Mert Mustafa AK, MuhammedFaruk ERDOĞAN, GENÇ OSMAN İLHAN

GÖRSEL BİR ÖĞRETİM MATERYALİ OLARAK DİJİTALÇİZGİ ROMAN TASARIMI:GEZDİM, GÖRDÜM, ÖĞRETTİM

Her öğrencifarklı öğrenme stilinesahiptirve bu nedenle öğretmenlerin ders anlatırken birden çok duyuya hitap etmeleri gerekmektedir. Bunu yapabilmenin kolay veetkili yollarından biri ise derslerde çeşitli öğretim araç ve materyallerinden yararlanmaktır. Materyaller, doğru ve gerekli yerlerde kullanıldıklarında farklı duyulara hitap ederek çoklu öğrenme ortamı sağlarlar.Materyal geliştirmek ve geliştirilen aracı eğitim ortamlarında kullanmak öğrenmeye ciddi katkılar sağlamaktadır. Farklı türde bir materyal kullanımı hem öğrenci hemde öğretmen için yeni bir motivasyon kaynağıdır. Bu açıdan kullanılabilecek materyallerden birisi de çizgi romanlardır. Kenditarihselseyri içerisinde zaman zaman iniş çıkışlar yaşasa da hala geniş bir okuyucu grubuna sahip olan çizgi romanlarıneğitimde bir materyal olarak kullanımı özelliklepopüler olduğu ülkelerde oldukça yaygındır. Yazıyı ve görseli bir araya getirmesi, sanatsal gücü ve eğlenceli oluşu eğitimin bazı seviyelerinde tercih edilmesinisağlamıştır. Günümüzde sadece elle değil web üzerinden de çizgi roman oluşturma fırsatının olması özellikle eğitimcilerin işini kolaylaştırmış, kendi alanlarına ve hedefledikleri kazanıma göre ürünler çıkarma şansı vermiştir. Böylece hem daha hızlı hem de amaca uygun eğitici çizgi romanlar ortaya çıkmıştır.Buaraştırma içinde Web ortamı üzerinde yer alan birçok farklı çizgi roman sitesinden birisi olan Pixton isimli tasarlama sitesi tercih edilmiştir. Çalışma kapsamındaSosyal Bilgiler 6.Sınıf Etkin Vatandaşlık öğrenme alanı; “Toplumsal hayatımızda demokrasinin önemini açıklar’’ kazanımı temele alınarak 32 kareden oluşan bir eğitici çizgi roman materyali tasarlanmıştır. Çalışmada bahsi geçen kazanımın yanı sıra “öğrencilerin çocuk haklarıyla ilgili farkındalıklarını artırmak”da ayrı bir kazanım olarak görülmüştür. Demokrasi gibi somut olmayan ve bu nedenle öğrenciler tarafından anlaşılması güç olabilecek bir kavramı ve onunla ilgili yine somut olmayan eşitlik, adalet, özgürlük, hoşgörü gibi değerleri öğrencilere aktarırken çizgi roman gibi görsel öğelerle bolca desteklenmiş ve somut bir materyalden yararlanma yoluna gidilmiştir. Ayrıca sözel konuların ağırlıklı olduğu Sosyal Bilgiler dersleri, günümüzde büyük oranda düz anlatım tekniğinin tekeline hapsolmuş durumdadır. Sosyal Bilgiler derslerini bu tekelden kurtarmak için derslerinde farklı yöntem ve tekniklerle birlikte farklı materyalleri de kullanan öğretmenlerin varlığı önem taşımaktadır. Bu doğrultuda, geliştirilen bu materyalin eğitim ortamlarında çizgi romanları kullanmak isteyen ya dakullanma konusunda tereddüt yaşayan eğitimcilere bir referans kaynağı olabileceği düşünülmektedir.

PDF

___

Alkan, C. (1990). Öğrenme-öğretme durumunun temel bir öğesi olarak öğretim araçları üzerine bir öğretim ünitesi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 23(2), 507-521.

