“Dans veya Bale’nin, Figüratif Soyutlama Çalışan Heykeltıraşlarımızın Yapıtlarında Değerlendirilmesi

Türkiye’de modern sanat dalları incelendiğinde önde gelen sanat dallarından biri de “dans veya bale” olmaktadır. Osmanlı’nın kültürel ve sanatsal tarihi incelendiğinde özellikle batılılaşma ile birlikte müzik, tiyatro, opera ve bale gibi farklı sanat dallarına önem verilmeye başlandığı görülecektir. Diğer bir sanat dalı olan heykel sanatının da 19.yüzyılda eğitim hayatında yer bulmaya başladığı bilinmektedir. Bu çalışma iki farklı sanatsal dalı “bale” ve “heykel”i bir araya getirmeyi amaçlamıştır. Burada balenin Türk tarihi içerisindeki yerinden ziyade Türk heykeli içerisindeki yeri ve önemi araştırılmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda Türk heykelinde “bale, dans veya balerinler” gibi temaları içeren çalışmalarda bulunmuş sanatçılar var mıdır, varsa bunlar kimlerdir? Gibi sorulara yanıt aranmıştır. Bununla birlikte heykel sanatında “soyut” kavramından yola çıkılarak “figüratif soyutlama” çalışan heykel sanatçılarımıza ve eser örneklerine ağırlık verilmiş ve özellikle onların çalışmalarındaki “bale” teması kaynaklar üzerinden değerlendirilmeye çalışılmıştır. Ve görülmüştür ki; özellikle kadın sanatçımız Zerrin Bölükbaşı ile heykel sanatımızın önemli ismi Zühtü Müridoğlu, bu konulara ağırlık veren iki ayrı isim olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca farklı örnek çalışmalarına ulaşılan diğer heykel sanatçılarımız da çalışmada yer almışlardır. Sonuç itibari ile iki farklı dalın bir arada sanatsal bir kombin oluşturarak nasıl işlendiği çalışmamızın ana temasını oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Bale, Balerin, Dans, Türk Heykeli

