TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ DİNLEME ÜSTBİLİŞ STRATEJİLERİNE İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME: RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Bu araştırmada, Türkçe öğretiminde temel dil becerilerinden biri olan dinleme becerisine ilişkin üstbilişsel stratejilerin kullanımlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Betimsel tarama modeliyle gerçekleştirilen araştırmanın çalışma grubu seçkisiz örnekleme yöntemlerinden basit seçkisiz örnekleme yoluyla belirlenmiştir. Katılımcılar; 2017-2018 akademik yılında Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Türkçe Öğretmenliği Bölümünde 1., 2., 3. ve 4. sınıfta öğrenim gören toplam 223 öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırma verileri Dinleme Üstbiliş Stratejileri Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Dikkat, planlama-değerlendirme ve problem çözme olmak üzere üç boyuttan oluşan bu ölçme aracıyla Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme üstbilişsel stratejilerinin; cinsiyet, sınıfdüzeyi, anne-baba eğitimi düzeyi, haftalık okunan sayfa sayısı ve yıl içerisinde okunan kitap sayısı değişkenleri açısından manidar düzeyde farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Verilerin analizinde iki değişken arasındaki anlamlılığı test etmek için t testi, ikiden fazla değişken arasındaki anlamlılığı test etmek için de tek yönlü varyans analizi (One Way Anova) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme üstbilişsel stratejilerinin kullanımının dikkat boyutunda erkeköğretmen adayları lehine manidar düzeyde farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Sınıf düzeyi değişkenine göre ölçeğin toplamı ve dikkat boyutunda 1.sınıf ile 4. sınıf düzeyinde 1. sınıf lehine manidar farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Baba eğitim düzeyine göre öğretmen adaylarının üstbilişsel stratejileri benzer niteliklere sahipken anne eğitim düzeyi değişkeni açısından ölçeğin toplamı, problem çözme ve dikkat boyutunda anne eğitim düzeyleri ilkokul olan öğretmen adayları lehine manidar düzeyde farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Yıl içerisinde okunan kitap sayısı değişkeni açısından ise problem çözme boyutunda yıl içerisinde 10 ve üzeri kitap okuyanların lehine manidar düzeyde farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Buna karşın haftalık okunan sayfa sayısı değişkeni açısından ise öğretmen adaylarının dinleme üstbilişsel stratejilerini kullanımlarının benzer olduğu sonucuna ulaşılmıştır

PDF

___

Akçataş, A. (2001). İletişim eksiklikleri ve dilin kullanımı. Dil Dergisi, (106), 61-66.

Alperen, N. (2001). Türkçe Okuma ve Yazma Eğitimi Rehberi. Alperen yayınları.

Arnold, C. L. &Coran, J. J. (2011). Are you listening healthcare providers? Suggestions for listening skill building education for healthcare providers. Listening Education, 2, 5-15.

Altunkaya, H. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde dinleme eğitimi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 6(3), 198-207.

Azizoğlu,N. İ.& Okur, A. (2019). Dinleme üstbiliş stratejileri ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması.Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,1(40), 113-124.

Çelikbaş, K. A. (2010). Anlama/Dinleme Stratejilerinin Kullanımı ile Dinlediğini Anlama Düzeyi Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi,Yüzüncü Yıl Üniversitesi.

Birjandi, P. (2012). The effect of metacognitive strategy instruction on the listening performance of EFL students. International Journal of Linguistics, 4(2), 495-517.

Bozorgian, H. (2012). Metacognitive instruction does improve listening comprehension. ISRN Education, 1-6.

Calp, M. (2005). Özel Öğretim Alanı Olarak Türkçe Öğretimi. Eğitim kitabevi.

Cross, J. (2010). Metacognitive instruction for helping less-skilled listeners. ELT Journal, 65(4), 408-416.

