Bünyamin HAN

ÖĞRETMEN ADAYLARININ SÖYLENTİ VE DEDİKODUYA YÖNELİK METAFORİK ALGILARI

Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının söylenti ve dedikoduya ilişkin algılarını metaforlararacılığıyla ortaya çıkarmaktır. Söylenti ve dedikodu, birbirine karıştırılmasına ve birbirinin yerine kullanılmasına karşın birbirlerinden farklı kavramlardır. Bundan dolayı, bireylerin söylenti ve dedikodu kavramlarına ilişkin algılarının incelenmesi alanyazın açısından oldukça önemli görülmektedir. Bu kavramlara ilişkin algıların ortaya konulmasında metafor tekniği tercih edilmiştir, çünkü metaforlar yoluyla insanlar zihinlerindeki soyut ve belirsiz düşünce ve algıları daha kolay ve anlaşılır bir şeye benzeterek somutlaştırırlar. Araştırma, 2017-2018 eğitim-öğretim yılında bir kamu üniversitesinin Eğitim Fakültesinde öğrenim görmekte olan öğretmen adayları üzerinde yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu dördüncü sınıf öğrencilerinden 141 gönüllü katılımcı oluşturmaktadır. Araştırma verileri yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Görüşme formunda katılımcılardan söylenti ve dedikoduyu canlı/cansız, soyut/somut, olumlu/olumsuz istedikleri herhangi bir şeye benzeterek, bu benzetmeyiniçin yaptıklarını forma yazmaları istenmiştir. İçerik analizi tekniği kullanılarak veriler analiz edilmiş ve çeşitli temalar altında bulgular ortaya konulmuştur. Araştırma bulgularına göre katılımcılar söylentiyi daha çok “hızlı ve yaygın bilgi”, “güncelve geçici bilgi” olarak algılamışlardır. Bunun yanında söylentinin aynı zamanda “belirsizlik kaynağı” olma özelliği de vurgulanmıştır. Bu bakımdan söylentinin daha çok nötr anlam taşıdığı ve etkilerinin olumlu olabileceği gibi olumsuz da olabileceği ortaya konulmuştur. Dedikodu ise “eğlenceli, zevkli ve çekici bir eylem” olmakla birlikte daha çok “zararlı bilgi” olarak algılanmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre dedikodunun söylentiye nispeten daha olumsuz yargılar taşıdığı tespit edilmiştir.

PDF

___

Abdullah, A. & Marican, S. (2014). Can control and flexible leaderships influence deviant behavior?. International Journal of Technical Research and Applications, 10,11-18.

Adkins, K. (2017). Gossip, epistemology and power. Springer International Publishing AG, ISBN 978-3-319-47840-1 (eBook).

Arabacı, İ. B., Sünkür, M.& Şimşek, F. Z. (2012). Öğretmenlerin dedikodu ve söylenti mekanizmasına ilişkin görüşleri: Nitel bir çalışma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(2), 171-190.

Bahar, E. (2016). İletişim. Detay Yayıncılık. Berkos, K. M. (2003). The Effects of Message Direction and Sex Differences on The Interpretation of Workplace Gossip. PhD Dissertation, Graduate Faculty of the Louisiana State University.

Bordia, P. & Rosnow, R. L. (1998). Rumor rest stops on the information highway transmission patterns in a computer-mediated rumor chain. Human Communication Research, 25(2), 163-179.

Brown, M. & Napier, A. (2004). Knowledge transfer and rumour: Have we missed something?In fifthEuropean Conference on Organisational Knowledge, Learning and Capabilities.

Crescimbene, M., La Longa, F.& Lanza, T. (2012). The science of rumors.Annals of Geophysics,55(3), 421-425.

Çalıkuşu, E., Öz, M., Göral, B. B., Bozoğlu, A. & Ateş, İ. (2013). İnformaliletişimin “dedikodu-söylenti” örgüt içi rolü: Bir yükseköğretim kurumunda yapılan çalışma. ICQH 2013 Proceedings Book.

Dağlı, A. & Han, B. (2018). Organizational rumor scale for educational institutions.Universal Journal of Educational Research,6(5), 936-946. http://dx.doi.org/10.13189/ujer.2018.060515

DiFonzo, N. & Bordia, P. (2007).Rumor Psychology Social and Organizational Approaches.American Psychological Association.

DiFonzo, N., Bordia, P. & Rosnow, R.L. (1994). Reining inrumors. OrganizationalDynamics, 23, 47-62.

Ekiz, D. (2003). Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metotlarına Giriş.Anı Yayıncılık.

Ersoy, F. (2017). Fenomenoloji. Saban, A. &Ersoy, A.(Ed.). Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri içinde.Anı Yayıncılık.

Eşkin-Bacaksız, F. & Yıldırım, A. (2013). Dedikodu ve söylenti tutumu ölçeğinin geliştirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi,16(1).

Fearn-Banks, K. (2007).Crisis Communications: A Casebook Approach. Lawrence Erlbaum Associates.

Fine, G. A. & Ellis, B. (2010). The Global Grapevine: Why Rumors of Terrorism, İmmigration, and Trade Matter. Oxford University Press.

