Türkiye’de Engellilere Yönelik İstihdam Politikaları: Sorunlar ve Öneriler

Engellilik; az gelişmiş, gelişmekte olan ve gelişmiş ülkelerin tamamında var olan ve önemli bir toplumsal sorun olarak karşımıza çıkan sosyal bir olgudur. İnsanlık tarihi boyunca süregelen engellilerin karşılaşmış oldukları sorunların türleri ve nitelikleri dönemsel olarak farklılık göstermekle birlikte bu sorunların en başında istihdam sorunu gelmektedir. Geçmişten günümüze engelli bireyler, genellikle toplumun diğer bireyleri tarafından farklı muamelelere tabi tutulmuşturlar. Acıma, üzüntü, korku gibi olumsuz hislerin duyulduğu engelli bireyler, topluma birer yük olarak görülmüşlerdir. Bu bakış açısının sonucu olarak genellikle toplumsal dışlanmaya maruz kalan engelli bireyler; yeteneklerini keşfedememekte, başkasının desteğine ihtiyaç duymakta, günlük işlerin bile üstesinden gelemeyeceğini düşünerek izole bir hayat sürdürmektedirler. Engelli bireyleri, toplumun diğer bireylerden ayrı tutmaksızın eşitlik çerçevesinde topluma kazandırmanın ve kimseye muhtaç olmadan bağımsız bir şekilde hayatlarını sürdürebilmelerini sağlamanın en rasyonel yolu, şüphesiz ki onların çalışma yaşamına girebilmelerini temin edebilmekten geçmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de engelli bireylerin yaşadıkları istihdam sorununu ortaya koymak ve bu sorunların giderilmesine yönelik mevcut politikaların değerlendirilmesinin yapılarak, var olan politikaların geliştirilmesine ya da yeni politikaların oluşturulmasına yönelik önerilerde bulunmaktır.

Employment Policies for Disabled People in Turkey: Problems and Suggestions

Disability; least developed, developing and developed countries in all existing and is a social phenomenon as an important social problem we encounter. While it will vary periodically type and qualities of the problems facing disabled people that ongoing throughout human history, comes employment problems at the beginning of these problems. From past to present disabled people, often has been subjected to discrimination by other members of the society. Disabled people that is showed negative feelings such as fear, pity, sadness are viewed as a burden to society. As a result of this perspective is often disabled people exposed to social exclusion; unable to discover their talents, that needs the support of others, thinking not overcome even the daily chores have been leading an isolated life. The most rational way to integrate disabled people into society within the framework of equality and independently without the need of anyone to lead their lives is to undoubtedly ensure them to join work life. The aim of this study is to reveal employment problem faced by disabled people in Turkey and is to make proposals for the development of existing policies or for the creation of new policies by evaluating existing policies to overcome these problems.

PDF

___

Altan, Ö. Z. (1976). Sakatlar ve Türkiye’de Çalışma Sorunları. Eskişehir: İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayınları. No: 146/90.
Altan, Ö. Z. (2004). Sosyal Politika Dersleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. No: 1592.
Altan, Ö. Z. (2007). Sosyal Politika. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları. No: 900.
Çiftçi, A. (2013). Engellilere Yönelik İstihdam Uygulamaları. İstihdamda 3İ Dergisi. 9. 36-41.
DISABLED WORLD (Çevrimiçi) [https:// www.disabled-world.com/disability/statistics/]. (Erişim: 11.02.2017).
DİE (2009). 2002 Türkiye Özürlüler Araştırması. Ankara. Yayın No: 2913.
DPB (Çevrimiçi) [http://www.dpb.gov.tr/ tr-tr/istatistikler/engelli-personel-ve-omss istatistikleri]. (Erişim: 01.12.2017).
EUROSTAT (Çevrimiçi) [http://appsso.eurostat. ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=hlth_ dlm010&lang=en]. (Erişim: 11.02.2017).
EUROSTAT (Çevrimiçi) [http://ec.europa.eu/ eurostat/data/database]. (Erişim: 11.02.2017).
EYH Genel Müdürlüğü (2017). Engelli ve Yaşlı Bireylere İlişkin İstatistiki Bilgiler. Ankara.
Gökmen, H. (2013). Korumalı İşyerleri ve İstihdam. İstihdamda 3İ Dergisi. 9. 56-57.
Hacettepe Üniversitesi Engelliler Uygulama ve Araştırma Merkezi. [http://www.engelsiz. hacettepe.edu.tr/belge/ozida.pdf]. (Erişim: 11.02.2017).
İŞKUR (Çevrimiçi) [http://www.iskur.gov.tr/ isarayan/kendiisinikurmadestegi.aspx]. (Erişim: 13.02.2017).
İŞKUR Aylık İstatistik Bültenleri. (Çevrimiçi) [http://www.iskur.gov.tr/kurumsalbilgi/ istatistikler]. (Erişim: 11.02.2017).
İŞKUR (2016). 2016 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara.
İŞKUR (2015). 2015 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara.
İŞKUR (2008). 2008 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara.
İŞKUR (2005). 3. Genel Kurul Raporu. Ankara. Kuddo, A. (2012). Public Employment Services and Activation Policies. The World Bank. Social Protection and Labor. Discussion Paper. No: 1215.
Kutal, G. (1993). Sakatların Ekonomik Hayata Katılması. İş Hukukunun Ulusal ve Uluslararası Güncel Sorunları. Ankara: Kamu-İş Sendikası Yayını.
Orhan, S. (2013). Türkiye’de Özürlü Dostu İstihdam Politikaları (Durum Analizi ve Öneriler). ÇSGB. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi Yayınları. Ankara. No: 35.
Öz, C. S. ve Orhan, S. (2013). Engelli İstihdam Yöntemleri Üzerine. İstihdamda 3İ Dergisi. 9. 52-55.
Özürlüler Şurası (1999). Çağdaş Toplum Yaşam ve Özürlüler Komisyon Raporları. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı. I. Özürlüler Şurası. Ankara.
Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2011). İşgücü Piyasasının Engelliler Açısından Analizi. Ankara. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları.
Seyyar, A. (2015). Dünya’da ve Türkiye’de Engelli Dostu Sosyal Politikalar. İstanbul. Rağbet Yayınları.
SGK (Çevrimiçi) [http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/ sgk/tr/kurumsal/istatistik]. (Erişim: 17.02.2017).
Shima, I. vd., (2008). The Labour Market Situation of People with Disabilities in EU25. European Centre for Social Welfare Policy and Research. European Centre Policy Brief. 1.18.
TÜİK (2011). Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması 2010. Ankara. Yayın No: 3636.
TÜİK (2013). 2011 Nüfus ve Konut Araştırması. Ankara. Yayın No: 4030.
TÜİK (Çevrimiçi) [http://www.tuik.gov.tr/ PreTablo.do?alt_id=1017]. (Erişim: 11.02.2017).
TÜİK (Çevrimiçi) [http://www.tuik.gov.tr]. (Erişim: 11.02.2017).
WHO (1980). International Classification of Impairments. Disabilities and Handicaps. Geneva WHO WB (2011). World Report In Dısability.
Geneva. Publications of the World Health Organization Whyte ve Ingstad. Disability and Culture: An Overview. (Çevrimiçi) [http://www. luc.edu/faculty/twren/phil389&elps423/d&c. htm]. (Erişim: 11.02.2017).