Temel Finansal Tablolar Analizinin Etkin Bir Vergi Denetimi Açısından Önemi

Etkin bir vergi denetiminde muhasebe sisteminin ve finansal tabloların önemi vardır.  Finansal tablolar bir denetim aracıdır.  Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde bilanço ve gelir tablosu, dipnotları ve ekleri ile birlikte temel finansal tablolar olarak belirlenmiştir. Bilanço, işletmenin finansal durumunu yansıtan bir tablodur. Gelir tablosu ise, finansal durumdaki değişmeyi yansıtır. Etkin bir denetim yapılabilmesi için finansal tablo analizinin iyi bilinmesi, temel finansal tabloların doğru bir biçimde analiz edilmesi gerekir. Finansal tablolar analizinde; Karşılaştırmalı analiz, yüzde metodu ile analiz, eğilim yüzdeleri ve oranlar yolu ile olmak üzere finansal analiz teknik araçları kullanılmaktadır. Finansal tablolar analizi ile işletmenin geçmişteki ve şimdiki durumu karşılaştırılabileceği gibi işletmenin faaliyette bulunduğu iş kolu için belirlenmiş ortalama oranlar ile karşılaştırmalar yapılarak, işletmelerin vergi kayıp ve kaçağının olup olmadığı tespit edilebilir. Vergiyi, devletin kamu gereksinimlerini karşılamak amacıyla egemenlik gücünü kullanarak, gerçek ve tüzel kişilerden karşılıksız ve kanunlara dayalı olarak aldığı ekonomik değerler şeklinde tanımlayabiliriz. Çağdaş vergi sistemlerinin temelini oluşturan ve ülkemizdeki vergilerin de büyük bir kısmına uygulanmakta olan beyan esasında, mükellefler vergiye tabi gelirlerini kendileri beyan etmektedirler. İşte bu noktada vergi tahsilatının tam ve zamanında yapılabilmesi için mükellef beyanlarının denetlenmesi gereği ortaya çıkmaktadır. Ayrıca, beyan esasına dayanan bir vergi sisteminde kayıt dışı ekonominin kayıt altına alınmasında önemli araçlardan biri de etkin bir denetim sistemidir. Vergi denetimi, ödenmesi gereken vergilerinin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve vergi idaresi ile mükellefler tarafından gerçekleştirilen işlemlerin kanunlarla belirlenen ilkelere uygunluğunun araştırılması olarak tanımlanabilir. Vergi denetimi, beyanname verilmeden önce, işlemlerin yapıldığı anda ve beyanname verildikten sonra geçmişe yönelik olarak yapılabilir. Bu çalışmanın amacı, temel finansal tablolar olan bilanço ve gelir tablolarının etkin bir vergi denetimi açısından önemini ortaya koymaktır.

___

  • Akdoğan, N. ve Tenker, N. (1991). Tekdüzen Muhasebe Sisteminde Mali Tablolar ve Oran Analizi”, Ankara.
  • Akgüç, Ö., (1987). Mali Tablolar Analizi (Genişletilmiş 7. Baskı). Muhasebe Enstitüsü Yayın No.51. İstanbul.
  • Arıca, N., İyibil, A. (1985). İşletmelerde Vergi Denetimi – Defter ve Belgeler, Fon Matbaası, Ankara.
  • Aydemir, Ş., (1995). “Kayıtdışı Ekonomi” üzerine (H) Vergi Dünyası, Sayı: 162 Şubat 1995.
  • Çavdar, F., (2017). “Seçilmiş Ülkeler Ve Yeni Gelişmeler Işığında Türkiye’de Vergi Denetimi: Sorunlar, Çözümler Ve Yaklaşımlar” Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
  • Çetiner, E. (2000). İşletmelerde Mali Analizi, Gazi Kitabevi, Ankara.
  • Çömlekçi, F. (Ed.) (2008). Muhasebe Denetimi ve Mali Analiz (3. Baskı). Açıköğretim Fakültesi Yayını, N0. 839. Eskişehir.
  • Erdoğan, M. (2002). “Muhasebe, Denetim ve Bağımsız Denetimin Gerekliliği”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5, 51-63.
  • Güvemli, O., Özbirecikli, M. (2011). “ Türkiye’de Bağımsız Muhasebe Denetiminin Gelişim Süreci 1990-2011”, Mufitad Dergisi, Temmuz, SS. 146-180.
  • Soydan, B., (2015). Vergi Denetimi Mevzuatı, İSMMMO Mevzuat Serisi 12, İSMMMMO Yayınları, İstanbul.
  • Organ, İ. (2008). Vergi Denetimi ve Türkiye Uygulaması, Gazi Kitabevi, Ankara.
  • Önce, S. (2013). Finansal Tablolar Analizi. (2. Baskı). T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2996. Açıköğretim Fakültesi Yayını, No. 1949. Eskişehir.
  • Tuan, A.K. (1982). İşletmelerde Finansal Tabloların Analiz ve Yorumu (2. Baskı). Muhasebe Serisi, No.2. Adana.
  • Yaslıdağ, B. (2012). Finansal Yönetim. İstanbul: Seçkin Yayıncılık, İstanbul.
  • Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği, Sıra No. 1, 2, Vergici ve Muhasebeci İle Diyalog Dergisi, Süryay Sürekli Yayınlar, Sayı:1994/1,2, İstanbul.