Alpin, H. (2006). Çizgiroman Ansiklopedisi. İnkilap kitabevi.Alsaç, Ü. (1994). Türkiye’de Karikatür, Çizgi Roman ve Çizgi Film.İletişim yayıncılık.

Aşçı, A. U. (2020). Ortaokul türkçeders kitaplarında yer alan çizgi romanların değerler eğitimi açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi,13(69), 868-889.

Avaroğulları, A. K.& Mutlu, Z. (2019). Pre-Service social studies teachers' opinions on using comic books in social studies teaching.Asian Journal of Education and Training,5(4), 538-547.

Avcı, U. (2013). Öğretim ortamları ve materyal tasarım. Mustafa Sarıtaş (Ed.), Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımiçinde (s.37-53).Pegem akademi.

Baron-Carvais, A. (1985). La bande dessinée (No. 2212).Presses universitaires de France.Bolan, B. (2000). Çizgi Roman Sanatı. Engin yayıncılık.

Brown, J. W. (1977). Comics in the foreign language classroom: Pedagogical perspectives. Foreign Language Annals,10(1), 18-25.

Brownie, B.& Graydon, D. (2015). The Superhero Costume: Identity and Disguise in Fact and Fiction.Bloomsbury publishing.

Cabrera, P., Castillo, L., González, P., Quiñónez, A., & Ochoa, C. (2018). The ımpact of using "pixton" for teaching grammar and vocabulary in the efl ecuadorian context. Teaching English with Technology, 18(1), 53-76.

Cansever, C. (2019). Çizgi Romanda Kahraman Olgusu ve Kimliklendirme Göstergesi Olarak Kostüm.Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.

Cantek, L. (2010). Çizgi roman; Kareler, balonlar, resimli bantlar.Varlık Dergisi,1232, 5-10.

Cantek, L. (2014). Türkiye’de Çizgi Roman.İletişim yayıncılık.

Ceran, K. (2002). Çizgi roman nedir?L. Cantek (Ed.), ÇizgiliHayat Kılavuzu: Kahramanlar, Dergiler ve Türler(28-29). İletişim yayınları.

Crane, D. (2003). Moda ve Gündemleri (Ö. Çelik, Çev.).Ayrıntı yayınları.

Çetin, Y.& Karaata, C. (2010). Türk öğrencilerin kitap okumama sorununa çözüm önerileri. Journal of theCukurova University Institute of Social Sciences, 19(1), 202-215.

Dündar, H.&Hareket, E.(2016). Türkiye’ de ilköğretim hayat bilgisi ve sosyal bilgiler dersi öğretim programlarının çocuk hakları açısından incelenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi,5(2), 85-103.

Eğribel, E. (1992). Çizgi roman olayı ve toplum. Sosyoloji Dergisi, 3(3), 1-44.

Eisner, W. (1974). Comic books in the library. School Library Journal, 21(2), 75-79.

Eisner, W. (1985). Comics and Sequential Art.Poorhouse press.Erden, M. (Tarihsiz). Sosyal Bilgiler Öğretimi. Alkım yayınevi.Ertürk, S. (1972). Eğitimde ProgramGeliştirme.Yelkentepe yayınları.

Fidan, N. K. (2008). İlköğretimde araç gereç kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 1(1), 48-61.

Gavaldon, G. & McGarr, O. (2019). Exploring pre-service teachers’ future intentions to use technology through the use of comics. Teaching and Teacher Education, 83, 99-109.

Goldenberg, M. (2016). Comics: A step toward the future of medicine and medical education. Ear, nose & throat journal,95. 204-205.

Hariston, T. (2015). Jessica Jones doesn’t wear a superhero costume. Here’s why that’s so powerful. Splinter news.https://splinternews.com/jessica-jones-doesnt-wear-a-superhero-costume-heres-wh-1793853213

Hayes, D. P.& Ahrens, M. G. (1988). Vocabulary simplification for children: A special case of ‘motherese’. Journal of child language, 15(2), 395-410.