Çakıroğlu, A. (2007). Üstbilişsel Strateji Kullanımının Okuduğunu Anlama Başarı Düzeyi Düşük Öğrencilerde Erişi Artırımına Etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Çakıroğlu, A. (2007). Üst biliş. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 21-27.

Çifçi, M. (2001). Dinleme eğitimi ve dinleme eğitimini etkileyen faktörler. Afyon Kocatepe ÜniversitesiSosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 165-177.

Deniz, K.& Keray, B. (2015). Anlama becerilerine yönelik ölçme ve değerlendirme araştırmalarının incelenmesi.Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,12(29), 16-46.

Doğan, Y. (2011). Dinleme Eğitimi.Pegem A yayınları.

Doğan, Y. (2008). İlköğretim yedincisınıf öğrencilerinin dinleme becerisini geliştirmede etkinlik temelli çalışmaların etkililiği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi,6(2), 261-286.

Dinner, L. R. (2009). Analysis of the Metacognitive and Affective Components of Learning on Reading Achievement ofStriving Readers With and Without a Reading Disability. Unpublished doctoral dissertation, University of Kansas.

El-Hindi, A. E. (1996). Enhancing metacognitive awareness of college learners. Reading Horizons,36(3), 214-230.

Emiroğlu, S.& Pınar, F. N. (2013). Dinleme becerisinin diğer beceri alanları ile ilişkisi.Turkish Studies,8(4), 769-782.

Emiroğlu, S. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme sorunlarına ilişkin görüşleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 269-307.

Er, O. (2011). İlköğretim Sekizinci Sınıf Türkçe Dersi Öğretim Programı Dinleme/İzleme Alanının Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi.Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, ÇukurovaÜniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Epçaçan, C. (2013). Temel bir dil becerisi olarak dinleme ve dinleme eğitimi.Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 331-352.

Field, J. (2000). Not waving but drowning: A reply to Tony Ridgeway. ELT Journal, 54(2), 186-195.

Field, J. (2003). Promoting perception: lexical segmentation in L2 listening. ELT Journal,57(4), 325-333.

Flavell, J. H. (1976). Metacognitive Aspects of Problem Solving. The Nature of Intelligence.Lawrence Erbaum.

Goh, C. C. M. (2000). A cognitive perspective on language learners’ listening comprehension problems. System, 28(1), 55-75.

Goh, C.& Taib, Y. (2006). Metacognitive instruction in listening for young learners. ELT Journal, 60(3), 222-232.

Güneş, F. (2007). Türkçe Öğretimive Zihinsel Yapılandırma. Nobel yayınları.

Hacker, D. J. (1998). Metacognition: Definitions and empirical foundations. D. J. Hacker, J. Dunlosky, and A. C. Graesser (Eds.), inEducational Theory and Practice(s. 1-24).

Erlbaum.Imhof, M. (2000). How to Monitor Listening More Efficiently: Meta-Cognitive Strategies in Listening. Paper presented at the International Listening Association convention.

Kalaycı, N.& Temur, T. (2005). İlköğretim okullarında dinleme becerisini nasıl geliştirebiliriz? EğitimeBakış: Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırma Dergisi, 1(2), 53-63.

Kumar, A. E. (1998). The Influence of Metacognition on Managerial Hiring Decision Making: Implications for Management Development. Unpublished doctoral dissertation, Virginia Polytechnic Institute and State University.

Kara Ö. T.& Gün, M. (2014). Ortaokul Türkçe dersinde dinleme eğitiminde drama yönteminin kullanılması ve bir uygulama örneği. Türkiz, 29, 105-116.

Karadüz, A. (2010). Türkçe ve sınıf öğretmeni adaylarının dinleme stratejilerinin değerlendirilmesi. ErciyesÜniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29(2), 39-55.

Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel yayın dağıtım.

Katrancı, M.& Yangın, B. (2013). Üstbilişstratejileri öğretiminin dinlediğini anlama becerisine ve dinlemeye yönelik tutuma etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 733-771.

