Trabzon Milletvekili Hasan Bey’in (Saka) Cenevre Uluslararası Savaş Yaralıları ve Esirleri Konferansı’na Dair Raporu (1929)

Bu çalışma, 19. yüzyıldan 20. yüzyıla geçişte yaşanan birçok savaşın etkisiyle oluşan insan haklarının hiçe sayılması sorunlarına karşı oluşturulan 27 Temmuz 1929 tarihli Cenevre Sözleşmesi taslağının hazırlanma süreci ve bu süreçte Türkiye’nin almış olduğu rolü konu edinmiştir. İlki 1864 yılında başlayan Cenevre Sözleşmesi Konferansları, Harp Halindeki Silahlı Kuvvetlerin Hasta ve Yaralılarının Vaziyetlerinin Islahı başlığında uluslararası bağlayıcılığı olan hukuk çalışmalarının tespiti için yapılmıştır. Dünya genelinde ortak bir sorun haline dönüşen bu insanî dram meseleleri taraf ülkelerin çabaları ile konferanslar yoluyla düzeltilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın ana konusunu içeren 1929 yılında yapılan Cenevre Sözleşmesi Konferansı’na taraf olan ülkelerden biri de yeni rejimi ile inşa sürecini tamamlamaya çalışan Türkiye Cumhuriyeti’dir. Yeni rejimi ile uluslararası problemlere kayıtsız kalmayan ve sorunların çözümünde rol almak isteyen Türkiye, sunduğu çözüm önerileri ile dış politikada başat bir güç olabilmeyi hedeflemiştir. Bu amaçla 1929’da ki Cenevre Sözleşmesi Konferansı’nda Türkiye’yi Hasan Bey (Saka) temsil etmiştir. Hasan Bey’in dış politikadaki tecrübesi ve ikna edici üslubu konferansta Türkiye’nin temsil edilme gücünü arttırmıştır. Çalışma, Hasan Bey’in konferansta edindiği izlenimlere dair görüşlerini kaleme aldığı raporun değerlendirilmesine dayanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Hasan Bey (Saka), Lahey Konferansı, Cenevre Sözleşmesi, Savaş Esirleri.

PDF

___

CCA., 030.10.228.533.11.1.CCA., 030.10.228.533.11.2.CCA., 030.10.228.533.11.3.CCA., 030.10.228.533.11.4.CCA., 030.10.228.533.11.6.CCA., 030.10.228.533.11.7.CCA., 030.10.228.533.11.8.TBMM Tercüme-i Hal, 413.1.5.TBMM Zabıt Ceridesi, Cilt: 1, 1931.TBMM Zabıt Ceridesi, Cilt: 2, 1931.Resmi Gazete, 7 Nisan 1931.Akkor, Mahmut, I. Dünya Savaşında Çeşitli Ülkelerdeki Türk Esir Kampları, S.Ü.S.B.E.,(Yayınlanmamış Y. Lisans Tezi) Sakarya, 2006.Alsan, Zeki M., “1949 Cenevre Sözleşmeleri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 3, 2008, s. 37-57.Armaoğlu, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Alkım Yayınları, İstanbul 2010.Aslan, M. Yasin, “Savaş Hukukunun Temel Prensipleri”, TBB Dergisi, Sayı:79, 2008, s. 235-274.Babaoğlu, Resul, “Muharebeden Diplomasiye: Lozan Konferansı’nda Türk Delegasyon Heyetinin Karşılaştığı Zorluklar”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı 99, Bahar 2019, s. 95-140.Congressional Record: Proceedings and Debates, Vol. 75, Part. 2, Washington 1932.https://www.legal-tools.org/doc/1d2cfc/ (27.09.2019)İnal, Tuba, “Savaş Hukukunda Tecavüz ve Yağmayı Yasakla(ma)yan Rejimler Lahey Sözleşmeleri (1899, 1907)”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 8, Sayı 29 (Bahar 2011), s. 27-47.İnan, Yüksel, “Harp Esirleri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Sayı: 27, 1972, s. 257-281.Katıman, Esra “Yardım Kuruluşu Olmanın Ötesinde Bir Örgüt: Uluslararası Kızılhaç Komitesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı:116, Ocak – Şubat 2015, s. 387-416.Memory of The World, Unesco Publish, 2012.Ökçün, A. Gündüz, Ahmet R. Ökçün, Türk Antlaşmaları Rehberi (1920-1973), A.Ü.S.B.F. Yayınları, Ankara 1974.Öztürk, Fatih, “Hasan Saka (1885-1960)”, S.Ü. S.B.E., (Yayınlanmamış Y. L. Tezi), Konya, 2006.Sander, Oral, Siyasi Tarih (1914-1918), İmge Kitapevi, Ankara 2014.Uluslararası İnsancıl Hukuk, Türk Kızılay’ı Yayınları, Ankara, Aralık 2004.