Hosler, J. & Boomer, K. B. (2011). Are comic books an effective way to engage nonmajors in learning and appreciating science? CBE—Life Sciences Education,10, 309-317.https://www.nytimes.com/books/best-sellers/2020/07/12/graphic-books-and-manga/

İlhan, G. & Oruç, Ş. (2019). Sosyal bilgiler dersinde çizgi roman kullanımı: Teksas tarihi. Eğitim ve Bilim, 44(198), 327-341.

İlhan, G. O. (2016). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Çizgi Romanların Kullanımı.Yayınlanmamış doktora tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

İşler, A. Ş. (2003). Yazılı ders materyallerinde illüstrasyon kullanımının yeri ve önemi. Milli Eğitim Dergisi,157, 55-63.

Kaba, G., Şin, M. & İlhan, G.O. (2019). Sosyal bilgiler 6. sınıf etkin vatandaşlık öğrenme alanına yönelik bir materyal tasarımı: Dijital çizgi roman.VI. Yıldız Sosyal Bilimler Kongresi12-13 Aralık içinde (s. 95).

Keskin, A. & İlhan, G.O. (2020). Sosyal bilgiler dersi değerler eğitimine yönelik dijital çizgi roman materyal tasarımı: “Gizli labirent”. ERPA International Congresses on Educationiçinde (s.47).

Kılıçoğlu, G. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretimi. M. Safran (Ed.). Sosyal Bilgiler Tanımı, Dünya’da ve Ülkemizde Gelişimi ve Önemi içinde (s.3-16). Pegem.

Kireççi, Ü. (2008). Çizgi Roman Senaryosu.Creayayıncılık.Lazarinis, F., Mazaraki, A., Verykios, V. S.& Panagiotakopoulos, C. (2015, July). E-comics in teaching: Evaluating and using comic strip creator tools for educational purposes. In 2015 10th International Conference on Computer Science & Education (ICCSE)(pp. 305-309). McCloud, S. (2019). Çizgi Romanı Anlamak (M. C. Ülgen, Çev.).Sırtlan kitap.

McGrail, E., Rieger, A., Doepker, G. M. &McGeorge, S. (2018). Pre-service teachers’ perspectives on how the use of TOON comic books during guided reading ınfluenced learning by struggling readers. SANE Journal: Sequential Art Narrative in Education, 2(3), 1-30.

MEB. (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. TTKB yayınları.

Mutlu, Z. (2019). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Sosyal Bilgiler Öğretiminde Çizgi Roman Kullanımına Yönelik Görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.

Orçan, A.& İngeç, Ş. K. (2015). Fizik öğretiminde çizgi-roman tekniği ile geliştirilen bilim-kurgu hikâyelerinin yaratıcı düşünme becerilerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(4), 628-643

Osler, A. (1994). The UN convention on the rights of the child: Some implications for teacher education. Educational Review, 46(2), 141-150.

Öz, L. (2013). Çocuk Hakları Bağlamında Çocuklarda Eğitim Hakkı.Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Özdemir, E. (2010). Eğitici Çizgi Romanların Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Isı Transferi Kavramındaki Başarısı Üzerindeki Etkileri.Yayınlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.

Preston, W. C. (1974). Breeding ecology and social behavior of the Black Guillemot.Doctoral dissertation, University of Michigan.

Saban, A. (2008). Öğretim Teknolojisi ve Materyal Tasarımı İle İlgili Temel Kavramlar.Anı yayıncılık.

Saltık, O. (2012). ‘Portakal’Adlı Yapıtın Tanıklığında Çocuk Edebiyatında Karakterlerin Geliştirilmesi Üzerine Bir İnceleme. III. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyum.AÜEğitim Bilimleri Fakültesi yayınları.

Paltani-Sargologos, F. (2011). Le roman graphique, une bande dessinée prescriptrice de légitimation culturelle. Mémoire de Master, 2(1).

Sarıbıyık, M. S. (2018). İlkokullarda Milli Tarih Şuurunu Kazandırmada Tarihi Çizgi Romanların Önemi: Tarkan Çizgi Romanları Örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Giresun Üniversitesi.

