ANA DİLİ VE YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRETİMİ BAĞLAMINDA TÜRKÇE ÖĞRETMEN ADAYLARININ DİL BİLGİSİ ÖĞRETİMİNE YÖNELİK ÖZ YETERLİK ALGILARI

Bu çalışmanın amacı, ana dili ve yabancı dil olarak Türkçe öğretimi bağlamında, Türkçeöğretmen adaylarının dil bilgisi öğretimine yönelik öz yeterlik algılarını belirlemektir.Betimsel nitelikteki çalışmada veriler, nitel veri toplama tekniklerinden görüşmeyardımıyla toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2018-2019 eğitim-öğretimyılında Ege ve Akdeniz Bölgelerinden iki devlet üniversitesinin, Türkçe öğretmenliğilisans programına devam etmekte olan 80 Türkçe öğretmen adayı oluşturmaktadır.Çalışmada veriler, amaçlı örneklem bağlamında belirlenen 80 öğretmen adayındanyapılandırılmış yazılı görüşme formuyla toplanmıştır. Toplanan veriler, araştırmacılartarafından içerik analizi yoluyla incelenerek Türkçe öğretmen adaylarının, ana dili veyabancı dil olarak Türkçe dil bilgisi öğretimi süreçlerine yönelik öz yeterlik algılarıbağlamında karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler sonucundaöğretmen adayları, Türkçe dil bilgisi hakimiyetine yönelik kendilerini büyük orandayeterli hissettiklerini ve lisans düzeyindeki Türkçe dil bilgisi derslerinin dil bilgisihakimiyetlerine katkı sağladığını belirtmiştir. Adayların Türkçe dil bilgisihâkimiyetlerine 3. ve 4. sınıf düzeyinde karşılaştırmalı olarak bakıldığında ise her iki sınıfdüzeyinde de kendilerini yeterli hissettikleri görülmüştür. Diğer yandan öğretmen adaylarının, ana dili olarak Türkçe dil bilgisi öğretiminde kullanılan/kullanılabilecekyaklaşım, yöntem ve teknik bilgisi ve bunları uygulama bağlamında ana dilindekendilerini yeterli görürken Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde yeterligörmedikleri saptanmıştır.

In the Context of Turkish Language Education as A Native and Foreign Language, Turkish Language Teacher Candidates’ Self-efficacy Perceptions of Teaching Grammar

The purpose of this paper is to determine the self-efficacy perceptions of Turkish Language Teacher candidates towards teaching grammar in the context of Turkish language teaching as a native and foreign language. Data, in this descriptive study, have been collected through interview, which is one of the qualitative data collection methods. 80 Turkish language teacher candidates, which were studying Turkish Language Teaching (BA) from two state universities in Aegean and Mediterranean regions of Turkey in 2018-2019 educational year, have been formed the sample of this study. Data have been collected via structured written interview form from 80 teacher candidates decided through purposeful sample method. Collected data, investigated through content analysis method by researchers, have been evaluated in terms of Turkish language teacher candidates’ self-efficacy perceptions towards the processes of teaching grammar of Turkish as a native and foreign language comparatively. As a result, teacher candidates have stated that they felt themselves considerably sufficient about Turkish grammar and Turkish grammar courses at university have helped their mastery of grammar. When their junior and senior year Turkish grammar mastery has been analyzed comparatively, it has been seen that they felt confident at both levels. On the other hand, it has been determined that teacher candidates did not see themselves sufficient enough in teaching Turkish as a foreign language, although they did as a native language in terms of approaches, methods or techniques and their applications which are/can be used in teaching Turkish grammar.

