DİJİTAL MİZAHIN BİÇİMBOZUMU: BOBİLER.ORG ÖRNEĞİ

Mizah gücünü toplumsal eleştiriden alan ve karşıdakini gülünç duruma düşürmeyi amaçlayan bir sanattır. Antik çağlardan beri, hem bir tür eğlence hem de direniş aracı olan mizah, toplumsal anlamda örselenmiş ya da yok sayılmış kesimlerin kendilerini var ettikleri kendi yaşam alanlarını oluşturdukları bir mecra niteliğindedir. Eski çağlardan bu yana toplum içerisinde varlığını hep hissettirmiş olan mizah değişen ve gelişen iletişim sistemleriyle paralel olarak dönüşüme uğramıştır. İlk dönem mizah eyleme ve sözlü ifadelere dayalı iken, matbaanın icadı sonrasında basınyayın faaliyetlerindeki artışla birlikte sözlü mizahtan yazılı mizaha geçilmiştir. Daha sonraki dönemlerde, devasa bir gelişme kaydeden iletişim teknolojileriyle birlikte doğan dijital ortam, mizahın görünümünü de değiştirmiştir. Bu yeni sanal ortam, insanlara sağladığı interaktif iletişim imkânıyla her bireyin kendi özgün mizahını oluşturmasına da fırsat tanımıştır. Web ortamı toplum içerisinde her kesimin kendine ait mizahi öğelerini üretmesini ve dolayıma sokmasını sağlamaktadır. Bu bağlamda birçok internet sitesi bireysel mizah üretimi noktasında önemli imkânlar sağlamaktadır. Bu sitelerin dikkate değer bir örneği de Bobiler.org'dur. Bobiler.org'da, genellikler çeşitli video ve fotoğraflar, bilgisayar programları aracılığıyla montajlanarak yeni bir mizahi anlam kazanmaktadır. Orijinal görüntülerin biçimi bozularak söylemlerin bir nevi saptırıldığı bu site içerisinden basit rastlantısal örneklem aracılığıyla seçilen görüntülerin incelendiği bu çalışmada, yöntem olarak göstergebilimsel analizi kullanılmıştır. İncelenen görsellerde görüntünün biçimsel açıdan bozularak anlamsal kayma sağlandığı ve bununla da yeni bir anlamın inşa edildiği gözlenmiştir. Bu açıdan dijital mizah ürünlerinin görseldeki anlamı büyük oranda saptırarak sabote ettiği söylenilebilir.

Distortion of Digital Humor: Sample of Bobiler.org

Humor is an art that takes its power from social criticism and aims to fool others. Having been a type of entertainment and a means of resistance since ancient ages; humor is a medium where socially tumbled or ignored sections bring themselves into existence and create their own living spaces. Having always made its presence felt in society since ancient ages; humor has been transformed in parallel with the changing and developing communication systems. While humor used to be based on actions and verbal expressions in earlier periods; it was transformed from verbal humor to written humor due to the increase in press activities after the invention of printing press. The digital media that was brought along with the substantially progressed communication technologies in the following periods has changed the perspective of humor. This new communication medium has enabled individuals to create their own humor with the opportunity of interactive communication. Web environment enables every element in society to produce and mediate their own humorous elements. In this context, a number of websites provide important opportunities in terms of production of personal humor. A remarkable example to these sites is Bobiler.org. In Bobiler.org, various videos and photos are generally montaged with computer programs so as to have a new humorous meaning. This study, which will examine images randomly selected from this site where original images are distorted and statements are deflected, is conducted by using semiotic analysis as the method.It has been observed in the images that semantic shift is provided by degradation of image in form and so a new meaning has been constructed. In this respect, it can be said that digital humor products sabotage the meaning in visual by distorting it.

___

  • Albayrak, A. (2008). Çağdaş Sanatta Detournement Pratiğiyle Formların ve İmgelerin Yeniden Dolaşıma Sokulması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
  • Alsaç, Ü. (1994). Türkiye'de Karikatür, Çizgi Roman ve Çizgi Film, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Barthes, Roland (1993). Göstergebilimsel Serüven, (Çev: Mehmet Rifat- Sema Rifat), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Bergson, H. (2006). Gülme: Komiğin Anlamı Üstüne Deneme, (Çev: Yaşar Avunç). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Debord, G. (2008). Sitüasyonist Enternasyonal, (Çev: Merve Darende, Melis Oflas, Artemis Günebakanlı). İstanbul: Altıkırkbeş.
  • Freud, S. (1993). Espriler ve Bilinçdışı ile İlişkileri, (Çev: Emre Kapkın), Ankara: Payel Yayınları.
  • Güler, Ç., Güler, B. U. (2010). Mizah, Gülme ve Gülme Bilimi, Ankara: Yazıt Yayıncılık.
  • Hançerlioğlu, O. (1992). Türk Dili Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitapevi.
  • Hippokrates, (1997). Gülmeye ve Deliliğe Dair, (Çev: Mehmet Ali Kılıçbay), İstanbul: İris Yayınları.
  • Koestler, A. (1997). Mizah Yaratma Eylemi, (Çev: Sevinç Kabakçıoğlu - Özcan Kabakçıoğlu), İstanbul: İris Yayınları.
  • Kullar, U, İnci, S. (2015). İnci Caps: Kutsal Mizah Kırbacı, İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
  • Morreal, J. (1997), Gülmeyi Ciddiye Almak, (Çev: Kubilay Aysever, Şenay Soyer), Ankara: İris Yayıncılık.
  • Sanders, B. (2001). Kahkahanın Zaferi: Yıkıcı Tarih Olarak Gülme, (Çev: Kemal Atakay), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Şenyapılı, Ö. (2003). Neyi, Neden, Nasıl Anlatıyor Karikatür Kim, Niye Çiziyor, Ankara: Odtü Yayıncılık.
  • Uğur, İ. (2008). Televizyon Reklamlarında Mizahın Kullanımı, İstanbul: Literatürk Yayınları.
  • Ünal, S. (2014). Göstergebilimsel Açıdan Sembolik Tüketim. Ankara: Detay Yayıncılık.
  • Yardımcı, İ. (2010). "Mizah Kavramı ve Sanattaki Yeri", Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Uşak.