Silva, A., Santos, G. & Bispo. (2017). The comics as teaching strategy in learning of students in an undergraduate management program.Revista de Administração Mackenzie, 18(1), 40-65.

Sones, W. (1944). The comics and instructional method. Journal of Educational Sociology,18, 232-240.

Sönmez, V. (2019). Eğitim Felsefesi. Anı yayıncılık.

Stone, M.K. (1985). Ralph W. Tyler's Principles of Curriculum, Instruction and Evaluation: Past Influences and Present Effects. Dissertations, Loyola University.

Şentürk, Ö. Ç. (2020). Argümantasyon Destekli Eğitici Çizgi Romanların Öğrencilerin Çevreye Yönelik İlgi, Motivasyon ve Akademik Başarılarına Etkisi ile Öğrenci Deneyimler. Yayınlanmamış doktoratezi, Gazi Üniversitesi.

Tatalovic, M. (2009). Science comics as tools for science education and communication: a brief, exploratory study.Journal of Science Communication,8(4), A02.

Temel, A. & İlhan, G.O. (2019). Sosyalbilgiler öğretmenlerinin insan hakları konusunda MalcolmX çizgi romanının kullanımı hakkında görüşleri.VI. Yıldız Sosyal Bilimler Kongresiiçinde (s. 427).

Toh, L.T, Cheng, L.P.,Ho, S. Y., Jiang, H. & Lim, K.M. (2017). Use of comics to enhance students’ learning for the development of the twenty-first century competencies in the mathematics classroom. Asia Pacific Journal of Education, 37(4), 437-452.

Topkaya, Y. (2014). Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Dersinde Eğitici Çizgi Roman Kullanımının Bilişsel ve Duyuşsal Öğrenmelere Etkisi.Yayınlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Topkaya, Y. (2016). Eğitici çizgi romanların çevre sorunlarına yönelikbilişsel ve duyuşsal öğrenmeler üzerindeki etkisi. Eğitim ve Bilim, 41(187), 199-219.

Topkaya, Y.& Doğan, Y. (2020). 7. sınıf sosyal bilgiler dersindeki “çevre sorunları ve çevreyle ilgili örgütler” konularının öğretilmesinde eğitici çizgi romanların etkisi: karma bir araştırma. Eğitim ve Bilim, 45(201), 167-188

Turan, R. (Ed.). (2017). İnsan Hakları ve Demokrasi Eğitimi. Pegem akademiTyler, R.W. (1950) Basic Principles of Curriculum and Instruction. University of Chicago.

Ünal, O. & Demirkaya, H. (2019). Eğitici çizgi romanın sosyal bilgiler dersinde kullanılmasına yönelik yarı deneysel bir çalışma. lnternational Journal of Geography and Geography Education,(40), 92-108.

Wahowiak L.(2014).Health workers. artists partner to deliver messages via comics: Tools can influence health behavior. The Nation'sHealth, 44(7), 1-16.

Weber, K. C., Saldanha, T. C., Sılva, K. K. D. S. E., Santos, P. M., Souza, D. D.& Arroıo, A. (2013). Introducing comics as an alternative scientific narrative in chemistry teaching. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(8), 1-14.

Widayanti, A. & Muntaha, M. (2018). Islamic web comics as visual aid in teaching English for islamic secondary school students. Indonesian Journal of Islamic Literature and Muslim Society, 3(1), 75-90.

Yağlı, A. (2017). Modern Bir Anlatı Sanatı Olarak Çizgi Roman.Kriter yayınevi

Yazıcı, K. (2006). Sosyal bilgiler ve okuma becerileri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 273-283.

Zimmerman, B. (2008). Creating comics fosters reading, writing and creativity. Education Digest, 74(4), 55-57.

Zivtci, F. (2006). Çocuk kitaplarında kahramanın yeri ve önemi. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (Gelişimler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri).AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi Yay. 245-247