ERMENİ MESELESİNE BATIDAN BAKMAK: BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI'NIN SON YILINDA THE TIMES GAZETESİ'NDE ERMENİ MESELESİ

Birinci Dünya Savaşı, propagandanın etkin olarak kullanıldığı harplerin başında gelmektedir. Savaşın gidişatını cephedeki çarpışmalar kadar cephe gerisinde yapılan propagandalar da yönlendirmiştir. İngiltere ise, propagandayı etkili bir şekilde kullanmış devletler arasında yer almıştır. İngiltere’de en çok satan gazete olmasının yanı sıra dünyada da çok satan gazeteler sıralamasında ilk sıralarda yer alan The Times, bu dönemde İngiltere’nin propaganda malzemelerinden biridir. The Times’ın sahibi Lord Northcliffe, aynı zamanda İngiltere’de yedi gazetenin sahibi olarak basını elinde tutmaktadır. Bununla birlikte İngiltere’nin savaş propagandasını yönlendiren “Crewe House” adı verilen “Wellington House” benzeri bir ofisin başında yer alarak, İngiliz propaganda taarruz takımının liderlerinden biridir. Bu makalede The Times’ın savaşın son yılında Ermeni meselesine bakış açısı, gazetede çıkan haberler çerçevesinde incelenecektir. Bu konuyla ilgili çıkan haberlerde acı çektiklerini iddia ettiği Ermenilere bir devlet kurulması hususunda batılı devletlerin yardım etmesi gerektiği üzerinde durulmuştur. Türkler tarafından yapıldığı iddia edilen katliamlardan dolayı sayılarının azaldığı söylenen Ermenilere, savaş sırasında batılı devletler tarafından verilen vaadlerin yerine getirilmesi konusuna değinen haber ve yorumlar göze çarpmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Birinci Dünya Savaşı, İngiltere, The Times, propaganda

Armenian Issue According to West: At the End of the World War I Armenian Issue in The Times

First World War is the primary of the war which was used as an effective type of propaganda. Course of war was directed by both the conflict in the front line and the propaganda out of the front line. England was one of the States that was used the propaganda as effectively. The Times which was one of the propaganda materials of England is placed on the top because it is bestseller newspaper in both England and the world. Lord Northcliffe, head of The Times, is the head of seven newspapers in England as well. Moreover, he was one of the leaders of the attack team by being assigned in “Crewe House” seems like “Wellington House” which had directed the war propaganda. The point of view of The Times about Armenian Issue will study in the framework of the news. It has mentioned in that news that Western States needs to help about founding a state for Armenian who suffers. It is said that the number of Armenian have been decreased due to the massacre by Turks and for that reason, news and comments about fulfilling the promises given by Western State are conspicuous.

Keywords:

