2003). Tarihin Görgü Tanıkları (Z. Yelçe, Çev.). Kitap yayınevi.
Card, J. (2008). History Pictures: Using Visual Sources to Build Better History Lessons. Hudder education.
Çulha Özbaş, B. (2010). 12-14 Yaş Grubu Öğrencilerinin Tarihsel Düşünme Gelişimi ve Tarihsel Kanıt Kullanımı. Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Danacıoğlu, E. (2001). Geçmişin İzleri, Yanıbaşımızdaki Tarih için bir Kılavuz. Tarih Vakfı Yurt yayınları.
Drake, F. D ve Nelson, L. R. (2005). Engagement in Teaching History: Theory and Practices far Middle and Secondary Teachers. Pearson education prentice hall.
Davies, P., Linch, D. & Davis, R. (2005). Enlivening Secondary History: 40 Classroom Activities for Teachers and Pupils. Routledge falmer.
Demircioğlu, İ. H. (2005). Tarih Öğretiminde Öğrenci Merkezli Yaklaşımlar. Anı yayıncılık.
Demircioğlu, İ. H. (2012). Tarih Öğretimi, öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. İ. H. Demircioğlu (Ed.), Tarih Öğretiminde Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı içinde (s. 1-12). Pegem akademi.
Demircioğlu, E. (2013). Dokuzuncu sınıf tarih ders kitabında yer alan görseller hakkında öğretmen görüşleri: Trabzon örneği. Turkish Studies, 8(7), 95- 107. Dilek, D. (2007). Tarih Derslerinde Öğrenme ve Düşünce Gelişimi (3. Baskı). Nobel yayın - dağıtım.
Dilek, D. (2009). Geçmişi imgelerle yeniden kurmak: İlköğretim düzeyinde tarihsel imgelem becerilerinin kullanımı üzerine ikonografik bir analiz.
Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(2), 633-689.
Dilek, D. & Alabaş, R. (2010a). Öğrencilerde tarihsel düşünce gelişimi. M. Safran (Ed.), Tarih Nasıl Öğretilir? Tarih Öğretmenleri İçin Özel Öğretim Yöntemleri içinde (123-130). Yeni İnsan yayınevi.
Dilek, D. & Alabaş, R. (2010b). Tarihsel imgelem. M. Safran (Ed.), Tarih Nasıl Öğretilir? Tarih Öğretmenleri için Özel Öğretim Yöntemleri içinde (104- 110). Yeni İnsan yayınevi.
Doğan, Y. (2007). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Tarihsel Yazılı Kanıtların Kullanımı. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Edinger, M. (2000). Seeking History: Teaching Primary Sources in Grades 4-6. Heineman.
Faroqhi, S. (1999). Osmanlı Tarihi Nasıl İncelenir? (Z. Altok, Çev.). Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Galgano, M. J., Arndt, J. C. & Hyser, R. M. (2008). Doing History. Research and Writing in the Digital Age. Wadsworth Engage Learning.
Grangwer, T. (2009). Visual Impect Visual Teaching: Using Images to Strengthen Learning. Corwin press.
Gravey, B. & Krug, M. (1985). History Models of History Teaching in The Secondary School. Oxford University press.
Heinich, R., Molenda, M. Russell, J. D. & Smaldino, S. E. (1999). Instructional Media and Technologies for Learning (6th ed.). Prentice-Hall.
Huges, P., Cox, K. & Goddard, G. (2000), Primary History Curriculum Guide. David Fulton publisher.
Işık, H. (2008). Tarih Öğretiminde Doküman Kullanımının Öğrencilerin Tarihsel Düşünme Becerilerine ve Başarılarına Etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Karabağ, G. (2010). Tarihsel empati becerisi: öğretimi, ölçülmesi ve değerlendirilmesi. M. Safran (Ed.) Tarih Nasıl Öğretilir? Tarih Öğretmenleri İçin Özel Öğretim Yöntemleri içinde (116-122). Yeni İnsan yayınevi.
Karabağ, G. & Aydoğan, O (2020). Eğitsel bilgisayar oyunu ile desteklenmiş tarih öğretiminin öğrencilerin mekânı algılama ve kronolojik düşünme becerilerine etkisi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 4(1), 106-130.
Kelly, P. K. (2007). The Power of Visual İmagery: A Reading Comprehension Program for Student with Reading Difficulties. Corwin press.
Kılınç, K. (2006). Tarih Öğretiminde Karikatür Materyali Kullanımının Öğrenci Başarısına Etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kywig, D. E. & Marty, A. M. (2000). Yanıbaşımızdaki Tarih (N. Özsoy, Çev.). Tarih Vakfı Yurt yayınları.
Lee, P. (1984). The power of visual presentation, Dickinson. A. K., Lee, P. J. & Rogers, P. J. (Ed.), Learning History, içinde (154-167). Heinemann educational books.
Nichol, J. ve Dean, J. (1997). History 7-11: Developing Primary Teaching Skills. Routledge.
Öztaş, S. (2007). Tarih Öğretimi ve Filmler. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Öztaş, S. (2008). Tarih öğretimi ve filmler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 543-556.
Öztaş, S. (2017). Ortaöğretim tarih derslerinde tarihî filmlerin değer eğitiminde kullanımı, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(5), 3076- 3099.
Pathak, S. P. (2003). Teaching of History: The Padeo-Centric Approach. Kanishka publisher.
Perlmutter, D. (1994). Visual historical method problems, prospects, applications. Historical Method, 4, 167-184.
Prosser, J. (1998). Image-Based Research: A Sourcebook for Qualitative Researchers. Routledge.
Safran, M. (2006). Tarih Eğitimi: Makale ve Bildiriler. Gazi kitabevi.
Schur, J. B. (2007). Eyewithness to The Past. Stenhouse publisher.
Solso, R., Maclinn, L. M. K. & Maclinn, O. H. (2007). Bilişsel Psikoloji (A. Ayçiçeği Dinn, Çev.). Kitabevi yayınları.
Stokes, S. (2001). Visual literacy in teaching and learning: A literature perspective. Electronic Journal for the İntegration of Technology in Education, 1(1), 10-19.
Stradling, R. (2003). 20. Yüzyıl Avrupa Tarihi Nasıl Öğretilmeli. Tarih Vakfı Yurt yayınları.
Şahingöz, M. & Akbaba, B. (2009). Atatürk ilkeleri ve inkılap tarihi öğretiminde çoklu ortam kullanımının akademik başarı ve tutuma etkisi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 17-37.
Tosh, J. (1997). Tarihin Peşinde. Tarih vakfı yurt yayınları.
Turan, İ.-Aslan, H. (2015) Öğretmen adaylarının tarihi görselleri analiz düzeyleri. Turkish History Education Journal, 4(2), 87-112.
Williams, G. (1962). Guide to Sources of İllustrative Material for Use in Teaching History. Historical association.
Yalçın, E. S. (2010). Türkiye Cumhuriyeti Tarihinin Kaynakları. Berikan yayınevi.
Yapıcı Dilek, G. (2010). Visual thinking in teaching history: Reading the visual thinking skills of twelve year-old pupils in Istanbul. Education 3-13, 38(3), 257-274.