Foster, E. K. (2004). Research on gossip: Taxonomy, methods, and future directions. Review of General Psychology, 8(2), 78.

Görkey, S. (2009). İnternet ve Söylentiler. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi,Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Grosser, T. J., Lopez-Kidwell, V. & Labianca, G. (2010). A social network analysis of positive and negative gossip in organizationallife. Group & Organization Management,35(2),177–212. http://dx.doi.org/10.1177/1059601109360391

Han, B. (2018a). Okullarda örgütsel söylenti ve dedikodunun yönetilmesi. ISEPA’18 II. Uluslararası Ekonomi, Siyaset ve Yönetim Sempozyumu Tam Metin Kitabı. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi.

Han, B. (2018b). Okullarda örgütsel dedikodunun kaynakları ve baş etme stratejileri. 13. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi Bildiri Özetleri Kitabı. Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları: No: 171.

Han, B. (2019). İnformal İletişim Biçimi Olarak Okullarda Söylenti ve Dedikodunun Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi.Yayınlanmamış doktora tezi, Dicle Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Han, B. & Dağlı, A. (2018). Organizational gossip scale: Validity and reliability study.Electronic Turkish Studies,13(27). http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14374

Hirschhorn, L. (1983). Managing rumors during retrenchment.Advanced Management Journal,48(3), 5-11.

Johnson, C. R. (2016). If you don’t have anything nice to say, come sit by me: Gossip as epistemic good and evil.Social Theory and Practice,42(2), 304-317.

Kapferer, J. N. (1992). Dünyanın en Eski Medyası: Dedikodu ve söylenti.(Çev. Işın Gürbüz). İletişim Yayınları.

Kieffer, C. C. (2013). Rumors and gossip as forms of bullying: Sticks and stones?Psychoanalytic Inquiry, 33,90–104.

Kimmel, A. J. (2004). Rumors and Rumor Control. L. Erlbaum Associates.

Kniffin, K. V. & Wilson, D. S. (2005). Utilities of gossip across organizational levels. Human Nature,16(3),278-292.

Koçel, T. (2015). İşletme Yöneticiliği.Beta Basım Yayıncılık.

Kurland, N. B. & Pelled, L. H. (2000). Passing the word: Toward a model of gossip and power in the workplace. The Academy of Management Review, 25(2), 428.

Lind, P. G., Silva, L. R., Andrade, J. S. & Herrmann, H. J. (2007). The spread of gossip in American schools. Europhysics Letters(EPL), 78(6).

Liu, Q., Li, T.& Sun, M. (2017). The analysis of an SEIR rumor propagation model on heterogeneous network.Physica A: Statistical Mechanics and its Applications,469,372-380.

Ma, J., Li, D. & Tian, Z. (2016). Rumor spreading in online social networks by considering the bipolar social reinforcement.Physica A: Statistical Mechanics and its Applications,447,108-115.

Memişoğlu, S. P. (2013). Okulda yönetim süreçleri. Can, N (Ed.). Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. Pegem Akademi.

Michelson, G.& Mouly, S. V. (2004). Do loose lips sink ships? The meaning, antecedents and consequences of rumor and gossip in organizations. Corporate Communications: An International Journal,9(3), 189-201.

Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2016). Nitel Veri Analizi.(Çev. Ed: Sadegül Akbaba Altun ve Ali Ersoy).Pegem Akademi.

Mills, C. (2010). Experiencing gossip: The foundations for a theory of embedded organizational gossip.Group & Organization Management,XX(X),1–28. http://dx.doi.org/10.1177/1059601109360392.

Mlambo, O. B.& Zimunya, C. T. (2016). Rumour and the politician's public image: The case of Zimbabwe.Journal of Pan African Studies,9(4), 146-158

Noon, M. & Delbridge, R. (1993). News from behind my hand: Gossip in organizations. Organization Studies,14(1), 23-36.

Özşarlak,P.(2016). Örgütlerde Dedikodu ve Söylentilerin Ortaya Çıkış Nedenleri, İçerikleri ve Etkilerine İlişkin Çalışan Algılarının Değerlendirilmesi ve Bir Uygulama Örneği.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,Yaşar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Sabuncuoğlu, Z. & Gümüş, M. (2008). Örgütlerde İletişim.Arıkan Yayınları.

Solmaz, B. (2004). Kurumsal Söylenti ve Dedikodu.Tablet Yayınları.Solmaz, B. (2006). Dedikodu ve söylenti yönetimi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 563-575.

Solove, D. J. (2007). The Future of Reputation: Gossip, Rumor, and Privacy on the Internet.Yale University Press.

Stewart, P. J. & Strathern, A. (2004). Witchcraft, Sorcery, Rumors, and Gossip.Cambridge University Press.

Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri.Seçkin Yayıncılık.

Yücel, E. B. (2008). Örgütlerde Saldırgan Davranışlar: Nitel bir Araştırma.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Zhang, Y. & Xu, J. (2015). A rumor spreading model considering the cumulative effects of memory.Discrete Dynamics in Nature and Society.

Zhao, L., Yin, J. & Song, Y. (2016). An exploration of rumor combating behavior on social media in the context of social crises.Computers in Human Behavior,58, 25-36.