Erhan DURAN, Adem BAYAR

İlkokul Öğrencilerinin Bilim ve Bilim İnsanına İlişkin Algıları

Bu çalışmanın amacı ilkokul 4.sınıf öğrencilerinin bilim ve bilim insanına ilişkin algılarını ortaya koymaktır. Bu çalışma nitel araştırma yaklaşımı çerçevesinde nitel araştırma desenlerinden, olgubilim deseni kullanılarak yapılmıştır. Çalışma grubunu oluşturan 50 öğrenci amaçlı örnekleme yöntemlerinden kolay ulaşılabilir örnekleme tekniği kullanılarak seçilmiştir. Çalışmanın verileri DAST (Draw A Scientist Test-Bir Bilim İnsanı Çiz Testi) testi kullanılarak toplanmıştır. Testten elde edilen veriler, araştırmacılar tarafından betimsel analiz yöntemine uygun olarak analiz edilmiştir. Çalışmada öğrenciler bilim adamına yönelik fiziksel algısını; en fazla %35’lik oranla “laboratuvar önlüklü bilim insanı” şeklinde, daha sonra %27’si “olağan dışı saça sahip bilim insanı” şeklinde, %25’i “gözlüklü bilim insanı” şeklinde çizdiği tespit edilmiştir. Araştırma ve bilgi sembollerinin kullanıldığı çizimler incelendiğinde ise öğrencilerin %80’ninin bilim insanını laboratuvar malzemeleri kullanırken, %20’sinin bilim insanını bilgi kaynaklarını kullanırken resmettiği görülmüştür. Ayrıca cinsiyet algısına ilişkin bulgular incelendiğinde, öğrencilerin %72’si bilim insanını erkek, %28’i ise bilim insanını kadın olarak ifade etmiştir. Öğrencilerin bilim insanı algısının oluşmasında, %30 oranla kitapların, %28 oranla hayal gücünün, %28 oranla televizyon da yayımlanan programlar ve çizgi filmlerin, %8 oranla öğretmenlerin, %6 oranla ise kendi çevresinin etkisi olduğu görülmüştür. Sonuç olarak öğrencilerin bilim insanına ilişkin algıları oldukça çeşitlilik göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

bilim, bilim insanı, ilkokul

The Perceptions of Primary School Students on Science and Scientist

The purpose of this research is to reveal primary school 4th grade students’ perceptions about science and scientist. This research has been conducted by phenomenological research design. The study group consists of 50 students and has been selected using the easily accessible sampling technique. The data has been collected by Draw A Scientist Test (DAST). All collected data has been analyzed by descriptive analysis method. According to that, % 35 of students perceive scientist as “scientist in lab coat”; % 27 of them perceive scientist as “owner of unusual hair”; and % 25 of them perceive scientist as “scientist with glasses”. Also, % 80 of the students draw scientist as using the laboratory materials and % 20 of them draw scientist as using the sources of information. Furthermore, when the perceptions of students about scientists’ gender have been examined, % 72 of them state that scientists are male and % 28 of them say they are female. The researchers have found that books have effects on students’ science and scientists perceptions with the rate of 30 percentage; imagination has effects on students’ science and scientists perceptions with the rate of 28 percentage; programs and cartoons on television have effects on students’ science and scientists perceptions with the rate of 28 percentage; teachers have effects on students’ science and scientists perceptions with the rate of 8 percentage; and their own environment have effects on students’ science and scientists perceptions with the rate of 6 percentage. Consequently, students' perceptions of scientists differ broadly.