PDF

___

Adal, H. Ş. (1936). Şehir ve köyün ulusal kültürün korunmasında ve yenilik hareketlerindeki rolü. Yeni Türk Mecmuası, 37 (4), s.18.
Bölükbaşı ve eserleri. Erişim Tarihi: 04-10-2018, https://www.maroon.com.tr/zerrin-bolukbasi-12506
Coşkun, E. (Aralık 2011). 1950-1960 yılları arası Türk heykel sanatı. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 35(2), ss.131-149. Dergipark- 49870.
Cumhuriyet Dönemi Heykel Sanatı. Erişim Tarihi: 04-10-2018, http://defteriniz.com/cumhuriyet-donemi-heykel-sanati-cagdas-turk-sanati-tarihi-turk-sanat-tarihi/35125/
Çalık, S. (2004). Şadi Çalık. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Çoker, A. (1982). Soyut Heykel. İstanbul.
Çetin, N. (Temmuz 2015). Hakkı Atamulu heykelleri ve bu bağlamda uygulamalar. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Bileşik Sanatlar Anasanat Dalı Ankara.
Del Guercio, A. Koray Ariş. (S. Eren, S.Bağcı, A.Artun, Çev.). İstanbul: Galeri Nev.
Erdemci, F. (2007). Modern ve ötesi 1950-2000: Büyüyü bozmak, yeniden-yön vermek. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Genet, J. (2012). Giacometti’nin Atölyesi. İstanbul: Metis Yayınları.
Germaner, S. (2006). Zühtü Hoca. Zühtü Müridoğlu-Resim,Heykel: Bütün Bir Yaşam-İstanbul: YKY . ss.9-12.
Gezer, H. (1984). Cumhuriyet Dönemi Türk Heykeli. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
Hano, B. (Sonbahar). Figüratif soyutlama anlayışında yapıtlar ortaya koyan Cumhuriyet sonrası dönem Türk Heykeltıraşları üzerine bir deneme. Turan-Sam Uluslar arası Bilimsel Hakemli Dergisi, 8 (UASBK “II. Uluslar arası Sosyal Bilimler Kongresi ”Özel Sayısı), s.151-157. ISSN:1308-8041
İgüs, E. Erken Cumhuriyet Türkiyesinde modern kadın kimliği: Heykeltraş Zerrin Bölükbaşı örneği, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(34), s.493-511. ISSN:1307-9581.
İmzasız, (Nisan 1937). Ar Dergisi, s.4.
İşgüven, K. Taşa toprağa hayat vermek . Erişim Tarihi: 04-10-2018, http://www.orhanalgok.com/
Kahraman, Ö. (Haziran 2015). Paris-Sanayi-İ Nefise hattından günümüze Türk Heykelinde izler ve uygulamalar. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
Karataş, A. (2013). Türk heykel sanatında Hakkı Atamulu. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Heykel Anasanat Dalı, İzmir.
Kaya, M. (1999). Günümüz Türk heykelinde figüratif soyutlama (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Heykel Ana Sanat Dalı, İstanbul.
Ketenci, Y. (1995). Zerrin Bölükbaşı yaşamı ve sanatı. (Yayınlanmamış Diploma Çalışması). Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Heykel Bölümü, İzmir.
Muridoğlu, Z. Erişim Tarihi: 04-10-2018, https://artamonline.com/297-muzayede-modern-contemporary/17553-zuhtu-muridoglu-1906-1992-balerin
Muridoğlu, Z. Erişim Tarihi: 04-10-2018, https://artamonline.com/297-muzayede-modern-contemporary/17553-zuhtu-muridoglu-1906-1992-balerin
Okuma Atlası: Zühtü Müridoğlu . Erişim Tarihi: 04-10-2018, http://sanatokuma.blogspot.com/p/zuhtu-muridoglu.html
Özsezgin, K. (2006). Müridoğlu ve bedenin uyumsal bütünlüğü. Zühtü Müridoğlu-Resim,Heykel: Bütün Bir Yaşam-İstanbul: YKY . s.32.
Saltık, H.(1996). Hakkı Atamulu, Hakkı Atamulu-yontularım. Derinkuyu-Malagobi.
Sanatçılar: Beyazart Müzayede. Erişim Tarihi: 04-10-2018, http://www.beyazart.com/sanatci/Z%C3%BCht%C3%BC-M%C3%BCrido%C4%9Flu
Sülün, E. (Ekim-Kasım 2011). Türk Heykel Sanatı’nda İlk Cumhuriyet Kuşağı Zühtü Müridoğlu (1906-1992). Türk Heykel Sanatı Dosyası (13 Şubat 2013 Çarşamba). Artist Modern . Erişim Tarihi: 04-10-2018, http://ebrunsulun.blogspot.com/2013/02/turk-heykel-sanati-dosyasi-4-turkheykel.html
Süreya, C. (2006). Zühtü Müridoğlu. Zühtü Müridoğlu-Resim,Heykel: Bütün Bir Yaşam-İstanbul: YKY . s.8.
Şehzade Abdülmecid Efendi ve Sarayda Beethoven: Tarihli Sanat. Erişim Tarihi: 04-10-2018, https://www.tarihlisanat.com/sehzade-abdulmecid-efendi-beethoven/
Şen, M. (2014). Türk heykel sanatında figüratif ve soyut anlayışın öncü temsilcisi: Zühtü Müridoğlu. İnönü Üniversitesi Sanat Ve Tasarım Dergisi , 4 (9), ss. 93-98. ISSN: 1309-9876 E-ISSN: 1309-9884.
Tansuğ, S. (1996). Çağdaş Türk Sanatı. İstanbul
Yağcı, N. (Ağustos 2017). 1960’dan günümüze malzeme-form-ifade bağlamında Türk heykel sanatında figüratif uygulamalar. (Yayınlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi). Gazi Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü Resim Ana Sanat Dalı, Ankara.
Yasa Yaman, Z. (1998). 1950’li yılların sanatsal ortamı ve temsil sorunu. Toplum Bilim Dergisi, (79), ss.97-134
Zerrin Bölükbaşı Heykel Sergisi Kataloğu.(4 -26 Mart 1997). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.