First World War, England, The Times, propaganda,

PDF

___

The Times, January 18, 1918. The Times, February 6,1918.
The Times, February 16, 1918.
The Times, February 18, 1918. The Times, March 8, 1918. The Times, March 18, 1918. The Times, March 26, 1918. The Times, March 29, 1918. The Times, April 15, 1918. The Times, April 19, 1918. The Times, April 29, 1918. The Times, July 14, 1918. The Times, August 22, 1918. The Times, October 9, 1918.
The Times, November 16, 1918.
The Times, November 23, 1918.
The Times, December 6, 1918.
The Times, December 7, 1918.
The Times, December 23, 1918.
ANADOL, Cemal, Tarihin Işığında Ermeni Dosyası, Turan Kitabevi, İstanbul, 1982. AVŞAR, Servet, Birinci Dünya Savaşı’nda İngiliz Propagandası, Kim Yayınları, Ankara, 2004. BAŞAK, Tolga, İngiltere’nin Ermeni Politikası (1830-1923), IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul, 2008. BERKES, Niyazi, Propaganda Nedir?, Recep Ulusoğlu Basımevi, Ankara, 1942. BURAK, Durdu Mehmet, Birinci Dünya Savaşı’nda Türk-İngiliz İlişkileri (1914-1918), Babil Yayıncılık, Ankara, 2004. GİRİTLİ, Yasemin, “The Times’ın 200 Yılı (1785-1985)”, Basılmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1990. KANTARCI, Şenol, “Tarihî Boyutuyla Ermeni Sorunu”, Eğitim Dergisi, (2003 Nisan), Sayı 38, Ankara, 2003.
KIRZIOĞLU, M. Fahrettin, Kars İli ve Çevresinde Ermeni Mezalimi (1918-1920), Köksav Yayınları, Ankara, 1999. KOCABAŞ, Süleyman, Ermeni Meselesi Nedir Ne Değildir?, Bayrak Yayınları, İstanbul, 1983. KODAL, Tahir, “Osmanlı-İngiliz İlişkilerine Genel Bir Bakış(15531919)”, Kök Araştırmalar Osmanlı özel sayısı, Ankara, 2000. KONUKÇU, Enver, “Türklere Uygulanan Kırımlar ve Toplu Mezarlar”, Osmanlı’nın Son Döneminde Ermeniler, editör: Türkkaya Ataöv, Ankara, 200 LAÇİNER, Sedat, Türk-Ermeni İlişkileri, Kaknüs Yayınları, İstanbul, 200 McCARTHY, Justin, “İngiliz Propagandası, Wellington Evi ve Türkler”, Türkler Ansiklopedisi, C .13, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002. McCARTHY, Justin, “I. Dünya Savaşı’nda İngiliz Propagandası ve Bryce Raporu”, Osmanlı’dan Günümüze Ermeni Sorunu, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2001. McCARTHY, Justin, Ölüm ve Sürgün 1821-1922, çev: Bilge Umar, İnkılap Yayınevi, İstanbul, 1998. MAZICI, Nurşen, Uluslararası Rekabette Ermeni Sorununun Kökeni 1876-1920, Pozitif Yayınları, İstanbul, 2005. MAZICI, Nurşen, ABD’nin Güney Kafkasya Politikası Olarak Ermenistan Sorunu 1919-1921, Pozitif Yayınları, İstanbul, 2005. MUTLU, Mustafa, Vietnam’dan Körfez’e Savaşlarda Kamuoyu Oluşumu, Okumuş Adam Yayınları, İstanbul, 2003. ÖKE, Mim Kemal, Yüzyılın Kan Davası Ermeni Sorunu, İrfan Yayınları, İstanbul, 2003. ÖZEL, Sabahattin, Millet-i Sadıka Ermeniler, Tasam Yayınları, İstanbul, 2005. SAKARYA, İhsan, “Ermenilerin Tutum ve Eylemleri (1914-1920)”, Güncel Konular, Genelkurmay Basımevi, Ankara, 1987. SELVİ, Haluk, “Birinci Dünya Savaşı Sırasında Doğu Anadolu’da Ermeni Politikaları”, 2023 Dergisi, (2005 Nisan), Sayı 48, Atılım Yayınları, Ankara, 2005. SELVİ, Haluk, Birinci Dünya Savaşı’ndan Lozan’a Ermeni Sorunu, Sakarya Üniversitesi Yayınları, Sakarya, 2004. SELVİ, Haluk, “Anadolu’dan Kafkasya’ya Bir Ermeni Çete Reisi: Antranik Ozanyan”, Sekizinci Askerî Tarih Semineri Bildirileri I (24-26 Ekim 2001), Genelkurmay Basımevi, Ankara, 2003. SOLMAZ Gürsoy, “Doğu’da Ermeni Zulmü Gören Vatandaşlarımızın İfadeleri”, Osmanlı’dan Günümüze Ermeni Sorunu, editör: Hasan Celal Güzel, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2001. UĞURLU, Nurer, İngiliz Devlet Arşivi Gizli Belgeleri Türkiye’nin Parçalanması ve İngiliz Politikası(1900-1920), Örgün Yayınevi, İstanbul, 200