Keywords:

science, scientist, primary school,

PDF

___

Ağgül Yalçın, F. (2012). Investigation of prospective teachers’ ımage of scientist with respect to some variables. Elementary Education Online, 11(3), 611-628.
Bağ, H. (2013). 4. ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Bilim İnsanı İmajları (Yüksek Lisans Tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize.
Balkı, N., Çoban, K. ve Aktaş, M. (2003). İlköğretim öğrencilerinin bilim ve bilim insanına yönelik düşüncleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 11–17. Retrieved from http://ucmaz.home.uludag.edu.tr/PDF/egitim/htmpdf/2003-16(1)/MK-2.pdf
Bayram, E. B. (2018). İlkokul 4. Sınıf öğrencilerinin Bilim İnsanı İmajları ve Bu İmajların Oluşmasında Ders Kitapları ve Öğretmenlerin Rolü (Yüksek Lisans Tezi). Bayburt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bayburt.
Buldu, M. (2006). Young children’s perceptionsof scientists: A preliminary study. 61 Educational Research, 48(1), 121-132
Creswell, J.W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma gore nitel araştırma ve araştırma deseni(3. Baskıdan Çeviri). (Çeviri Editörleri: M. Bütün &S.B.Demir). Ankara: Siyasal Yayın Dağıtım.
Doğan, H. (2015). Farklı ülkelerden 11-13 yaş aralığındaki öğrencilerin bilim ve bilim insanı hakkındaki görüşleri (Yüksek Lisans Tezi) Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
Erkorkmaz, Z. (2009). İlköğretim I. kademe öğrencilerinin bilim insanına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi) Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
Gonsoulin, W. B. (2001). How Do Middle School Students Depict Science and Scientist. Mississippi State University, Curriculum and Instruction, Doctoral Thesis, UMI Number: 3005589.
Güler, T., ve Akman, B. (2006). 6 yaş çocuklarının bilim ve bilim insanı hakkındaki görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 55–66.
Işıkdere, A. (2016). Çouk ve bilim. Retrieved January 13, 2018, from https://isikdere.wordpress.com/2016/04/22/cocuk-ve-bilim/
Kaya, O.N., Doğan, A. ve Öcal, E., Turkish Elementary School Students’ Images of Scientists (2008) Eurasian Journal of Educational Research, 32, 83–100.
Korkmaz, H. ve Kavak, G. (2010) İlköğretim öğrencilerinin bilime ve bilim insanına yönelik imajları, Elementary Education Online 9(3), 1055–1079.
Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber(3. Baskıdan Çeviri, Çeviri Editörü: S. Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Nuhoğlu, H. & Afacan, Ö. (2007). İlköğretim Öğrencilerinin Bilim İnsanına Yönelik Düşüncelerinin Değerlendirilmesi. 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 05-07 Eylül 2007, Tokat
Nuhoğlu, H., ve Afacan, Ö. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilim insanına yönelik düşüncelerinin değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 279–298.
Osborne, J., & Dillon, J. (2008). Science education in europe: critical reflections a report to the nuffield foundation. Retrieved from http://efepereth.wdfiles.com/local--files/science-education/Sci_Ed_in_Europe_Report_Final.pdf
Özel, M. (2012). Children’s ımages of scientists: does grade level make a difference? *. Kuram ve Uygulamada Egitim Bilimleri, Educational Sciences: Theory& Practice 12(SUPPL. 4), 3187–3198. Retrieved from www.edam.com.tr/estp
Özgelen, S. (2012). Turkish young children ’ s views on science and scientists. Educational sciences: Theory & Practice - Special Issue, 12(4), 3211–3225. Retrieved from www.edam.com.tr/estp
Özsoy, S., ve Ahi, B. (2014). Images of scientists through the eyes of the children summary problem statement. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science and Mathematics Education, 8(1), 204–230. https://doi.org/10.12973/nefmed.2014.8.1.a9
Simsek, C.L. (2009). How much and how science and technology curriculums and textbooks benefits from history of science ? Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programları ve Ders Kitapları Bilim Tarihinden Ne Kadar ve Nasıl Yararlanıyor ?, Elementary Education Online 8(1), 129–145.
Toğrol, A. (2000). Öğrencilerin bilim ınsanları ıle ılgili ımgeleri. Eğitim Bilim, 25(118). Retrieved from http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/5302
Türkmen, H. (2008). Turkish primary students’ perceptions about scientist and what factors affecting the ımage of the scientists. Eurasia Journal of Mathematics Science & Technology Education, 4(1), 55–61. Retrieved from http://media.tripod.lycos.com/2962912/1555318.pdf
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8.baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.