Kurudayıoğlu M.& Kana, F. (2013) Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme becerisi ve dinleme eğitimi özyeterlik algıları. Mersin Üniversitesi Sosyal BilimlerEnstitüsü Dergisi, 9(2), 245-258.

Kuşçu, H. (2010). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Dinleme, Konuşma, Okuma ve YazılıAnlatım Becerilerinin Yapılandırıcı Yaklaşıma Göre GeliştirilmesindeTürkçe Öğretmeninin Rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, YeditepeÜniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Mackay I. (1977). Dinleme Becerisi. (Çev: Aksu, B. ve Cankoçak, O.). İlkaynak kültür ve sanat ürünleri Ltd. Şti.

Melanlıoğlu, D. (2011). Üstbiliş Strateji Eğitiminin İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Dinleme Becerilerine Etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi,Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Melanlıoğlu, D. (2012). Dinleme becerisine yönelik ölçme değerlendirme çalışmalarında üstbiliş stratejilerinin kullanımı.Turkish Studies,7(1), 1583-1595.

Mendhelshon, D. J. (1994). Learning to Listen: a Strategy-Based Approach for the Second Language Learner. Dominie press.

Mendelsohn, D. J. (2001). Listening comprehension: We’ve come a long way, but. Contact, 27, 33-40.

Memiş, M. R.& Erdem, M. D. (2013). Yabancı dil öğretiminde kullanılan yöntemler, kullanım özellikleri ve eleştiriler. Turkish Studies, 8(9), 297-318.

Özbilgin, A. (1993). Effects of Training University EFL Studens in Metacognitive Strategies for Listening to Academic Lectures. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi,Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Özsoy, G. (2007). İlköğretim Beşinci Sınıfta Üstbiliş Stratejileri Öğretiminin Problem Çözme Başarısına Etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi,Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Öztürk, B. K. (2017). Ortaokul öğrencilerinin dinleme becerisine yönelik olarak kullandıkları üstbiliş stratejilerinin belirlenmesi.Eğitimde Kuram ve Uygulama,13(1), 158-182.

Pintrich, P. R., Wolters, C. A.& Baxter, G. P. (2000). Assessing metacognition and self-regulated learning. In G. Schraw and J. C. Impara (Eds.), Issues in the measurement of metacognition (pp. 43-99). Buros institute of mental measurements.

Pucheu, P. M. (2008). An İnvestigation of the Relationships Betweenthe Scoring Rubrics Inventory and the Metacognitive Awareness Inventory as Reported by Secondary School Core-Subject Teachers.

Unpublished doctoral dissertation, University of New Orleans.Sever, S. (2011). Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme. Anı yayıncılık.

Stein, S. K. (1999). Uncovering Listening Strategies: Protocol Analysis as a Means to İnvestigate Student Listening in the Basic Communication Course. Unpublished doctoral dissertation, University of Maryland.

Strother, D. (1987). On listening. Phi Delta Kappan, 68(8), 625-28.T

abak G.& Göçer,A.(2014). Dinleme becerisinin geliştirilmesinde parçadan bütüne ve bütünden parçaya işlemler. International Journal of Language Academy, 2(1), 127-135.

Taşer, S. (2012).Konuşma Eğitimi. Pegasus yayınevi.

Vandergrift, L., Goh, C. C. M.& Mareschal, C. J. (2006). The metacognitive awareness listening questionnaire: Development and validation. Language Learning, 56(3), 431-462.

Wilson, M. (2003). Discovery listening-improving perceptual processing. ELT Journal, 57(4), 335-343.

Yalçın, A. (2002). Türkçe Öğretim Yöntemleri-Yeni Yaklaşımlar. Akçağ yayınları.

Yıldız, N.& Kılınç, A. (2015) Dinleme stratejileri öğretiminin beşinci sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama becerilerine etkisi. Erzincan ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (2), 17-34.