PDF

___

Ay, Y. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının özel alan yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından analizi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2 (2), 285-301.
Aydın, Ö. (1997). Anadili eğitimi, yabancı dil öğretimi ve evrensel dilbilgisi. Dil Dergisi, 54, 23-30.
Aydın, Ö. (1999). Orta okullarda dilbilgisi öğretimi üzerine öğretmen görüşleri. Dil Dergisi, 81, 23-29.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi.
Creswell, J. W. (2007). Qualitative Inquiry & Research Design Choosing Among Five Approaches. Sage Publications.
Cropley, A. (2002). Qualitive Research Methods: An Introduction for Students of Psychology and Education. Zinatne.
Coşkun, E., Gelen, İ. & Öztürk, E. P. (2009). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretimi planlama, uygulama ve değerlendirme yeterlik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 140-163.
Coşkun, E., Özer, B. & Tiryaki, E. N. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının özel alan yeterlik algılarının değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 123-13.
Çeçen, M. A. & Aytaş, G. (2008). Metne dayalı dil bilgisi öğretiminin sekizinci sınıf öğrencilerinin dil bilgisi başarısına etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 133-149.
Çer, E. (2017). Türkçe öğretmenlerinin "Türkçe öğretimine" yönelik yeterlilikleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 68-89.
Çetinkaya, R. (2007). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Yeterlilik Algıları ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çolak, F. (2013). Türkçe Dil Bilgisi Öğretiminin Genel Sorunları ile Alan Literatüründeki Tartışmalı Konuların İlköğretim İkinci Kademe Dil Bilgisi Öğretimine Yansımaları ve Çözüm Önerileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Finegan, E. (1989). Language its Structure and Use. Harcourt Brace Jovanovich.
Güneş, F. (2016). Türkçe Öğretimi Yaklaşımlar ve Modeller (4. Baskı). PegemA.
Güneş, F. (2013). Yapılandırıcı yaklaşımla dil bilgisi öğretimi. Journal of Language and Literature Education, 9(3), 171-187.
Kahyaoğlu, M. & Yangın, S. (2007). İlköğretim öğretmen adaylarının mesleki özyeterliklerine ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (1), 73-84.
Karaca, E. (2004). Öğretmen adaylarının planlama ve öğretim süreci yeterliklerine ilişkin algıları. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı Tam Metin Kitabı. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
Köksal, N. (2008). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerinin öğretmen, müdür ve bakanlık yetkilileri tarafından değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(23), 36-46.
Larsen-Freeman, L. D. & Anderson, M. (2011). Techniques and Principles in Language Teaching. Oxford University Press.
MEB. (2006). İlköğretim Türkçe Dersi (6-8. Sınıflar) Öğretim Programı. Milli Eğitim Yayınları.
MEB. (2017). Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri. Millî Eğitim Basımevi. Mete, F. & Gürsoy, Ü. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde öğretmen yeterliklerine ilişkin görüşler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28-3), 343-356.
Mete, F. (2012). Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğreten Öğretmenlerin Özel Alan Yeterlikleri Üzerine Bir Çalışma. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Şahin, Ç., Kurudayıoğlu, M., Tunçel, H. & Öztürk, Y. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının lisans düzeyinde verilen yabancılara Türkçe öğretimi dersine yönelik özyeterlik algıları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1 (2), 36-45.
Şengül, K. (2018). Türkçeyi yabancı dil olarak öğretenlerin öz yeterlik algılarının incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(3), 538-552.
Temizkan, M. (2012). Metin temelli dil bilgisi öğretimi ve uygulamaları. Özbay, M. (Ed.). Türkçe Eğitimi Açısından Dil Bilgisi Öğretimi içinde (s. 129- 152). Pegem Akademi.
Ülper, H. & Bağcı, H. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük öz yeterlik algıları. Turkish Studies, 7(2), 1115-1131.
Yaylı, D. & Yaylı, D. (2014). Yabancı dil öğretim yaklaşımları ve yöntemleri. Yaylı D. ve Bayyurt, Y. (Ed.), Yabancılara Türkçe Öğretimi Politika Yöntem ve Beceriler içinde (s. 3-23). Anı yayıncılık.
Whetzel D. L., Baranowski L. E., Petro J. M., Curtin, P.J & Fisher J. L. (2003). A written structured interview by anyother name is still a selection instrument. Applied H.R.M. Research, 8(1), 1-16.
Yeşilyurt, E. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğinin genel yeterliklerine yönelik yeterlik algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 71-100.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11. Baskı). Seçkin yayıncılık.