"ABOŞ" KELİMESİNİN KÖKENİ VE ANLAMI

Akraba; Ar. akriba kelimesinden dilimize geçmiştir. Türkçe sözlükte ise kan bağıyla birbirine bağlı olan kimseler anlamındadır. Akrabalık ise, kan veya evlilik yoluyla birbirine bağlı olan kimseler, hısım, anlamlarına gelmektedir. Akrabalık kavramı kan yoluyla, evlilik yoluyla bazen de insanların kendilerini akraba gibi birbirine yakın hissetmesi şeklinde büyüyüp genişler. İster kan yoluyla ister evlilik yoluyla isterse de insanların birbirini akraba gibi hissetmesi yoluyla da olsa akrabalık bağı, adlandırmaları ve bütün halde bu kavram Türk toplumunda oldukça yaygındır. Bu yazıdan hareketle; kökeni, kavramsal alanı, toplumsal karşılığı, sosyal işlevi farklı olduğunu düşündüğümüz ve Adıyaman ili ve yöresinde yoğun bir şekilde kullanılan abo/abbo/aboş/abboş kelimesi incelenecektir.

Anahtar Kelimeler:

Akraba, Türkiye Türkçesi ağızları, etimoloji, kavramsal alan, sosyolojik.

The Origin and The Meaning of The Word “Aboş”

Akraba (kin) has come into our language from the word Ar. Akriba. In Turkish Dictionary, it means one’s who are related with each other with blood relation. Akrabalık (kinship) means one’s who are related with each other viablood or marriage. The concept of kin ship grows and expands viablood, marriage and sometimes with people’s feeling each other closed like a kin. Either viablood or marriage or with people’s feeling each other closed like a kin, kinship, its namings and this whole notion is very common in Turkish society. With the reference of this article, we will analyze the word abo/abbo/aboş/abboş which is commonly used in Adıyaman province and its region and we think that it is different with its origin, conceptual scope, social counterpart, social function.

Keywords:

kin, Turkey Turkishdialects, etymology, conceptual scope, sociological.,

PDF

___

AKSAN D. (1971), Kavram Alanı-Kelime Ailesi İlişkileri ve Türk Yazı Dilinin Eskiliği Üzerine, TDAY Belleten-1971, TDK Yay., s. 254-262. BURAN A. (2000), Gakgo/Gakgoş Kelimesinin Kökeni ve Anlamı, Makaleler, Turkish Studies Yayınları, s. 162. Büyük Türkçe Sözlük (2011), TDK Yay., Ankara. CAFEROĞLU A. ( 1994 ). Sivas ve Tokat İlleri Ağızlarından Toplamalar, Ankara Üniversitesi Basımevi, 2. Baskı, Ankara. GEMALMAZ E. (1999), Ağzı Bilimi Araştırmaları Üzerine Genellemeler, Ağız Araştırmaları Bilgi Şöleni, TDK Yay., Ankara, s. 4-15. GÜNER G. (2006), “Türkiye’de Kelime Etimolojisi Üzerine Yayımlanan Makalelere Dair Bir Bibliyografya Denemesi”, Journal of Turkish StudiesTürklük Bilgisi Araştırmaları, Vol. 30/II, Festchrift in Honor of Orhan Okay-II, Harvard University, s. 77-93. KARAHAN Leylâ, (2008), Türkçede Dinî Anlamlı Bazı Kişi Adlarını Ekle Değiştirme Geleneği, The 51st Meeting of the Permanent International Altaistic Conference (PIAC 51), Ulaşıldığı yer: www.turkoloji.cu.edu.tr, Erişim Tarihi: 02.09.2013. SİNAN A.T. (1992). Akçadağ-Doğanşehir ve Darende Ağızları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ. GÜL R. ( 1999 ). Gaziantep Barakları Ağzı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Adana. ÖLMEZ M. (1998), Etimoloji Sözlükleri, Kebikeç, S. 6, s. 175-184. ÖZER O. (1990), Karlıova ve Yöresi Ağızları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ. DOĞAN Ş. (2001). Sivas Merkez İlçe ve Köyleri Ağızları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van. ÖZÇELİK S.-BOZ E. (2009), Siverek Merkez Ağzı, Gazi Kitabevi, Ankara. RENÇBER Fevzi (2012), Adıyaman’da Alevilik, İstanbul Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
YAŞAR İsmail Celalettin (2010), Adıyaman İli ve İlçelerindeki Evliya Anlatıları, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.